Jak sprawdzić, ile wynoszą odsetki ustawowe? Zanim przejdziemy do omówienia wysokości odsetek ustawowych i metod ich wyliczania, warto zapoznać się z definicją odsetek ustawowych. W tym artykule omówimy również podstawowe rodzaje odsetek, czym są odsetki maksymalne i jakimi metodami są wyliczane. Dzięki tej wiedzy będziemy mieli większą świadomość, na co zwrócić uwagę podczas podpisywania umowy kredytowej lub pożyczkowej.
Czym są odsetki ustawowe?
Niemal każdy dorosły konsument choć raz stanął przed wyborem zobowiązania finansowego. Wprawdzie są osoby, które usilnie starają się nie korzystać ze wsparcia instytucji finansowych, to mimo wszystko mają z nimi styczność, choćby korzystając z mniej oczywistych form kredytowania np. przy debecie w koncie. Odsetki są również obecne podczas lokowania oszczędności w banku, czyli przy lokacie. Warto zatem znać podstawowe pojęcia, które obecne są podczas zawierania umów z instytucjami finansowymi.
Odsetki są zatem kosztem, który musimy ponieść, w momencie, gdy korzystamy z cudzego kapitału. Wysokość odsetek obliczana jest na podstawie stóp procentowych i uzależniona jest od wielkości pożyczanego kapitału oraz długości zobowiązania. Inaczej mówiąc odsetki, są zapłatą za korzystanie z pieniędzy instytucji finansowej w postaci kredytu konsumenckiego lub innego zobowiązania.
Z drugiej strony, jeśli to my zakładamy lokatę lub konto oszczędnościowe, to bank korzystając z naszych środków, płaci nam właśnie na podstawie wyliczonych odsetek. Na ich podstawie obliczana jest kapitalizacja odsetek.
>> Zobacz również: Czym jest ryzyko kredytowe i jaki ma wpływ na otrzymanie pożyczki?
Jakie są rodzaje odsetek?
Powyżej omawialiśmy odsetki ustawowe, które najczęściej kojarzone są z produktami finansowymi. Jednak, aby dokładnie rozumieć istotę odsetek ustawowych, należy poznać ich rodzaje. Możemy zatem wyróżnić trzy rodzaje odsetek ustawowych, do których należą:
Odsetki kapitałowe
to odsetki ustawowe, których wysokość zależy od sumy pożyczonej kwoty. Naliczane są z tytułu korzystania z cudzego kapitału, dlatego najczęściej stosuje się je przy umowach kredytowych. Wysokość odsetek ustawowych, a także zasady ich stosowania reguluje art. 359 Kodeksu cywilnego.
Artykuł ten określa również dwie stawki odsetek kapitałowych:
Stawka podstawowa – jest ona równa sumie stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktów procentowych. Stosowana jest w sytuacji, gdy strony umowy nie ustaliły innej (wyższej, bądź niższej) wartości odsetek,
Stawka maksymalna – która jest równa dwukrotności stawki podstawowej. Stawka maksymalna jest nieprzekraczalnym limitem. Jeżeli odsetki kapitałowe zostaną zawyżone przez pożyczkodawcę, to pożyczkobiorca może według prawa zapłacić jedynie odsetki maksymalne, które wynikają z ustawy.
Odsetki za opóźnienie w spełnianiu świadczeń pieniężnych
To według art. 481 Kodeksu cywilnego odsetki, które mogą być zgodnie z prawem naliczone dłużnikowi przez wierzyciela, jeśli nie otrzyma od niego płatności w ustalonym w umowie terminie. Odsetki mogą być naliczane nawet wówczas, gdy wierzyciel nie poniósł żadnej szkody w związku z brakiem spłaty. Nie ma również znaczenia, czy opóźnienie było następstwem okoliczności lub zdarzeń, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Odsetki za opóźnienie naliczane są od pierwszego dnia braku spłaty zobowiązania.
W tym przypadku również wyznaczono dwie stawki odsetek za opóźnienie:
Odsetki podstawowe – jeśli wysokość odsetek nie została określona, to należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych,
Maksymalne odsetki za opóźnienie – nie mogą przekraczać w stosunku rocznym dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie.
