Liczba zawieranych związków małżeńskich spada. Jedną z przyczyn może być unormowanie się stosunku społeczeństwa do życia bez ślubu, dlatego wiele osób rezygnuje z tego rozwiązania. Ludzie coraz częściej obawiają się odpowiedzialności, jaka wiąże się z przysięgą małżeńską. Nie dotyczy to tylko obaw o coraz częściej występujące rozwody, ale ma to również związek z ustaleniem ustawowej wspólności majątkowej, do której dochodzi w momencie zawarcia związku małżeńskiego. Alternatywnym rozwiązaniem jest intercyza. Ta często postrzegana jest jako coś negatywnego wynikającego z braku zaufania do partnera. Dlatego też pary preferują życie w związku nieformalnym, gdzie w świetle prawa wszystko jest oddzielne. Czym jest intercyza? Kiedy warto ją podpisać? Odpowiadamy.
Co to jest intercyza?
Intercyza, znana jest również jako umowa majątkowa małżeńska. Jest to dokument, który ma kluczowe znaczenie dla finansów małżeństwa. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, po ślubie małżonkowie są objęci ustawową wspólnością majątkową. Oznacza to, że wszystko, co od chwili zawarcia małżeństwa zgromadzi para, stanie się częścią majątku wspólnego.
Jednakże zasady ustawowej wspólności majątkowej można zmienić przez podpisanie intercyzy. Intercyza jest dokumentem sporządzonym w formie aktu notarialnego i stanowi umowny ustrój między małżonkami. Intercyzę można podpisać zarówno przed ślubem, jak i w trakcie jego trwania.
Intercyza małżeńska najczęściej kojarzona jest z całkowitą rozdzielnością majątkową, choć można ustalić różne jej warianty. Jednak na ogół od momentu jej podpisania majątek wspólny przestaje istnieć lub w ogóle nie powstaje (jeśli zdecydujemy się ją podpisać przed podpisaniem aktu ślubu). W tym przypadku małżonkowie dysponują wyłącznie odrębnymi majątkami osobistymi i decydują o nim samodzielnie. Sporządzenie tego typu umowy małżeńskiej gwarantuje parze niezależność finansową, ale także zapewnia bezpieczeństwo finansowe rodzinie. Nad tym rozwiązaniem warto się zastanowić, gdy jedno z małżonków prowadzi biznes w ryzykowny sposób lub ma skłonności do ryzykownych dla finansów zachowań.
Innym, rzadziej spotykanym rodzajem intercyzy jest rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków. W trakcie obowiązywania umowy (rozdzielności) małżonkowie dysponują majątkami osobistymi, nie tworząc majątku wspólnego. Kiedy jednak intercyza przestanie obowiązywać małżonek, którego dorobek jest większy, przekazuje jego połowę na rzecz drugiego małżonka.
Kiedy warto podpisać małżeńską umowę majątkową?
Każde rozwiązanie ma swoje zalety i wady. Także w przypadku finansów warto te wady minimalizować i dbać o własne bezpieczeństwo materialne. To istotne zarówno w kontekście pary, jak i jej zasobów finansowych. Dotyczy to również sytuacji związanych z zabezpieczeniem interesów dzieci. Jakie możemy wyróżnić zalety intercyzy?
Przede wszystkim do zalet rozdzielności majątkowej należy kontrola nad własnymi finansami. W przypadku podpisania małżeńskiej umowy majątkowej każdy odpowiedzialny jest za swoje finanse. Nikt nikomu nie zagląda do portfela, każdy może inwestować drobne kwoty i większe kwoty według własnego uznania. Każdy z osobna jest również odpowiedzialny za ewentualne niepowodzenia. Dla wielu osób duże znaczenie ma również brak odpowiedzialności za długi męża lub żony. Często przy wspólności majątkowej jedna osoba nie może wziąć kredytu hipotecznego bądź kredytu konsumenckiego, ponieważ druga osoba ma złą historię kredytową lub niską zdolność kredytową. Kolejną zaletą intercyzy jest brak konsekwencji przy złych decyzjach biznesowych współmałżonka. Szczególnie gdy jedna osoba z małżeństwa wchodzi w dość ryzykowne inwestycje.
