Chcąc wziąć kredyt lub pożyczkę zwracamy uwagę na wiele czynników mających wpływ na cenę zobowiązania. Przykład reprezentatywny jest jedną z rzeczy, na które powinniśmy zwrócić uwagę, jednak nie możemy traktować go jak oferty. Instytucje udzielające wsparcia finansowego są zobligowane do przedstawiania przykładu reprezentatywnego na swoich stronach internetowych, reklamach, broszurach i wszystkich innych nośnikach. Czym jest przykład reprezentatywny, skoro nie można traktować go jako oferty skierowanej bezpośrednio do nas? Wyjaśniamy.
Przykład reprezentatywny – czym jest?
Instytucje finansowe w tym banki, SKOK-i i pozabankowe firmy pożyczkowe podlegają ustawie o Kredycie konsumenckim, która została wdrożona w 2011 roku. Ustawa ta obliguje ww. instytucje między innymi do widocznego, czytelnego i słyszalnego sposobu podawania informacji konsumentowi.
W rozdziale 2. art. 8 ustawy o kredycie konsumenckim możemy przeczytać:
„Przy określaniu reprezentatywnego przykładu należy określić warunki umowy o kredyt konsumencki, na których kredytodawca lub pośrednik kredytowy spodziewa się zawrzeć co najmniej dwie trzecie umów danego rodzaju przy uwzględnieniu przez te umowy średniego okresu kredytowania, całkowitej kwoty kredytu i częstotliwości występowania na rynku umów danego rodzaju”.
Co to oznacza dla konsumenta? W myśl ustawy kredytodawcy i pożyczkodawcy muszą każdorazowo informować o możliwych kosztach i warunkach umowy, jakie przewidziane są dla co najmniej dwóch trzecich umów, które spodziewa się zawrzeć dany podmiot.
Najistotniejszą informacją dla nas konsumentów jest ta, że przykład reprezentatywny nie jest ofertą przygotowaną specjalnie dla nas. Jest to jednak wzór, na podstawie którego możemy się zorientować, jakie warunki oferuje dana instytucja swoim klientom. Należy wziąć pod uwagę również fakt, że wszystkie banki, SKOK-i, czy firmy pożyczkowe rozpatrują każdy wniosek indywidualnie. Koszty kredytu lub pożyczki obliczane są każdorazowo na podstawie zdolności kredytowej wnioskodawcy, kwoty, o którą wnioskuje i rodzaju zobowiązania. Zatem możemy się spodziewać, że dwie różne osoby wnioskujące o kredyt w tej samej instytucji i w tej samej wysokości mogą otrzymać dwie różne oferty. Takie rozbieżności wynikają np. z ich odmiennej sytuacji zawodowej i materialnej.
>> Zobacz również: Jak sprawdzić zdolność kredytową – krok po kroku
Jaki jest cel podawania przykładu reprezentatywnego?
Aby przykład reprezentatywny spełniał swoją funkcję, musi przy każdej ofercie zawierać te same parametry. Tylko dzięki ujednoliceniu jesteśmy w stanie porównać ze sobą przykłady kredytów i pożyczek z różnych banków i różnych firm pożyczkowych. Warto nadmienić, że ustawodawca zobligował firmy finansowe do informowania o kosztach zobowiązań na długo przed zawarciem umowy. Inaczej mówiąc, banki i firmy pożyczkowe muszą informować o kosztach swoich zobowiązań, zanim konsument pomyśli o tym, że może warto byłoby wziąć kredyt. Rolą każdej reklamy jest wytworzenie w konsumentach potrzeby. Stąd na reklamach telewizyjnych, bilbordach, czy ulotkach zawsze widzimy uśmiechnięte twarze, szczęśliwych ludzi. Naturalnie, jeśli skorzystamy z oferowanego produktu, my również dołączymy do grona szczęśliwców. Pomimo świadomości stosowania takiego mechanizmu, większość z nas podąża za tym obrazem.
Aby jednak uświadomić konsumentów, że za zaspokojoną potrzebą stoją konkretne kwoty, ustawodawcy wprowadzili konieczność uświadamiania konsumentów już na etapie wstępnym. Stąd konieczność zamieszczania przykładu reprezentatywnego w reklamach, na stronach internetowych, broszurach ulotkach, czy nawet w przekazie słownym (radio).
