Faktoring jest formą wsparcia przedsiębiorców umożliwiającą szybszą zamianę faktury w gotówkę. Praktycznie każdy przedsiębiorca choć raz spotkał się z fakturą z wysłużonym terminem spłaty. Choć dłuższy czas na spłatę za usługę bądź towar nie jest niczym nowym, to opóźnienia mogą negatywnie wpływać na stan finansowy przedsiębiorstwa. Z pomocą przychodzi właśnie faktoring. Czym jest i jak z niego korzystać? Ile kosztuje? Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania.
Co to jest faktoring?
Faktoring to usługa finansowa, która polega na sprzedaży faktur przez przedsiębiorcę (faktoranta) do firmy faktoringowej (faktora). Dzięki temu faktorant szybciej otrzymuje pieniądze za swoje towary lub usługi, a faktor przejmuje prawo do ściągnięcia należności od kontrahenta (odbiorcy).
Faktoring jest coraz popularniejszą usługą, niesie bowiem dla przedsiębiorcy wiele zalet, m.in.:
- Poprawa płynności finansowej i skrócenie cyklu obrotu należności,
- Zabezpieczenie przed ryzykiem niewypłacalności lub opóźnienia w płatnościach ze strony odbiorców,
- Możliwość uzyskania dodatkowych usług, takich jak inkaso, monitoring, doradztwo, czy windykacja
- Łatwiejszy dostęp do finansowania niż w przypadku kredytu bankowego, niektórzy przedsiębiorcy korzystają z kredytów obrotowych lub kredytów gotówkowych,
- Brak konieczności zabezpieczenia wierzytelności dodatkowymi gwarancjami czy zastawami.
Rodzaje faktoringu
Faktoring może być realizowany na różne sposoby, w zależności od potrzeb i preferencji faktoranta. Podział faktoringu może być różny. Najczęściej spotykane są następujące rodzaje faktoringu:
Faktoring z regresem i bez regresu
Faktoring pełny (bez regresu) – faktor przejmuje na siebie oprócz faktury również ryzyko niewypłacalności kontrahenta. Stąd jego nazwa. Faktor przejmuje pełne prawa związane z wierzytelnością, a tym samym ryzyko braku spłaty. Faktor na ogół jest ubezpieczony bądź wykorzystuje polisę przedsiębiorcy. Co więcej, w przypadku wystąpienia jakichkolwiek problemów z płatnością faktor nie może wystąpić do faktoranta o zwrot należności. Tym samym we własnym zakresie musi przeprowadzić windykację należności. Na ogół pełny faktoring polecany jest firmom, które często współpracują z nowymi kontrahentami. Decydując się na usługę pełnego faktoringu, zminimalizują ryzyko nieotrzymania płatności. Tym sposobem mają większe szanse na utrzymanie płynności finansowej swojego przedsiębiorstwa.
Faktoring niepełny (z regresem) – w przypadku niepełnego faktoringu ryzyko niewypłacalności pozostaje po stronie przedsiębiorcy. Faktorant ma zapewnione środki pochodzące z faktur, jeśli te są opłacane w terminie. Jednak w chwili wystąpienia opóźnień bądź niewypłacalności kontrahenta to przedsiębiorca ponosi za nie pełną odpowiedzialność. Firma faktoringowa może zatem zawrócić się do faktoranta o konieczność uregulowania należności. Przeważnie oznacza to zwrot zaliczki w ustalonym w umowie terminie. Termin zwrotu zaliczki często nazywany jest okresem regresu – stąd nazwa faktoring z regresem. Ten rodzaj usługi polecany jest firmom, które znają już swoich kontrahentów i ich sytuację finansową.
Faktoring mieszany – usługa ta zawiera w sobie zarówno elementy faktoringu regresywnego, jak i bez regresu. W tym przypadku przedsiębiorca ma możliwość przeniesienia ryzyka braku płatności na faktora, ale do pewnej kwoty wierzytelności. Zasady ustalane są w indywidualnej umowie pomiędzy stronami. Jeżeli ustalona kwota zostanie przekroczona, to przedsiębiorca bierze za nią odpowiedzialność. Jeżeli wszystko przebiega zgodnie – bez opóźnień można powiedzieć, że jest to faktoring pełny. W przypadku komplikacji i zwłoki jest to faktoring niepełny.
