W momencie ukończenia 18. roku życia ustawowo otrzymujemy pełną zdolność do czynności prawnych. Od tej chwili za wszelkie podjęte przez siebie decyzje odpowiadamy my sami. Możemy także podpisywać umowy w tym również o pożyczkę online. Przeważnie korzystamy z tego prawa na co dzień. Niemniej jednak zdarzają się sytuacje, w których nie możemy wstawić się osobiście np. na wyznaczonym spotkaniu. W tym momencie możemy ustanowić pełnomocnictwo. Jakie są rodzaje pełnomocnictw? Czym jest pełnomocnictwo ogólne i w jaki sposób możemy je ustanowić i odwołać. Odpowiadamy w dalszej części artykułu.
Czym jest pełnomocnictwo ogólne?
Pełnomocnictwo jest pisemną formą ustanowienia przedstawiciela. O tym, że mamy taką możliwość stanowi art. 95 Kodeksu cywilnego:
Pojęcie przedstawicielstwa
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela.
Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
Pełnomocnictwo ogólne jest zatem instrumentem prawnym, który umożliwia jednej osobie (mocodawcy) upoważnić inną osobę (pełnomocnika), do podjęcia działań w jej imieniu. Najlepiej zobrazuje to przykład.
Pani Jola (właścicielka mieszkania) upoważnia swojego partnera do udziału w zebraniu wspólnoty mieszkaniowej, a także podejmowania w jej imieniu działań, np. do zabrania głosu i do udziału w głosowaniu.
Pełnomocnictwo ogólne obejmuje dokonywanie czynności „zwykłego zarządu”. Jednak, co należy podkreślić, określenie zwykły zarząd nie jest jednoznacznie sprecyzowane w przepisach prawa. Możemy jednak powiedzieć, że za zwykły zarząd uznaje się udział w załatwianiu bieżących spraw – bywa, że dostosowywane i interpretowane jest na potrzeby indywidualnej sytuacji. Za decyzję w ramach zwykłego zarządu możemy uznać zakup towaru niezbędnego do wykonania usługi. Jednak jeśli pełnomocnik postanowi sprzedać samochód należący do pracodawcy, lub wziąć w jego imieniu kredyt konsumencki możliwe, że decyzja ta będzie podważona, ponieważ przekracza czynność zwykłego zarządu.
Oświadczenie o przekazaniu pełnomocnictwa powinno być sporządzone pisemnie, ponieważ istnieje dużo prawdopodobieństwo wystąpienia naruszeń, czy nawet oszustw. Dlatego pełnomocnictwo udzielone w formie ustnej może zostać uznane za nieważne i bezskuteczne.
Oprócz pełnomocnictwa ogólnego możemy także wyróżnić pełnomocnictwo rodzajowe i szczególne. Pełnomocnictwo rodzajowe zwane również gatunkowym umożliwia wykonanie przez pełnomocnika konkretnego rodzaju czynności prawnych. Inaczej mówiąc, mocodawca umożliwia pełnomocnikowi jedynie udział w określonych kategoriach czynności w tym sprzedaży mieszkania, czy zawierania umów z pracownikami.
Z kolei pełnomocnictwo szczególne charakteryzuje się umożliwieniem wykonania bardzo konkretnej i sprecyzowanej w pełnomocnictwie czynności. Pełnomocnictwa szczególnego udziela się przeważnie adwokatowi bądź radcy prawnemu. Często udzielenie pełnomocnictwa szczególnego podyktowane jest przepisami prawa.
Kto może być pełnomocnikiem?
Na pytanie, kto może być pełnomocnikiem, część osób odpowie, że pełnomocnikiem może być jedynie osoba pełnoletnia. Jednak pełnomocnikiem może być już osoba nieletnia, która ukończyła 13. rok życia. Jest to zatem osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnej. Pełną zdolność do czynności prawnej uzyskujemy wraz z osiągnięciem pełnoletności. Naturalnie do reprezentowania mocodawcy przed Sądem konieczne jest ustanowienia pełnomocnika profesjonalnego np. adwokata, czy radcy prawnego. Pełnomocnikiem może być także osoba prawna.
Jak napisać pełnomocnictwo ogólne?
Powyżej wspomnieliśmy, że aby pełnomocnictwo było ważne, musi być sporządzone pisemnie. Co więcej, ustanowienie pełnomocnika jest działaniem jednostronnym i osoba wskazana do pełnienia tej funkcji nie musi się na nią zgadzać. Ponadto pełnomocnik nie musi także korzystać ze swoich kompetencji.
