Zdolność kredytowa jest pojęciem, które zawsze jest obecne, gdy mowa o kredytach lub pożyczkach. Dlaczego ten termin jest tak ważny? Na jakiej podstawie ocenia się zdolność kredytową? Czy można to zrobić samodzielnie? Z jakimi narzędziami posługują się banki i firmy pożyczkowe? Przeczytaj nasz artykuł.
Czym jest zdolność kredytowa?
Zdolność kredytowa w myśl ustawy o Prawo bankowe (z dnia 29 sierpnia 1997 roku) to:
„…zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie”.
Co to oznacza dla nas – konsumentów? Jeżeli chcemy skorzystać ze środków instytucji finansowych, musimy dysponować takimi zasobami finansowymi, aby spłata zobowiązania nie sprawiała nam trudności. Zanim bank lub firma pożyczkowa pożyczy nam swoje pieniądze, sprawdzi, czy dodatkowa rata zbytnio nas nie obciąży. To jak bardzo skrupulatne jest badanie, zależne jest od wysokości zobowiązania, a także okresu kredytowego. Inaczej pożyczkodawcy podchodzą do klientów, którzy zaciągają kredyt hipoteczny, a inaczej gdy zależy nam na kredycie konsumenckim na niewielką kwotę. Nie da się ukryć, że głównym celem każdej firmy jest osiągnięcie zysku. Jeżeli konsumenci nie będą spłacać swoich zobowiązań zgodnie z zawartą umową, to bankom i firmom pozabankowym grozi raczej upadłość niż finansowy sukces.
Od wyniku badania zdolności kredytowej zależy nie tylko, czy otrzymamy środki, o które wnioskujemy, ale także w jakiej wysokości i na jaki czas. Często pożyczkodawca decydują się przyznać nam środki w określonej wysokości pod warunkiem wydłużenia okresu kredytowego. Takie działanie ma na celu ułatwienie nam spłaty. Dłuższy okres kredytowania oznacza niższą miesięczną ratę.
>> Zobacz również: Scoring BIK – wpływ oceny punktowej na zdolność kredytową
Badanie zdolności kredytowej – podstawowe elementy
Tak jak wspomnieliśmy, każda instytucja, czy to bank, czy firma pożyczkowa przed udzieleniem wsparcia sprawdza, jak kształtuje się sytuacja finansowa wnioskodawcy. Banki i firmy pozabankowe sprawdzają klientów według własnych zasad i własnego klucza. Jednak korzystają ze schematu, badania zdolności kredytowej. To który parametr jest najistotniejszy, zależy od wewnętrznych ustaleń firm finansowych.
Ocena ilościowa
Ocena ilościowa badania zdolności kredytowej dotyczy głównie sprawdzenia, jakimi środkami dysponuje konsument, a także, w jakim stopniu obciążony jest innymi zobowiązaniami. Do oceny ilościowej włączone są:
- Wysokość dochodów – w tej części badania zdolności kredytowej pożyczkodawcy sprawdzają, na jakim poziomie kształtują się dochody konsumenta.
- Liczba i wysokość innych zobowiązań – to bardzo istotna część oceny ilościowej. Jeśli posiadamy zbyt wiele zobowiązań, bank lub firma pożyczkowa mogą odmówić nam wsparcia. Dla pożyczkodawców ważne są wszystkie obciążenia w tym kredyt hipoteczny, kredyt gotówkowy, leasing na samochód, zakupy na raty, karty kredytowe, debet w koncie, pożyczki ratalne, chwilówki, czy nawet żyrowanie kredytu. Im mniej jesteśmy obarczeni, tym większe szanse na otrzymanie finansowania.
- Liczba osób będących na otrzymaniu konsumenta – liczba osób tworzących gospodarstwo domowe również jest ważna. Dużo łatwiej otrzymać finansowanie osobie, która żyje w związku małżeńskim i nie posiada na utrzymaniu dzieci, niż samodzielnemu rodzicowi z dwójką, czy trójką nieletnich.
