Kredyt konsumencki, a konsumpcyjny – 10 różnic i podobieństw

Czym dokładnie jest kredyt konsumencki? 

Kredyt konsumencki jest rodzajem produktu finansowego, który oferowany jest przez różne instytucje finansowe. Mogą go zatem udzielać banki, SKOK-i, oraz firmy pożyczkowe. Ponadto kredyt konsumencki ma ściśle określoną maksymalną kwotę, jaką może pozyskać klient. Kwota ta nie może przekroczyć 255  550 złotych. W związku z tym, że kredyt konsumencki i konsumpcyjny brzmią bardzo podobnie, wiele osób myli je ze sobą lub obu nazw używa zamiennie. Jest to jednak błąd, ponieważ oba instrumenty finansowe różnią się od siebie pod wieloma względami.  

Cechą charakterystyczną kredytu konsumenckiego jest fakt, że mogą się o niego ubiegać jedynie osoby fizyczne, czyli konsumenci. Sama nazwa sugeruje, że kredyt konsumencki kierowany jest do konsumentów, czyli osób fizycznych.

Zgodnie z  art. 22 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeksu cywilnego,

„konsumentem jest osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą bądź zawodową”.

Z przedłożonej definicji wynika, że konsumentem jest osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej.  

Czym jest kredyt konsumpcyjny? 

Mamy już świadomość, czym cechuje się kredyt konsumencki. Czym zatem jest kredyt konsumpcyjny? Jeśli postąpimy analogicznie, zwracając uwagę na nazwę produktu, kredyt konsumpcyjny możemy uznać za kredyt, który zaciągany jest w celach konsumpcyjnych. Kredyt konsumencki rozpatrywany jest w kategorii – kto może z niego skorzystać? Natomiast kredyt konsumencki – na jaki cel możemy go przeznaczyć? Co ważniejsze, pieniądze pochodzące z kredytu konsumpcyjnego, podobnie jak z chwilówki bez BIK możemy rozdysponować na konsumpcję, czyli dowolny cel, bez konieczności jego uściślania we wniosku kredytowym. Ten rodzaj zobowiązania mogą udzielać jedynie banki, a jego wysokość nie jest określona. W związku z tym to bank decyduje, ile pieniędzy pożyczy wnioskodawcy i na jakich zasadach. Kredyt konsumpcyjny nie podlega specjalnym regulacjom prawnym, jak ma to miejsce w przypadku kredytu konsumenckiego.  

Kredyt konsumpcyjny udzielany jest przede wszystkim w ramach posiadanego rachunku bieżącego, może być także udzielany jako kredyt ratalny, czyli popularne zakupy na raty lub otrzymany w formie karty kredytowej. Do kredytów konsumpcyjnych możemy zaliczyć również inne kredyty, przy których konsument nie określa celu zawarcia umowy z bankiem. Możliwe, że oprocentowanie kredytu konsumpcyjnego będzie wyższe niż w przypadku kredytu konsumenckiego, ponieważ ustalane jest indywidualnie.  

W jakim przypadku należy podać cel zobowiązania? 

Konieczność podania celu, na który chcemy przeznaczyć pożyczone pieniądze, wiąże się z zawarciem umowy na tzw. kredyt celowy. Kredytobiorcy mają ograniczone możliwości wydatkowania otrzymanych pieniędzy – mogą je przeznaczyć jedynie na ściśle określony w umowie kredytowej cel. Przykładem, który doskonale wyjaśni nam specyfikę kredytu celowego, jest kredyt samochodowy. W trakcie zawierania umowy pomiędzy stronami konsument musi podać dokładne dane pozwalające na identyfikację samochodu lub pojazdu, na który przeznaczy otrzymane pieniądze. Dodatkowo do dokumentacji należy dołączyć umowę kupna-sprzedaży pojazdu. Często stosowaną przez banki praktyką jest wykonanie przelewu na rzecz sprzedawcy pojazdu. Co oznacza, że konsument w ogóle nie uczestniczy w transakcji płatniczej. Zdarza się, że ten rodzaj zobowiązania oferowany jest na nieco lepszych warunkach np. z niższym oprocentowaniem, niż inne kredyty gotówkowe w związku z zabezpieczeniem, jakie stanowi przedmiot zakupu. W razie niewywiązania się ze spłaty bank ma prawo przejąć od konsumenta kredytowany samochód.  

Powyższy przykład oznacza, że cel zobowiązania należy podać w trakcie zaciągania kredytu konsumenckiego. Kredyt konsumpcyjny natomiast nie nakłada na konsumencie konieczności deklarowania zamiaru, na jaki przeznaczone będą pozyskane środki, jest więc pożyczką na dowolny cel. 

