Aktualnie nieustanie słyszymy o spadkach gospodarczych, kryzysach finansowych i rosnących stopach bezrobocia. Coraz częściej na ustach Polaków pojawia się także hasło – recesja gospodarcza. Chociaż słowo to jest powszechne i dość popularne, to nie każdy zdaje sobie sprawę, czym tak dokładnie jest.
Recesja, bez wątpienia jest jednym z tych terminów, który większość osób słyszała, ale jej dogłębne zrozumienie zarezerwowane jest przede wszystkim dla ekonomistów lub jej sympatyków. W tym artykule wyjaśnimy, czym jest recesja i jakie są jej przyczyny. Skupimy się również na tym, jak recesja gospodarcza wpływa na przeciętnego Polaka.
Czym jest recesja gospodarcza?
Recesja gospodarcza to okres, podczas którego gospodarka danego kraju (a także globalna gospodarka) doświadcza spowolnienia wzrostu lub nawet maleje w skali całego okresu. Przeważnie możemy to zaobserwować, monitorując spadek PKB (krajowy produkt brutto), a także przez wzrost bezrobocia i spadek aktywności gospodarczej.
Główną cechą recesji jest spadek wzrostu gospodarczego, co oznacza, że tempo produkcji, handlu i innych istotnych wskaźników gospodarczych jest poniżej oczekiwań. Wystąpienie takiej sytuacji może doprowadzić do wspomnianego wzrostu bezrobocia, a także ograniczenia dostępu do różnego rodzaju kredytów w tym kredytów hipotecznych, kredytów konsolidacyjnych, inwestycyjnych, czy gotówkowych. Można również oczekiwań niepewności na rynkach finansowych czy inwestycyjnych.
Istnieje wiele przyczyn wystąpienia recesji gospodarczej, a często najważniejsze z nich spowodowane są przez zmiany zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym. Za jedną z przyczyn recesji uznaje się zmiany w polityce monetarnej choćby podwyżki stóp procentowych przez bank centralny. Wzrost stóp procentowych przekłada się również bezpośrednio na koszty związane z oprocentowaniem kredytów, a tym samym wzrostem prowizji bankowych i ogólnymi trudnościami w otrzymaniu finansowania. Prowadzi także do spadku inwestycji, korzystania z kont oszczędnościowych, czy lokat bankowych. Wzrastają również wydatki konsumpcyjne. Mniejsze wydatki wiążą się w konsekwencji ze spadkiem popytu na towary i usługi, zarówno na rynku krajowym, jak i rynkach zagranicznych.
Recesja gospodarcza jest naturalną częścią cyklu gospodarczego. Nie można bowiem ciągle odnotowywać wzrostu. W cyklu tym przeplata się z momentami wzrostu i stagnacji. Niemniej jednak recesja ma niewątpliwy wpływ na pogorszenie stanu gospodarki kraju, jak również całego społeczeństwa i poszczególnych jednostek. Ma także wpływ na wzrost bezrobocia, co przekłada się na ograniczone wydatki konsumentów. Na recesje szczególnie narażone są jednoosobowe firmy i mikroprzedsiębiorstwa. Taka sytuacja również niekorzystanie wpływa na wzrost niepewności rynkowej. Można powiedzieć, że jest to swoista lawina, która pociąga za sobą kolejne obszary gospodarki.
Jakie działania mogą spowolnić recesję?
W celu zminimalizowania skutków recesji, rządy i banki centralne często podejmują działania mające na celu stymulowanie gospodarki. Jednym z takich narzędzi są wspomniane wcześniej stopy procentowe, które w Polsce obniża Rada Polityki pieniężnej. Kolejnym instrumentem spowalniającym recesję są programy fiskalne mające na celu obniżenie części podatków. Kolejne to wspieranie inwestycji i przedsiębiorczości. Stosowanie ulg dla przedsiębiorców, czy konsumentów. Wielu ekonomistów i analityków gospodarczych bada przyczyny i skutki recesji, aby lepiej zrozumieć tę część cyklu gospodarczego. Tak by obecnie i w przyszłości minimalizować jej negatywne skutki.