Ocena jakościowa
W tej części badania zdolności kredytowej pożyczkodawcy biorą pod lupę profil konsumenta i jego sytuację zawodową i rodzinną. Możemy zatem spodziewać się, że starając się o kredyt lub pożyczkę, będziemy pytani o rzeczy, które pozornie mogą wydawać się nieistotne w procesie wnioskowania. Jednak dzięki tym informacjom kredytodawcy budują profil konsumenta. Na podstawie zgromadzonych informacji szacują, czy spełniamy wyznaczone wytyczne. Elementy oceny jakościowej zdolności kredytowej:
- Wiek konsumenta – z pewnością musi mieć ukończony 18. rok życia, dopiero wówczas otrzymujemy pełną zdolność do czynności prawnych. Niekiedy kryteria wieku są podwyższone do 21. czy nawet 23. lat. Pożyczkodawcy wprowadzają również górną granicę przyznawania środków. Przy kredytach hipotecznych jest to przedział maksymalnie do 65 lub nawet 70 lat.
- Wykształcenie,
- Forma zatrudnienia, rodzaj umowy, okres zatrudnienia – umowa, na podstawie której jesteśmy zatrudnieni, ma bardzo duże znaczenie. To ważna informacja, ponieważ dla banków umowy cywilno-prawne (umowa o dzieło, umowa zlecenie) mają charakter tymczasowy. Otrzymanie kredytu w tym przypadku jest wyjątkowo trudne. Nieco inaczej do kwestii zatrudnienia podchodzą firmy pożyczkowe, które respektują umowy cywilno-prawne.
- Historia kredytowa – to jeden z ważniejszych parametrów, który ma bezpośredni wpływ na badanie zdolności kredytowej. To jak radzimy sobie ze spłatą wcześniejszych zobowiązań, wpływa na przydzielenie pożyczki lub kredytu.
- Posiadany majątek – warunki lokalowe, posiadane dobra,
- Stan cywilny,
- Itd.
Jak obliczyć zdolność kredytową samodzielnie?
Niektórzy przed złożeniem wniosku w banku lub firmie pożyczkowej zastanawiają się, jak obliczyć zdolność kredytową? Samodzielne wyliczenie zdolności kredytowej pozornie nie jest skomplikowane. Musimy jednak wziąć pod uwagę fakt, że bank lub firma pożyczkowa będą sprawdzały nasze finansowe możliwości na swój sposób. W związku z tym wynik, który otrzymamy, może nie być adekwatny do oceny, jaką wystawi nam firma, w której złożyliśmy wniosek.
Aby samodzielnie wyliczyć zdolność kredytową, musimy zsumować wszystkie swoje dochody i odjąć od nich wszystkie miesięczne koszty, jakie ponosimy w miesiącu. Należy jednak pamiętać, że pożyczkodawcy nie respektują wszystkich dochodów.
>> Zobacz również: Czy świadczenie 500 plus podnosi zdolność kredytową?
Za koszty natomiast uznaje się koszty stałe, takie jak wynajem mieszkania, czynsz, opłaty za media (prąd, woda, gaz), koszty transportu, żywności, a także edukacji. Otrzymana nadwyżka powinna wystarczyć na pokrycie rat nowego zobowiązania. Jednak musimy wziąć pod uwagę, że nasze wyliczenia nie muszą pokrywać się ze zdolnością kredytową rozumianą przez firmy finansowe. Jak mogliśmy przeczytać powyżej, badanie zdolności kredytowej nie składa się jedynie z samej oceny ilościowej. Wpływ na przydzielenie finansowania ma również nasza sytuacja zawodowa i przede wszystkim historia kredytowa. Dlatego warto skorzystać ze źródła, z którego korzystają instytucje finansowe. Mowa o Biurze Informacji Kredytowej. Warto również obliczyć swój wskaźnik LtV.
Inne formy sprawdzenia zdolności kredytowej
Jak obliczyć zdolność kredytową inaczej niż posługując się kalkulatorem? Warto założyć konto użytkownika na stronie internetowej Biura Informacji Kredytowej. Dzięki temu z łatwością sprawdzimy, jak postrzegają nas firmy pożyczkowe i banki. Mamy do wyboru bezpłatny raport BIK, który przysługuje każdemu konsumentowi raz w roku. Pamiętajmy jednak o tym, że wersja bezpłatna nie jest pełnym raportem. Za pełen raport należy zapłacić 54 złote.
Inną opcją jest również skorzystanie z kalkulatorów dostępnych na stronach internetowych. W tym przypadku należy wpisać kwotę dochodów netto, wysokość pozostałych zobowiązań finansowych, limity na kartach, liczbę osób w gospodarstwie domowym i koszty życia. Brane pod uwagę są również wysokość zobowiązania, o które się staramy i okres kredytowania. Jednak musimy pamiętać o tym, że kalkulatory też nie uwzględniają wszystkich parametrów, które biorą pod uwagę pożyczkodawcy.