Warunki spłaty  

Prawo do wcześniejszej spłaty zobowiązania 

Ustawa o kredycie konsumenckim z  dnia 12 maja 2011 roku wprowadza zapisy, które dają konsumentom prawo wcześniejszej spłaty zobowiązania. 

Art. 48 ust. 1 Ustawy o kredycie konsumenckim:

„Konsument ma prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie”. 

Co to dla nas oznacza? Jeśli zaciągnęliśmy dowolny kredyt konsumencki i po pewnym czasie zgromadzimy lub otrzymamy dodatkowe pieniądze, możemy je przeznaczyć na wcześniejszą, czyli przedterminową spłatę zobowiązania. Co ważniejsze nie musimy o tym fakcie informować banku ani prosić go o zgodę. Bank nie może również odmówić nam szybszej spłaty. W związku z przedterminową spłatą całkowity koszt kredytu będzie niższy. Jednak aby tak było, musimy dokładnie zapoznać się z umową kredytu, którą podpisaliśmy. Niekiedy banki zastrzegają, że przedterminowa spłata wiąże się z poniesieniem dodatkowych kosztów np. prowizji za spłatę przed terminem. Wcześniejsza spłata jest możliwa tylko w przypadku kredytów konsumenckich, co oznacza, że nie dotyczy kredytu konsumpcyjnego.  

>> Zobacz również: 7 sposobów jak wyjść z długów. Podpowiadamy

Odstąpienie od umowy 

Kolejnym prawem, które zostało wprowadzone wraz z ustawą o kredycie konsumenckim, jest prawo do odstąpienia od umowy. W ciągu 14 dni od podpisania umowy z bankiem, firmą pożyczkową lub SKOK-iem możemy od niej odstąpić. Nie ma znaczenia sposób, w jakim podpisaliśmy umowę (online, w placówce firmy, czy przez telefon), ani produkt finansowy, czy to pożyczka na raty, darmowa chwilówka, czy kredyt na samochód. Co ważniejsze nie musimy podawać przyczyny rezygnacji ze współpracy, a ponadto odmowa dotyczy także produktów dodatkowym towarzyszącym zawarciu umowy kredytowej np. otwarcia konta bankowego online. Jednym z najistotniejszych punktów odstąpienia od umowy jest brak kosztów. Jedynym kosztem w przypadku z rezygnacji są odsetki za okres dysponowania wypłaconym kapitałem. Również w tym odstąpienia od umowy, działania te są możliwe jedynie przy kredytach konsumenckich. Nie obejmują zatem kredytów konsumpcyjnych.  

Maksymalna kwota zobowiązania 

Kolejną bardzo ważną dla konsumentów kwestią jest maksymalna kwota kredytu. Czy tyle samo możemy pożyczyć, biorąc kredyt konsumencki i kredyt konsumpcyjny? Jak się okazuje, kredyt konsumencki ma pewne ograniczenia, których nie ma kredyt konsumpcyjny. Jak możemy to rozumieć? Maksymalna kwota kredytu konsumenckiego wynosi 255  550 złotych. Co zapisane jest w ustawie o kredycie konsumenckim. Dlatego maksymalna kwota np. kredytu samochodowego, pożyczki na dowód, czy debetu w koncie nie może przekraczać tej kwoty. W przypadku kredytu konsumpcyjnego nie ma ustalonej górnej granicy. W związku z tym banki mogą pożyczyć dowolną kwotę konsumentowi, jeśli ten spełnia kryteria stawiane przez bank.  

Kredyt konsumencki, a konsumpcyjny – oprocentowanie 

Jak wygląda oprocentowanie przy obu kredytach? Kwestia kosztów kredytów jest jedną z kluczowych, nad którymi zastanawiamy się przed podjęciem zobowiązania. Jak mogliśmy wyczytać z poprzedniej części artykułu, kredyt konsumencki i konsumpcyjny dzieli sporo zmiennych. W przypadku maksymalnego oprocentowania oba kredyty podlegają tym samym zasadom. Co oznacza, że wysokość odsetek nie może wynosić więcej niż podwójna suma stopy referencyjnej NBP podwyższona o 3,5%. Nie oznacza to, że koszty kredyt zawsze będą sięgały maksymalnej wysokości. Dlatego przy wyborze zobowiązania warto zwrócić uwagę na taki parametr jak RRSO. 

Długość okresu kredytowania 

Okres kredytowania to inaczej czas na ogół przedstawiony latach, w trakcie których konsument musi spłacić raty kapitałowo-odsetkowe. Okres kredytowania w przypadku kredytu konsumpcyjnego może wynosić od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od wyboru kredytobiorcy i oferty banku. Warto pamiętać, że im dłuższy okres kredytowania, tym mniejsze miesięczne raty, ale w rezultacie wyższe koszty kredytu. W przypadku kredytu konsumpcyjnego podobnie jak w przypadku kredytu konsumenckiego wynosi od kilku miesięcy do kilku lat. Czas kredytowania jest uzależniony od wielu czynników, takich jak wysokość kredytu, stopa procentowa, wysokość rat i inne. Im wyższy kredyt i niższa stopa procentowa, tym dłuższy okres kredytowania. Przed podpisaniem każdej umowy musimy się  dokładnie zastanowić nad swoimi możliwościami finansowymi i wybrać optymalny okres kredytowania, który będzie odpowiedni dla naszej sytuacji finansowej. 

