Niezależnie z której strony się znajdujemy, windykacja należności praktycznie zawsze jest niemiłym doświadczeniem. Niemniej, jednak jeśli podpisaliśmy umowę lub wystawiliśmy fakturę za dostarczony towar, lub wykonaną usługę powinniśmy otrzymać ustaloną sumę pieniędzy. Podobnie, jeśli to my otrzymaliśmy towar lub ktoś zrealizował dla nas usługę, powinniśmy za nią zapłacić. Sytuacje w życiu zdarzają się jednak bardzo różne i często, choć bardzo chcielibyśmy za coś zapłacić, to nie dysponujemy odpowiednimi środkami. Czego zatem możemy się spodziewać? Jak przebiega windykacja należności i z jakich etapów się składa? Odpowiadamy w artykule.
Co to jest windykacja należności?
Windykacja należności budzi spore zainteresowanie zarówno ze strony wierzycieli, jak i dłużników. Oba podmioty zastanawiają się, z jakich etapów składa się windykacja należności i ile trwa proces odzyskiwania środków. Windykacja należności jest procesem, w którym wierzyciel stara się odzyskać dług od swojego kontrahenta lub klienta. Najbardziej pożądaną formą tego procesu jest windykacja polubowna, dzięki której dłużnik dobrowolnie reguluje swoje zaległości finansowe. Do takich sytuacji często dochodzi, gdy dłużnik przestraszy się już w momencie otrzymania przedsądowego wezwania do zapłaty. Przy takim rozwoju sprawy strony sporu nie spotykają się na sali sądowej. Przed dłużnikiem nie rozpościera się widmo spotkania z komornikiem ani pozostania bez środków do życia. Tak oczywiście nie może się stać. Komornik ma z góry określone limity, w których określono, ile komornik może zabrać od dłużnika. Niemniej jednak wiele osób obawia się, że przy egzekucji komorniczej pozostaną bez środków do życia.
Niestety nie każda windykacja należności kończy się polubownie. Przeważnie do takich sytuacji dochodzi, gdy firma lub konsument są nadmiernie zadłużeni. Na ogół nie mogą już skorzystać z kredytów bankowych, czy nawet pożyczek dla zadłużonych. Nawet firmy udzielające pożyczek osobom w kłopotach finansowych mają pewne ograniczenia. Na ogół jest to niewypłacalność firmy lub konsumenta.
Kto zajmuje się windykacją? Wiele zależy od tego, kto jest wierzycielem i kto jest dłużeniem. W przypadku bardzo dużych firm zdarza się, że podmiot posiada własny dział windykacji. Mniejsze firmy na ogół zlecają przeprowadzenie windykacji zewnętrznym podmiotom. Początkowo sami starają się odzyskać dług od osoby prywatnej np. klienta. Jeśli jednak te działania nie przyniosą rezultatów, windykacje zleca się wyspecjalizowanym firmom. Podobnie w przypadku osób fizycznych, które starają się odzyskać swoje pieniądze lub dobra. Na początku działają samodzielnie, tak by w późniejszym etapie zlecić windykację lub sprzedać dług. Istnieją nawet specjalne serwisy – giełdy długów, na których można kupić lub sprzedać dług.
>> Zobacz również: Jak odzyskać dług od osoby prywatnej?
Jakie są etapy windykacji należności?
Można powiedzieć, że spora część sytuacji, w których należy windykować dłużnika, nie miałaby miejsca, gdyby kontrahenci byli nieco ostrożniejsi. Bardzo często, gdy ma już dojść do transakcji, nie zachowujemy podstawowych zasad bezpieczeństwa. Niestety nie sprawdzamy białej listy podatników VAT i nie sprawdzamy stanu zobowiązań kontrahenta w bazach informacji gospodarczej. Oczywiście nie w każdym przypadku jesteśmy w stanie przeprowadzić taki proces. Jednak z pewnością dzięki przezorności moglibyśmy uchronić się od braku płatności. Podobnie działają banki i wszelkie firmy finansowe. Nawet skorzystanie z darmowej chwilówki na niewielką sumę wiąże się z konieczności przejścia weryfikacji zdolności kredytowej i historii kredytowej. Jak zatem wyglądają etapy windykacji?