Jeżeli chcemy ustanowić pełnomocnictwo, należy w pierwszej kolejności zastanowić się, który rodzaj pełnomocnictwa wybrać i jaki zakres upoważnienia przekazać pełnomocnikowi. Należy zdawać sobie sprawę z tego, że nie istnieje jeden wzór pełnomocnictwa ogólnego, czy szczególnego, tak jak ma to miejsce w przypadku umowy kupna-sprzedaży pojazdu, czy innych umów.
Tak jak przy większości pism, tak i przy pełnomocnictwie ogólnym należy wpisać datę i miejsce sporządzenia pełnomocnictwa. Ponadto niezbędne są wszelkie informacje osobowe (imię, nazwisko, PESEL, numer i seria dowodu osobistego). Należy także dokładnie wskazać pełnioną przez wymienione w piśmie osoby funkcję (mocodawca, pełnomocnik). W pełnomocnictwie należy także określić zakres pełnomocnictwa, czyli jaki rodzaj czynności może wykonać w naszym imieniu pełnomocnik.
Pełnomocnictwo w Urzędzie Skarbowym
Nie da się ukryć, że kwestie podatkowe są dla nas bardzo ważne. Zdecydowana większość przedsiębiorców, ale także osoby prowadzące działalność gospodarczą, a nierzadko osoby prywatne preferują korzystanie z profesjonalnych biur rachunkowych. Wynika to głównie z ogromu przepisów i nierzadko ich niejasności, czy zawiłości. Aby biuro rachunkowe mogło reprezentować podatnika w Urzędzie Skarbowym, konieczne jest udzielenie mu pełnomocnictwa. Uwaga, pełnomocnictwo ogólne dotyczące spraw podatkowych może zostać nałożone jedynie na osobę, a nie na podmiot – w tym przypadku biuro podatkowe. Stąd naszym przedstawicielem może być jedynie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych np. pracownik biura rachunkowego. Zdolność do czynności prawnych natomiast mają jedynie osoby pełnoletnie, które nie są ubezwłasnowolnione. Wspomniane wcześniej osoby powyżej 13. roku życia nie będą mogły nas reprezentować w US.
W związku z tym, że pełnomocnictwo ogólne umożliwia dokonanie czynności w imieniu mocodawcy w najszerszym wymiarze, pełnomocnik może wykonać w imieniu mocodawcy wiele czynności urzędowych. Pełnomocnik może działać w imieniu mocodawcy przy większości spraw podatkowych i przed wszystkimi urzędami skarbowymi i innymi organami np. urzędem gminy w przypadku podatku od nieruchomości, czy podatku od deszczu.
Pełnomocnik nie może jednak podpisać się w imieniu mocodawcy pod deklaracją podatkową, czy wystąpić w charakterze strony, czy świadka na przesłuchaniu.
Złożenie podpisu na deklaracji podatkowej przez pełnomocnika jest możliwe. Jednak w tym przypadku konieczne jest udzielenie pełnomocnictwa szczegółowego. Zatem jeśli mocodawca chce, aby pracownik biura rachunkowego działał w jego imieniu, a także podpisał jego deklarację podatkową, konieczne jest udzielenie dwóch odrębnych pełnomocnictw. Pełnomocnictwo do podpisania deklaracji nie uprawnia do podejmowania działań w innym zakresie.
Jak złożyć pełnomocnictwo ogólne do Urzędu Skarbowego?
Pełnomocnictwo ogólne i inne rodzaje pełnomocnictw możemy złożyć na piśmie w wybranym Urzędzie Skarbowym. Inną opcją jest złożenie pełnomocnictwa elektronicznego do Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych (CRPO) za pośrednictwem rządowej strony podatki.gov.pl. Każdy rodzaj pełnomocnictwa ma odrębny formularz. Przykładowo, gdy chcemy złożyć pełnomocnictwo ogólne należy złożyć formularz PPO-1. Pełnomocnictwo szczególne składa się na formularzu PPS-1, a pełnomocnictwo do podpisywania e-deklaracji UPL-1.
Jak odwołać ten rodzaj pełnomocnictwa?
Odwołanie pełnomocnictwa odbywa się na tej samej zasadzie co jego udzielenie. Co więcej, w formularzach możemy również dokonać zmian, niekoniecznie musimy je odwołać. Niemniej jednak formularze do zmiany, czy odwołania pełnomocnictwa dostępne są na stronie internetowej podatki.gov.pl w Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych. Zgłoszenie i odwołanie pełnomocnictw leży po stronie mocodawcy. Jednak w przypadku adwokatów, doradców podatkowych czy radców prawnych możliwe jest samodzielne zgłoszenie udzielonego im pełnomocnictwa w imieniu mocodawcy.