Co musi zawierać przykład reprezentatywny?
Jeżeli chcemy skorzystać z kredytu gotówkowego, pożyczki na raty i każdego innego zobowiązania, instytucja finansowa musi podać nam uświadomić, z jakimi kosztami wiąże się możliwość korzystania z pożyczonych środków. Każdy kredytodawca i pożyczkodawca musi zatem umieścić w przykładzie reprezentatywnym następujące informacje:
- Całkowita kwota kredytu,
- Całkowity koszt kredytu,
- Wysokość raty,
- Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO),
- Wysokość marży lub prowizji,
- Wysokość oprocentowania i odsetek,
- W przypadku kredytu hipotecznego – ile wyniesie podatek od czynności cywilno-prawnych PCC,
- Typ zobowiązania,
- Jeżeli występują koszty dodatkowe np. ubezpieczenie, informacje na ten temat również muszą być zawarte w przykładzie reprezentatywnym.
Musimy jednak pamiętać, że informacje zawarte w przykładzie reprezentatywnym nie są równoznaczne z ofertą. Dają nam możliwość zorientowania się, jak kształtuje się np. oprocentowanie w danym banku lub firmie pożyczkowej. Biorąc pod uwagę, jak tworzony jest przykład reprezentatywny (na podstawie 2/3 spodziewanych umów) możemy wywnioskować, że jesteśmy np. w grupie konsumentów będących w środkowym przedziale z przeciętną wysokością zdolności kredytowej. Wówczas oferta może być zbliżona na zamieszczonego w reklamie przykładu reprezentatywnego. Osoby, które są w górnym przedziale z bardzo wysoką zdolnością kredytową, mogą spodziewać się nieco korzystniejszej oferty.
Co zrobić, by otrzymać ofertę dostosowaną do swojej sytuacji?
Jak wiemy, na przykładzie reprezentatywnym nie możemy polegać w 100 procentach. Nasza sytuacja może się bowiem różnić, od sytuacji hipotetycznych konsumentów, którzy zostali uwzględnieni we wspomnianym przykładzie. Jeśli zatem chcemy dowiedzieć się, jak w naszym przypadku będą rozkładać się koszty, musimy złożyć wniosek. W tym celu należy wybrać bank lub firmę pożyczkową, z której usług chcemy skorzystać. Następnie musimy wypełnić formularz i dostarczyć wymaganych dokumentów, dzięki którym pożyczkodawca obliczy naszą zdolność kredytową. Naturalnie, jeśli wniosek składamy przez Internet, musimy przejść pozytywnie weryfikację tożsamości.
>> Zobacz również: Jak ubiegać się o pożyczkę – przewodnik dla początkujących
Dopiero po weryfikacji tożsamości i badaniu zdolności kredytowej otrzymamy pełną ofertę. W momencie, gdy propozycja będzie dla nas zadowalająca, możemy przejść do podpisania umowy. Pamiętajmy o tym, że im wyższą mamy zdolność kredytową i lepszą historię spłat poprzednich zobowiązań, tym łatwiej będzie nam wynegocjować korzystniejsze warunki umowy. Ponowne korzystanie z usług danej firmy pozabankowej lub banku również umożliwi nam pertraktacje. Firmy finansowe cenią bowiem lojalność konsumentów, szczególnie tych, którzy wywiązują się z postanowień umowy i spłacają swoje należności terminowo. Kolejną istotną informacją jest ta, że nawet na etapie podpisywania umowy możemy się z niej wycofać.
Jakie dokumenty będą potrzebne do zawarcia umowy?
Jeżeli przykład reprezentatywny banku lub pozabankowej firmy pożyczkowej jest dla nas interesujący, możemy postarać się o indywidualną ofertę. W tym celu konieczne będzie wypełnienie wniosku, a także przedstawienie swoich dochodów. W zależności od naszego wyboru możemy być poproszeni o dostarczenie zaświadczenia od pracodawcy o wysokości dochodów, formie i okresie zatrudnienia i okresu trwania umowy. Firmy pożyczkowe częściej wymagają wygenerowania dokumentu z historią transakcji na naszym rachunku bankowym. Bardzo prawdopodobne, że i banki i firmy pożyczkowe sprawdzą naszą historię kredytową w bazach informacji kredytowej i rejestrach dłużników. Po tym procesie otrzymamy indywidualną ofertę.