Windykacja polubowna
Pierwszym etapem windykacji należności jest windykacja polubowna. To właśnie w tym momencie wysyła się monity, wiadomości tekstowe (SMS), e-maile. To moment, w którym wierzyciel dzwoni do dłużnika z prośbą o wykonanie płatności – najlepiej przelewem natychmiastowym. To również czas na negocjacje choćby w postaci umorzenia odsetek karnych, czy rozłożenia płatności na raty. Jeśli spłacamy kredyt lub pożyczę, warto zgłosić się do banku lub firmy pożyczkowej, zanim nastąpią opóźnienia w spłacie. Mamy wówczas szansę na restrukturyzację zadłużenia. Jeśli jednak spóźnimy się z płatnością, nasz wniosek najprawdopodobniej zostanie odrzucony. Na etapie windykacji polubownej możemy otrzymać przedsądowe wezwanie do zapłaty. Jeżeli to my jesteśmy stroną poszkodowaną (wierzycielem), możemy zgłosić dłużnika do Krajowego Rejestru Dłużników lub Biura Informacji Gospodarczej.
Postępowanie sądowe
Jeżeli polubowna windykacja należności nie odniosła pożądanych rezultatów, pozostają nam dwie opcje do wyboru. Możemy zdecydować się na cesję wierzytelności, czyli przeniesienie długu na inną osobę lub podmiot. Inną opcją jest złożenie pozwu w sądzie w celu pozyskania nakazu zapłaty. Kolejnym krokiem jest uzyskanie klauzuli wykonalności. W zależności od tego, jaki jest tytuł nakazu zapłaty, możemy spodziewać się automatycznego nadania klauzuli wykonalności lub musimy o niego dodatkowo wnieść. Dopiero gdy otrzymamy klauzulę wykonalności, będziemy mogli przejść do postępowania egzekucyjnego.
Postępowanie egzekucyjne
Gdy posiadamy już tytuł wykonawczy, możemy skierować się do komornika sądowego. Komornik jest odpowiedzialny za przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego i odzyskanie należności od dłużnika. Aby przekazać sprawę komornikowi, musimy dostarczyć do kancelarii wymagane dokumenty – między innymi tytuł wykonawczy. Po stronie komornika jest zlokalizowanie i zajęcie majątku dłużnika, z którego będzie możliwe zaspokojenie naszej wierzytelności. Komornik może w związku z tym zająć rachunek bankowy, ruchomości i nieruchomości dłużnika. Uzyskane w ten sposób środki pieniężne są następnie przekazywane wierzycielowi w celu zaspokojenia jego należności. Część z pozyskanych środków będzie również pokrywała koszty komornicze. Oznacza to zatem, że suma długu może znacząco wzrosnąć.
Ile kosztuje windykacja należności?
Koszty windykacji należności przeważnie przenoszone są na dłużnika. Jednak zanim do tego dojdzie, koszty może ponosić wierzyciel. Koszty te rosną wprost proporcjonalnie do wysokości zadłużenia. Przykładowo koszt zastępstwa procesowego w przypadku długu do 10 000 złotych wynosi 1 200 złotych. Oczywiście koszty te mogą rosnąć – sam wpis sądowy może wynosić w tym przypadku od 30 do 300 złotych. To już dodatkowe 1 500 złotych. Wierzyciele bardzo często decydują się ponieść te koszty, a niestety nie zawsze udaje się je odzyskać. Często na zwrot należy czekać znacznie dłużej, niż się planowało.
Podsumowanie
Windykacja należności to proces, w którym wierzyciel stara się odzyskać dług od kontrahenta lub klienta. Rozpoczyna się ona od windykacji polubownej – wysyłania monitów, wiadomości, telefonów z prośbą o uregulowanie zaległości. Jeśli to nie przynosi rezultatu, następuje etap postępowania sądowego – złożenie pozwu w celu uzyskania nakazu zapłaty i klauzuli wykonalności. Ostatnim krokiem jest postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika, który zlokalizuje i zajmie majątek dłużnika w celu zaspokojenia wierzytelności. Koszty windykacji rosną wraz z wysokością długu i są najczęściej przenoszone na dłużnika, choć początkowo ponosi je wierzyciel. Windykacja należności to niemiłe doświadczenie dla obu stron, ale konieczne, gdy dłużnik nie reguluje swoich zobowiązań dobrowolnie. Przykładem mogą być niezapłacone faktury, czynsz za lokal lub zakupy ratalne. Kompleksowe podejście kancelarii prawnej może znacznie uprościć i przyspieszyć ten proces.