Intercyza ma również wady. Głównie związane są ze stroną emocjonalną i braku ustanowienia odpowiedzialności za wspólne wydatki. Rozwiązaniem może być otwarcie wspólnego konta bankowego, na które oboje małżonkowie przesyłają co miesiąc tę samą kwotę lub ten sam procent od dochodu. Rozdzielność majątkowa może utrudniać również zaciągnięcie kredytu hipotecznego. Jednej osobie trudniej sprostać wymaganiom banku niż parze. Intercyza utrudnia również wspólne reagowanie w nagłych sytuacjach. To szczególnie kłopotliwe, gdy para nie ustanowi upoważnienia do konta bankowego dla małżonka. Tak jak wspomnieliśmy na początku akapitu, intercyza może również budzić wątpliwości natury emocjonalnej. Może to dotyczyć sytuacji, w której jedna osoba z pary ma znacznie wyższe dochody od drugiej. Istnieje bowiem ryzyko, że jedna osoba poczuje się oskarżona o interesowność.
Co daje intercyza w razie rozwodu?
Intercyza nie zawsze związana jest z ustanowieniem rozdzielności majątkowej. Istnieje bowiem rodzaj intercyzy, który wiąże się z rozszerzeniem wspólności majątkowej małżeństwa. W tym przypadku intercyza zwiększa zakres majątku, którym dzielą się małżonkowie o te przedmioty, które przed jej podpisaniem wchodziły do majątków osobistych małżonków. Dlatego w przypadku rozwodu wiele zależy od rodzaju intercyzy, którą podpisało małżeństwo. Jeśli jednak małżonkowie podpisali rozdzielność majątkową, rozwód pozbawiony będzie długotrwałych negocjacji, czy też ustaleń i dzielenia majątku. To zdecydowanie korzystne rozwiązanie, gdy jeden z małżonków prowadzi własną działalność gospodarczą.
Jak wiemy, bywają sytuacje, w których para ze względu na skomplikowaną i zagmatwaną sytuację finansową i majątkowo rozwodzi się miesiącami, a nawet latami. Często małżonkowie, aby uniknąć dzielenia majątku wspólnego, celowo pozostają w związku, który od dawna nie przypomina małżeństwa. Zdarza się, że małżeństwa żyją już osobno, ale nadal wspólnie prowadzą interesy, tak by uniknąć podziału i utraty tego, do czego dochodzili wspólnymi siłami przez lata.
Jeśli małżeństwo zdecydowałoby się na podpisanie intercyzy przed czasem, często rozwód mógłby przebiec znacznie szybciej i bez konieczności brania udziału w nieprzyjemnych sprawach sądowych. Podział majątku będzie wówczas równie łatwy, jak rozdzielenie wspólnego konta bankowego.
Czy można podpisać intercyzę po ślubie?
Intercyza jest dokumentem, który można podpisać zarówno przed zawarciem związku małżeńskiego, jak i w każdym momencie jego trwania. Co więcej, małżeństwo może się zdecydować na rozdzielność majątkową np. w przypadku problemów finansowych jednego z małżonków. Przykładem może być skorzystanie ze zbyt wielu pożyczek dla zadłużonych. Żona lub mąż mogą zażądać intercyzy, w chwili, gdy druga osoba zbyt często korzysta z różnego rodzaju wsparcia finansowego, a pieniądze przeznacza np. na hazard. Po spłaceniu wszystkich zobowiązań przez pożyczkobiorcę para może powrócić do wspólnego ustroju majątkowego. Należy jednak pamiętać o tym, że zobowiązania zaciągnięte przed podpisaniem intercyzy para będzie musiała spłacać wspólnie. Rozdzielność majątkowa nie działa bowiem wstecz.
Podsumowanie
Niezależnie od tego, czy dopiero wchodzimy w związek małżeński, czy jesteśmy małżeństwem ze stażem, możemy zrezygnować z ustawowej wspólności majątkowej. Dzięki temu rozwiązaniu możemy chronić interes własny, a także własnej rodziny. Na ogół jest to ważna i trudna decyzja, którą zawsze warto przedyskutować. Oczywiście zdarzają się sytuacje, w których dyskusja zdaje się nie mieć sensu. Szczególnie dotyczy to sytuacji, w których jedna ze stron nadmiernie wydaje pieniądze wspólne lub wpadła w kłopoty finansowe. Co więcej, nie próbuje z nich wyjść. Należy jednak pamiętać, że intercyza nie działa wstecz. Warto zatem z niej skorzystać, gdy mamy podejrzenia, że nasz mąż lub żona ma problemy finansowe, które mogą doprowadzić np. do utraty wspólnego majątku.