Ubiegając się o kredyt lub pożyczkę, musisz zwrócić uwagę na szereg czynników wpływających na wysokość kosztów, które będziesz musiał ponieść. Oprócz oprocentowania kredytu lub pożyczki przeważnie należy zapłacić marżę, a także prowizję. Wysokość prowizji uzależniona jest od wielu czynników, nie może jednak przekraczać określonej w ustawie wysokość. Czym dokładnie jest prowizja za udzielenie kredytu lub pożyczki? Czy występują również inne rodzaje prowizji? Ile wynosi prowizja?
Koszty kredytu lub pożyczki – co się na nie składa?
Zwracając się do banku lub pozabankowej firmy pożyczkowej zdajesz sobie sprawę z tego, że jest to forma wymiany handlowej. Instytucje finansowe udzielają wsparcia w zamian za gratyfikacje finansowe. To, jak wysokie koszty będziesz musiał ponieść, uzależnione jest od wielu czynników. Wysokość kosztów zależy bowiem od rodzaju zobowiązania, aktualnej wysokości stóp procentowych i stawki WIBOR lub WIRON, wewnętrznych ustaleń banku lub firmy pożyczkowej, a także twojej sytuacji materialnej. Konsumenci często w celu sprawdzenia wysokości kosztów zobowiązania sprawdzają przykład reprezentatywny zamieszczony np. na stronie internetowej wybranej instytucji lub na reklamie danego produktu finansowego. Jednak przykład reprezentatywny nie odzwierciedla realnych kosztów zobowiązania, które poniesie konkretny konsument. Z czego zatem składają się koszty kredytu lub pożyczki?
Całkowity koszt kredytu:
- Oprocentowanie,
- Prowizja, marża, opłaty, podatki,
- Opłaty dodatkowe np. ubezpieczenie kredytu, karta debetowa (opłaty dodatkowe nie występują zawsze, są uzależnione od oferty kredytodawcy).
Ponadto to ile przyjdzie ci zapłacić za udostępnienie środków, zależy także od rodzaju oprocentowania, które może być stałe lub zmienne. Jak możesz zauważyć, nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, ile zapłacę za szybką gotówkę?
Czym jest prowizja?
Jak mogłeś zauważyć na koszty kredytu i pożyczki składa się kilka różnych opłat. Jedną z nich jest także prowizja. Czym ona jest i ile wynosi? Definicja prowizji jest ściśle określona w ustawie Prawo Bankowe, wg niej:
Art. 110. [Prowizje i opłaty pobierane przez banki]
Bank może pobierać przewidziane w umowie prowizje i opłaty z tytułu wykonywanych czynności bankowych oraz opłaty za wykonywanie innych czynności, w tym także opłaty za przygotowanie, sporządzenie i przekazanie informacji stanowiących tajemnicę bankową uprawnionym przez ustawę osobom, organom i instytucjom, z wyłączeniem przypadków, gdy udzielenie informacji następuje na żądanie:
1) Sądu lub prokuratora w toku postępowania karnego, lub postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe;
2) Prokuratora w sprawach dotyczących wykorzystywania działalności banków do celów mających związek z przestępstwem, o którym mowa w art. 299 Kodeksu karnego;
3) Osób upoważnionych uchwałą Komisji Nadzoru Finansowego oraz inspektora nadzoru bankowego;
4) Organu Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie uregulowanym w odrębnych ustawach;
5) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawach dotyczących numerów rachunków bankowych płatników składek oraz danych umożliwiających identyfikację posiadaczy tych rachunków;
6) Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej, Służby Więziennej, Służby Ochrony Państwa w związku z postępowaniami, o których mowa w przepisach o ochronie informacji niejawnych;
7) Prokuratora, Policji i innych organów uprawnionych do prowadzenia postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa lub czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia — w zakresie informacji przekazywanych na potrzeby tych postępowań;
Prowizja jest zatem jednorazową opłatą pobieraną za udzielenie kredytu lub pożyczki. Prowizja jest także pobierana cyklicznie, jeśli prowadzisz rachunek bankowy i masz udzielony debet na koncie, otrzymałeś do dyspozycji kartę kredytową lub gdy prowadzisz przedsiębiorstwo, skorzystałeś z kredytu obrotowego.
Jakie są rodzaje prowizji?