Ustawy jakim podlegają kredyt konsumencki i konsumpcyjny 

Każdy produkt finansowy, który możemy pozyskać w instytucji finansowej, objęty jest regulacjami prawnymi. Podstawową różnicą pomiędzy omawianymi kredytami są właśnie ustawy, którym podlegają. Kredyt konsumpcyjny działa głównie na podstawie ustawy Prawo bankowe. Jeśli natomiast mówimy o kredycie konsumenckim ustawodawcy w celu zwiększenia bezpieczeństwa i komfortu zarówno pożyczkobiorców, jak i firm finansowych stworzyli kilka ustaw, które regulują proces pożyczania środków finansowych. Należą do nich: 

• Ustawa o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r. 
• Ustawa  o ochronie praw konsumenta z dnia 30 maja 2014 r. 
• Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. 
• Ustawa o usługach płatniczych z dnia 19 sierpnia 2011 r. 
• Ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym z dnia 29 lipca 2005 r. 

 Czy kredyt hipoteczny jest kredytem konsumenckim? 

Jeszcze kilkanaście lat temu mogliśmy powiedzieć, że kredyt hipoteczny jest również kredytem konsumenckim. Jednak po wprowadzeniu ustawy o kredycie konsumenckim powstały rozbieżności, które temu przeczą. Niemniej jednak kilka zapisów ustawy, które stosowane są również przy kredycie hipotecznym.  

Kredyt hipoteczny jest zobowiązaniem udzielanym na pokrycie kosztów związanych z celem mieszkaniowym w tym zakup mieszkania, budowę domu, remont mieszkania lub modernizację. Kredyt konsumencki udzielany jest natomiast na inne cele np. zakup samochodu, sprzętu RTV, sfinansowanie wakacji itd. Ponadto kredyt hipoteczny udzielany jest na wyższą kwotę. Przypomnijmy, że w ustawie o kredycie konsumenckim maksymalna kwota kredytu nie może przekroczyć 255  550 złotych. W związku z tym z kredytu hipotecznego nie bylibyśmy w stanie pokryć np. zakupu mieszkania, ze względu na bardzo wysokie ceny na rynku nieruchomości.  

Ponadto okres kredytowania w przypadku kredytu hipotecznego jest znacznie dłuższy i sięga nawet 35 lat.  

Warunki otrzymania kredytu konsumpcyjnego i konsumenckiego 

Niezależnie od tego, czy staramy się o kredyt konsumpcyjny, czy konsumencki musimy spełnić kilka podstawowych wytycznych. Należą do nich: 

• Pełnoletność – abyśmy mogli podpisać umowę kredytową, musimy mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Prawo to otrzymujemy automatycznie wraz z ukończeniem 18. roku życia.  
• Polskie obywatelstwo – na ogół, aby otrzymać kredyt, musimy być obywatelami polskimi, chyba że staramy się o specjalny kredyt dla obcokrajowców.  
• Zamieszkanie na terenie Polski – samo obywatelstwo polskie nie wystarczy, aby otrzymać kredyt. Na ogół bank wymaga, aby wnioskodawca mieszkał na terenie Polski, ale dopuszcza pracę poza jej granicami, jeśli posiada się regularne wpływy na rachunek bankowy.  
• Dowód osobisty – podstawowym dokumentem tożsamości w Polsce jest dowód osobisty. Jeśli chcemy otrzymać kredyt konsumencki bądź konsumpcyjny, musimy się nim posługiwać i wszelkie dane wpisać we wniosku kredytowym.  

Ponadto, jeśli chcemy otrzymać kredyt, musimy się wykazać odpowiednią zdolnością kredytową. Czyli otrzymywać dochody wyższe niż koszty życia i spłata pozostałych zobowiązań finansowych.  

Podsumowanie  

Kredyt konsumencki i konsumpcyjny są dwoma odmiennymi produktami finansowymi. Warto znać swoje przywileje i prawa, by w razie potrzeby móc z nich skorzystać. Idealnym przykładem może być prawo, jakie przysługuje konsumentów w kwestii odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni od zawarcia umowy. Prawo to mamy w przypadku kredytu konsumpcyjnego, a nie jest określone w przypadku kredytu konsumenckiego. Informacje na temat spłaty kredytu konsumenckiego powinniśmy mieć zawarte w podpisywanej umowie.