Tak jak w przypadku odsetek kapitałowych, tak i w przypadku odsetek za opóźnienie pożyczkodawca nie może określić wyższych odsetek za opóźnienie, niż stawka maksymalna.
Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych
przepisy polskiego prawa przewidują również odrębne regulacje dotyczące transakcji handlowych. W głównej mierze dotyczą transakcji pomiędzy przedsiębiorstwami.
Jak sprawdzić, ile wynoszą odsetki ustawowe?
Wiemy już, jak kształtuje się podział odsetek oraz ile wynoszą podstawowe i maksymalne stawki za odsetki kapitałowe i za odsetki za opóźnienie. Jak możemy je wyliczyć samodzielnie? Do tego, aby sprawdzić, ile wynoszą odsetki ustawowe, należy zastosować poniższe wzory:
- odsetki kapitałowe (stawka podstawowa) w przypadku kredytu gotówkowego lub pożyczki na raty:
Stopa referencyjnej NBP + 3,5%
Stopa procentowa w dniu publikacji artykuły wynosiła 6.75
6,75 + 3,5% = 10,25%
- odsetki kapitałowe (stawka maksymalna) w przypadku kredytu gotówkowego lub pożyczki na raty:
2 x stawka podstawowa = maksymalna stawka
2 × 10,25% = 20,5%
Odsetki za opóźnienia:
- w przypadku kredytu gotówkowego lub pożyczki na raty, odsetki za opóźnienia (stawka podstawowa):
Stopa referencyjnej NBP + 5,5%
Stopa procentowa w dniu publikacji artykuły wynosiła 6.75
6,75 + 5,5% = 12,25%
- w przypadku kredytu gotówkowego lub pożyczki na raty, odsetki kapitałowe (stawka maksymalna):
2 x stawka podstawowa = maksymalna stawka
2 × 10,25% = 20,5%
Odsetki ustawowe a odsetki maksymalne
Wysokość odsetek maksymalnych zależy od wysokości odsetek podstawowych. Sposób wyliczenia odsetek maksymalnych jest ściśle określony przez ustawodawcę i wynika z odgórnie narzuconej metody ich obliczania. Jeśli chcemy poznać wysokość odsetek maksymalnych zarówno kapitałowych, jak i odsetek za opóźnienia w spełnianiu świadczeń pieniężnych, koniecznie musimy obliczyć wysokość odsetek podstawowych.
Ile wynoszą odsetki ustawowe, jeśli chcemy pożyczyć pieniądze?
Jeżeli zdecydowaliśmy się pożyczyć znajomemu pieniądze, to również możemy ustalić kwotę odsetek zarówno podstawowych, jak i maksymalnych. Możemy w tym przypadku skorzystać z poniższego wzoru:
Kwota kapitału x liczba dni, na który został pożyczony x stawka odsetek kapitałowych/ 365
Jeśli pożyczamy znajomemu 4 000 złotych na 60 dni, możemy doliczyć odsetki kapitałowe.
(4000 × 60 × 6,75) /365 = 44,40 złotych
Jak sprawdzić, ile wynoszą odsetki ustawowe? Podsumowanie
Jeśli zdecydujemy się na kredyt gotówkowy bądź pożyczkę na dowód osobisty, zawsze warto dokładnie przeczytać umowę, zanim ją podpiszemy. Pomimo tego, że wysokość maksymalnych odsetek ustawowych jest z góry określona, to warto sprawdzić, czy kredytodawca przestrzega prawa. Jeśli zauważmy nieprawidłowość w tej kwestii, możemy mieć podejrzenia, że inne parametry zobowiązania również mogą być nieuczciwe.
Jeśli zaciągnęliśmy kredyt lub pożyczkę, warto przestrzegać zapisów umowy i zobowiązanie spłacać w wyznaczonym czasie. Dzięki terminowym spłatom mamy pewność, że kwota pożyczki nie zwiększy się, lecz z każdym miesiącem będzie się pomniejszać. W razie braku terminowej spłaty narażamy się nie tylko na konsekwencje finansowe, ale także na pogorszenie swojej historii kredytowej, a także na niepotrzebny stres.