O prowizji można powiedzieć, że jest standardową opłatą związaną z kosztami, które poniósł bank lub firma pożyczkowa, gdy udostępniły ci swoje środki. Wysokość prowizji zależy od kilku czynników. Należy jednak wspomnieć, że prowizja występuje nie tylko przy udzielaniu zobowiązań. Stąd możesz spotkać się z koniecznością jej opłacenia w przypadku gdy:
- Chcesz zmienić ustalone warunki kredytowania, np. chcesz wydłużyć okres kredytowania,
- Potrzebujesz zwiększyć limit na karcie kredytowej lub przedłużyć umowę na kartę kredytową,
- Jeśli spłacisz kredyt przed terminem, również może wystąpić konieczność spłaty prowizji (prowizja może wynosić od 1 do 5 procent wysokości spłacanego kapitału),
- Niekiedy prowizja pobierana jest również jako opłata przygotowawcza, czyli prowizja za rozpatrzenie wniosku.
Ile wynosi prowizja za udzielenie kredytu lub pożyczki?
Maksymalna wysokość prowizji nie jest określona w ustawie. Z ustawy jednak wynika, że koszty pozaodsetkowe kredytu (czyli również prowizja) nie mogą być wyższe niż 20 procent w skali roku i maksymalnie 45 procent w całym okresie kredytowania. To ile jednak wyniesie prowizja, zależy również od rodzaju zobowiązania. Przykładowo prowizja od kredytu hipotecznego na ogół wynosi od 1 do 3 procent wysokości kredytu. Pomimo tego, że prowizja na poziomie 3 procent nie wydaje się wysoka, to jednak biorąc pod uwagę średnią kwotę kredytu, która w 2023 roku wyniosła ponad 366 000 złotych, suma prowizji będzie dość wysoka. A różnica pomiędzy 1 a 3 procentami jest dość duża.
Natomiast w przypadku kredytów gotówkowych na ogół prowizja kształtuje się na znacznie wyższym poziomie, czyli około 10 procent. Co więcej, ustawodawcy nie mówią o konieczności pobierania żadnej prowizji, stąd niekiedy możesz się spotykać z prowizją wynoszącą 0 procent. Nie jest to jednak oferta dostępna dla wszystkich konsumentów.
Na zerową prowizję mogą liczyć konsumenci, którzy wykazują się wysoką zdolnością kredytową i bardzo dobrą historią spłat poprzednich zobowiązań. Są to przeważnie osoby, które są zachęcane do skorzystania z usług banku, ponieważ postrzegane są jako rzetelni konsumenci, którzy zawsze terminowo wywiązują się ze swoich płatności. Zerową prowizję można spotkać także w darmowych chwilówkach, które tak jak powyżej opisaliśmy, przeznaczona jest dla z góry określonej grupy konsumentów.
Od czego może zależeć wysokość prowizji?
Wysokość prowizji, tak jak i całkowita kwota kredytu uzależniona jest od różnych, niezależnych od siebie czynników. Co zatem może ją obniżyć? Oto przykłady:
- Wysokość oprocentowania – na ogół im niższe jest oprocentowanie kredytu lub pożyczki, tym prowizja jest wyższa. Często występują dodatkowe opłaty (np. ubezpieczenie). Dlatego warto dokładnie obliczyć, czy niższe oprocentowanie jest korzystniejsze,
- Dodatkowe produkty – często, gdy zdecydujesz się na dodatkowe produkty, bank może obniżyć prowizję. Takim produktem może być ubezpieczenie kredytu,
- Okres kredytowania – im krótszy czas trwania umowy, tym na ogół prowizja niższa,
- Zdolność i historia kredytowa – wnioskodawcy spełniający wysokie wymagania banków mogą liczyć na „ulgowe” traktowanie,
- Wkład własny – jeśli chcesz skorzystać z kredytu hipotecznego, warto zgromadzić odpowiedni wkład własny. Im wyższy, tym masz większe szanse na obniżenie prowizji,
- Lojalność – jeśli po raz kolejny korzystasz z usług tego samego podmiotu finansowego, możesz liczyć na korzystniejszą ofertę,
- Umiejętności negocjacyjne – jeśli potrafisz negocjować, warto skorzystać z tej umiejętności również wówczas, gdy starasz się otrzymać korzystne warunki kredytowania.