Według statystyk Narodowego Banku Polskiego na koniec września 2022 w rękach Polaków jest 37,2 mln kart debetowych. Dzięki temu otrzymuje miano najpopularniejszej karty płatniczej w Polsce. Karty debetowe biją zatem o głowę karty kredytowe, których obecnie na polskim rynku jest mniej niż 5 mln. Co więcej, karta debetowa nie jest upchana w głębiach portfeli. Około 94 procent transakcji dokonana jest właśnie za pośrednictwem kart debetowych. Można zatem podsumować, że Polacy zdecydowanie upodobali sobie kartę debetową. Czy ona dokładnie jest? Kiedy i kto może ją otrzymać?
Czym jest karta debetowa?
Karta debetowa jest rodzajem karty płatniczej przypisanej do rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego. Może być dołączona jednakowo do konta osobistego konsumenta albo do konta firmowego np. osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. W przypadku karty debetowej płatności dokonujemy jedynie do wysokości środków zgromadzonych na rachunku.
Karty możemy użyć w celu wypłaty środków z bankomatu, wpłaty pieniędzy do wpłatomatu, a także przy użyciu terminala w punktach handlowo-usługowych. Na ogół płatności powyżej 100 złotych muszą być potwierdzone kodem PIN, czyli indywidualnym czterocyfrowym kodem ustalonym przez właściciela karty.
Większość kart płatniczych, w tym również karty debetowe mają funkcję płatności zbliżeniowych. Dzięki tej funkcji wystarczy przyłożyć kartę do terminala na niewielką odległość. Terminal odczyta dane karty za pomocą indukcji elektromagnetycznej. Zarówno karta, jak i terminal posiadają wbudowane cewki, które przesyłają niezbędne do przeprowadzenia transakcji dane.
>> Zobacz również: Czas księgowania środków wpłaconych we wpłatomacie
Kto może otrzymać kartę debetową?
Karta debetowa jest przypisana do rachunku bankowego. Otrzymuje ją każdy, kto założył rachunek bankowy – mogą ją otrzymać nawet dzieci, które posiadają konto dla dziecka. Jest więc nierozłącznym elementem rachunku bankowego, który umożliwia realizację transakcji bezgotówkowych.
Obecnie możliwe jest posiadanie wirtualnej karty płatniczej, która nie ma fizycznej postaci. Taki rodzaj karty podpięty jest np. do aplikacji w telefonie. Wszelkie płatności bezgotówkowe możemy wówczas wykonywać telefonem lub smartwatchem. Konsument, który zakłada rachunek bankowy, może wybrać, którym rodzajem karty chce dysponować. Karta wirtualna dodawana jest do rachunku od razu. Na kartę fizyczną musimy jednak poczekać.
Aby otrzymać plastikową kartę debetową, właściciel konta musi w banku złożyć wniosek o jej przyznanie. Wniosek możemy złożyć osobiście w oddziale banku, listownie lub elektronicznie za pomocą aplikacji bankowej w smartfonie, lub bankowości elektronicznej w wyszukiwarce internetowej. Większość banków umożliwia posiadaczowi konta wybór nadruku na karcie. Karta jest zatem personalizowana. Niekiedy posiadacz konta może nawet samodzielnie zaprojektować szatę graficzną.
Fizyczną kartę debetową otrzymamy za pomocą listu wysłanego na adres podany we wniosku. Czas oczekiwania na przesyłkę wynosi na ogół kilka dni.
Ile kosztuje karta debetowa?
Koszt wydania karty i miesięczny koszt jej użytkowania uzależniony jest od wewnętrznej polityki każdego banku. Niekiedy karta jest darmowa, pod warunkiem, że konsument wykona określoną liczbę transakcji w ciągu miesiąca (np. 3 lub 5 płatności za pomocą karty). Z kolei inne banki nakładają na posiadacza rachunku stałą miesięczną opłatę. Warto zatem wybrać taki bank na prowadzenie swojego konta osobistego, który nie pobiera stałych opłat za użytkowanie przypisanej do niego karty debetowej. Jeśli koszt karty to 5 złotych miesięcznie w skali roku za samo posiadanie karty musimy zapłacić 60 złotych. Choć kwota ta jest niewielka, to warto ją przeznaczyć na inny cel, szczególnie że w innym banku opłaty nie będą pobierane.
Jak długo ważna jest karta debetowa?