Warto również informować społeczeństwo o stanie faktycznym gospodarki kraju, tak by konsumenci mieli szansę na racjonalne reagowanie. Warto, aby każdy wdrożył tryb oszczędnościowy, zabezpieczył swoje finanse, czy oszczędności korzystając z lokat bankowy i innych dostępnych instrumentów. Dobrze byłoby zwrócić również uwagę na bezpieczne pożyczanie tak, by nie zadłużać się w nieodpowiednim momencie. Każdy konsument powinien szacować swoje szanse na spłatę kredytu konsumenckiego lub kredytu mieszkaniowego.
Jak recesja wpływa na przeciętnego Polaka?
Recesja gospodarcza ma niewątpliwie wpływ na każdego przeciętnego Polaka. Recesja wpływa bowiem na zmniejszenie dochodów i zwiększenie kosztów życia. Z reguły w trakcie recesji, ceny artykułów pierwszej potrzeby rosną, a wynagrodzenia w firmach pozostają na tym samym poziomie, a niekiedy zostają nawet obniżone. Część firm rezygnuje również z zatrudnienia nowych pracowników, co wiąże się ze wzrostem bezrobocia. Firmy w tym trudnym okresie również szukają sposobu na ograniczenie kosztów. Często skutkuje to zwolnieniami. Z kolei osoby bezrobotne otrzymują zasiłek dla bezrobotnych, który jest na tyle niski, że utrudnia zaspokojenie podstawowych potrzeb. Powrót na rynek pracy również jest utrudniony i osłabia pozycję pracowników, a także ogranicza im możliwości negocjacji wysokości wynagrodzenia.
Niedobór miejsc pracy wpływa nie tylko negatywnie na osoby zwolnione, ale także na absolwentów, którzy szukają swojej pierwszego źródła dochodu. Często zatrudniani są na niekorzystnych umowach, tak by redukować koszty pracodawcy.
W wyniku recesji wielu pracodawców przestaje również inwestować w rozwój i innowacje. Niewypłacalność jednego przedsiębiorcy powoduje lawinę zatorów finansowych u jego kontrahentów. Przedsiębiorcy starają się ratować sytuację, korzystają z kredytów obrotowych w bankach. Te nie zawsze są dla nich korzystne finansowo. Innym sposobem jest oferowania wsparcia w postaci kredytów kupieckich pomiędzy kontrahentami. Niestety to narzędzie w czasie recesji może nosić spore znamiona ryzyka.
Ponadto spowolnienie gospodarcze wpływa na dostępność kredytów dla konsumentów. W związku z tym, konsumenci nie kupują mieszkań, ani nie budują domów. To z kolei prowadzi do wzrostu cen na rynku nieruchomości. Już teraz można zauważyć ogromny wzrost cen zarówno zakupu nieruchomości, jak i ich wynajmu.
Wszystko to wpływa bezpośrednio na spadek jakości życia konsumentów, co przekłada się bezpośrednio na pogorszenie stanu psychicznego wielu osób.
Podsumowanie
Jak możemy zauważyć, recesja gospodarcza wpływa na wiele aspektów życia przeciętnego Polaka. Nie sposób pominąć również wzrost cen na niezbędne produkty, w tym żywność, leki czy media. Niektórzy pomimo oszczędnego życia nadal mają trudności w utrzymaniu siebie i swojej rodziny. Część osób próbując wiązać koniec z końcem, szuka sposobu, aby szybko zarobić pieniądze. Jednak nie zawsze jest to wystarczające. Zdarzają się pomysłowe osoby, które pomimo trudności szukają sposobu na dodatkowe środki. Ci, którzy działają prężnie w Internecie, mogą liczyć na crowdfunding. Inni korzystają z pożyczek społecznościowych lub pożyczek od rodziny. Niemniej jednak zawsze należy pamiętać, że każda pożyczka i każdy kredyt wiąże się z ryzykiem zarówno dla kredytobiorcy, jak i kredytodawcy.
W okresie recesji często banki odmawiają finansowania osobom o nieco niższej zdolności kredytowej. Dlatego konsumenci chętnie korzystają z pożyczek przez Internet w pozabankowych firmach pożyczkowych. Należy jednak pamiętać, że przy pożyczkach dla zadłużonych pożyczkodawca może wymagać zabezpieczenia. Jeśli chcesz skorzystać z takiej pożyczki, pamiętaj, aby obliczyć swoją zdolność kredytową, czyli swoje szanse na terminową spłatę zobowiązania. Pamiętajmy także o tym, że recesja gospodarcza jest okres przejściowym i z pewnością się skończy.