Faktoring jawny i tajny
Kolejny podział faktoringu związany jest z momentem powiadomienia dłużnika o umowie faktoringowej. W związku z tą klasyfikacją możemy wyróżnić faktoring:
Jawny (notyfikowany, otwarty) – kontrahent jest poinformowany, o fakcie przeniesienia wierzytelności na firmę faktoringową zaraz po zwarciu umowy. Na ogół powiadomienie to występuje ze strony faktora. W wystosowanym piśmie zawiadamia kontrahenta o cesji i potwierdza datę płatności faktury. Przesyła również informację o nowym koncie bankowym, na które należy wysłać należną sumę. Jeżeli kontrahent opłaci fakturę przed terminem, może czasami zostać „nagrodzony” skontem.
Faktoring tajny (nienotyfikowany, cichy) – w tym przypadku dłużnik nie zostaje powiadomiony o zwartej umowie faktoringowej. Tym samym płatności dokonuje na rzecz przedsiębiorcy, a nie firmy faktoringowej. Po stronie faktoranta leży zatem przesłanie środków do faktora. Ten rodzaj faktoringu stosuje się jedynie w przypadku niepełnego faktoringu. Firma faktoringowa nie przejmuje bowiem ryzyka braku płatności. Jeżeli kontrahent nie został powiadomiony o cesji wierzytelności, faktor nie ma prawa dochodzić od niego spłaty. Faktoring tajny stosuje się przeważnie w celu utrzymania poprawnych stosunków pomiędzy sprzedawcą a klientem.
Faktoring półjawny (półotwarty) – w sytuacji wystąpienia faktoringu półotwartego początkowo kontrahent nie wie o umowie pomiędzy faktorantem a faktorem. Informację na jej temat otrzymuje w chwili wystąpienia zaległości. Otrzymuje wówczas pismo ze zmianą rachunku bankowego, na który należy przesłać zaległą kwotę. Innymi słowy, kontrahent dowie się o cesji wierzytelności dopiero wówczas, gdy nie wywiąże się z płatności w wyznaczonym terminie.
Inne formy faktoringu
Rodzajów faktoringu jest znacznie więcej, możemy zatem wyróżnić jeszcze faktoring:
- Importowy,
- Eksportowy,
- Dyskontowy,
- Zaliczkowy,
- Wymagalnościowy.
Ile kosztuje faktoring?
Koszty faktoringu uzależnione są od wielu czynników. Możemy bowiem wyróżnić faktoring bankowy i pozabankowy. Tak jak w przypadku kredytów i pożyczek, w którym możemy wyróżnić różnego typu kredyty, jak i pożyczki — kredyty gotówkowe, inwestycyjne, hipoteczne, a także pożyczki dla zadłużonych, pożyczki na dowód osobisty itd. Cena faktoringu uzależniona jest również od wyboru jego rodzaju, liczby kontrahentów (faktur), ich kwoty i terminu spłaty. Nie da się zatem jednoznacznie określić, ile wyniesie przedsiębiorcę wykonanie cesji płatności.
W przypadku faktoringu bankowego cena uzależniona jest od WIBOR-u, marży banku i jego prowizji. Natomiast w przypadku faktoringu pozabankowego stosuje się przeważnie prowizję faktoringową. Jest ona na ogół ustalana z góry i podaje się ją w skali miesiąca. Często w faktoringu pozabankowym ustala się kwotę miesięcznej prowizji, czyli stawkę abonamentową lub ryczałtową.
Podsumowanie
Niemal każdy przedsiębiorca, który wystawia faktury i je opłaca, spotkał się z sytuacją, w której dochodzi do mniejszych bądź większych zatorów płatniczych. W związku z tym wiele przedsiębiorstw korzysta ze wsparcia banków w postaci kredytu obrotowego. Inną firmą rozliczania bezpośrednio pomiędzy kontrahentami jest kredyt kupiecki. Obie formy dostępne są jednak dla podmiotów, które spełniają pewne wymagania. Jednym z nich jest obecność na białej liście podatników VAT. To wyznacznik dla stron umowy, że zarówno kupujący, jak i sprzedawca są przedsiębiorcami rzetelnymi i godnymi zaufania. Podobnie działają wszelkie instytucje finansowe, które sprawdzają potencjalnych klientów przed udzieleniem kredytu lub pożyczki. Konsument, który chce wziąć kredyt na samochód, musi udowodnić, że jest w stanie wywiązać się z postanowień umowy kredytowej. Tym samym ma finansowe możliwości, by zgodnie z harmonogramem spłacić kredyt.
Faktoring jest usługą finansową, której zadaniem jest wsparcie przedsiębiorców. Dzięki niemu firmy mogą działać bez obaw o utratę stabilności finansowej. Każda firma, która jest zainteresowana faktoringiem, musi oszacować, który rodzaj faktoringu jest dla niej najkorzystniejszy. A tym samym nie wpłynie negatywnie na stosunki z drugą stroną umowy.