Karta debetowa ma określony czas ważności. Aby sprawdzić do kiedy ważna jest nasza karta płatnicza, wystarczy, że spojrzymy na jej awers. Data podana jest w formacie miesiąc/rok. Jeśli na karcie napisane jest 09/25, oznacza to, że karta jest ważna do września 2025 roku. Przeważnie karta ważna jest przez 4 lata od daty jej wydania.
Różnice pomiędzy kartą debetową a kartą kredytową
Drugą co do popularności w Polsce kartą, jest karta kredytowa. W przypadku karty kredytowej możemy użytkować za jej pośrednictwem kapitał przyznany przez bank. Kredyt na karcie kredytowej jest kredytem konsumenckim. Aby bank mógł udzielić nam kredytu, koniecznie musi zbadać naszą zdolność kredytową i sprawdzić historię kredytową. O kartę kredytową możemy starać się w każdym banku, nie musi to być bank, w którym prowadzimy swój główny rachunek (ROR). Jaka jest zatem różnica pomiędzy omawianymi kartami?
- Środki do wykorzystania – w przypadku karty debetowej transakcje możemy wykonać do wysokości kwoty, którą zgromadziliśmy na rachunku bankowym. W przypadku karty kredytowej do wykorzystania mamy kwotę, którą użyczył nam bank. Inaczej mówiąc, przy karcie debetowej korzystamy z własnych środków, przy karcie kredytowej pożyczamy pieniądze od banku.
- Wypłaty w bankomatach – przeważnie za wypłatę środków za pomocą bankomatu nie musimy płacić, gdy wybierzemy kartę debetową. Przy karcie kredytowej bank praktycznie zawsze pobiera opłaty.
- Ocena zdolności kredytowej – jeśli chcemy otrzymać kartę kredytową, bank każdorazowo przy jej przyznawaniu sprawdzi naszą zdolność i wiarygodność finansową. Przy karcie debetowej nie jest to konieczne. Karta debetowa pozwala na zakupy lub transakcje jedynie do wysokości posiadanych środków na rachunku bankowym.
- Zdolność kredytowa – posiadanie karty debetowej nie wpływa w żaden sposób na naszą zdolność kredytową. Przeciwnie, gdy mamy kartę kredytową, która zdolność kredytową obniża. Na ogół, gdy chcemy zaciągnąć kredyt na wyższą kwotę np. kredyt na samochód, kredyt gotówkowy czy hipoteczny zalecane jest zrezygnowanie z karty kredytowej.
>> Zobacz również: Jak długo trzeba czekać na przelew wykonany w weekend?
Karta debetowa a debet w koncie – jaka jest różnica?
Jak się okazuje, te dwa terminy nie są tożsame. Karta debetowa pozwala bowiem na transakcje do wysokości zgromadzonych na rachunku bankowym środków. Z kolie debet w koncie pozwala na skorzystanie ze środków banku do wysokości przyznanego limitu. Jak to rozróżnić?
Jeśli na rachunku bankowym nie mamy debetu, a płatności dokonujemy kartą, bank odrzuci transakcję, gdy wykorzystamy posiadane środki. Przykładowo robiąc zakupy za 190 złotych, chcemy zapłacić kartą debetową (nie posiadamy przyrzynanego debetu). Jednak na naszym koncie pozostało jedynie 150 złotych. Bank odrzuci naszą płatność. Bank nie może bowiem zrealizować płatności, gdy nie posiadamy wytaczającej ilości pieniędzy.
Jeżeli jednak banku przyznał nam limit np. w wysokości 1 000 złotych, zakupy możemy zrobić, nawet gdy nasze własne środki się skończą. Musimy jednak pamiętać, że zakupy i płatności możemy zrobić jedynie do przyznanej kwoty, czyli w opisanym przypadku do 1 000 złotych. W przeciwnym razie powtórzy się sytuacja z odrzuceniem transakcji.
Warto również zaznaczyć, że za wykorzystanie środków pochodzących z debetu, bank nalicza dodatkowe opłaty. Kolejna istotna rzecz dotyczy sposobu spłaty wykorzystanego limitu. Jeśli wykorzystaliśmy limit np. 700 złotych, to otrzymując wypłatę wynagrodzenia na rachunek bankowy, w pierwszej kolejności spłacamy debet, czyli wykorzystane 700 złotych, nadwyżka pozostaje do naszej dyspozycji.