Czy żyjemy w czasach finansowej stabilizacji, czy w dobie kryzysu, zawsze warto kontrolować swoje wydatki? Nie ma również znaczenia, czy zarabiamy bardzo dobrze, czy raczej słabo. Z pewnością przekonali się o tym zwycięzcy loterii finansowych, którzy po kilku latach od wygrania fortuny zostali z niczym. Czasami za utrata majątku spowodowana była złymi inwestycjami, innym razem zbyt dużą rozrzutnością. Dlatego przedsiębiorczość i umiejętność zarządzania własnymi finansami powinny być jednym z przedmiotów szkolnych. Niestety tak nie jest i przeważnie każdy musi się tej niełatwej sztuki nauczyć we własnym zakresie. W tym artykule odpowiemy na pytania, dotyczące tego, jak pogrupować wydatki, jak nimi zarządzać, by nigdy nie zabrakło nam środków na życie.
Co można uznać za wydatki?
Jeśli zadamy pytanie „czym są wydatki?” większość z nas odpowie, że to wszystkie pieniądze, które wydajemy, niezależnie od celu. I większość ma w tym przypadku rację. Wydatki to nic innego jak wszelkiego rodzaju rozchody środków pieniężnych. Nie ma znaczenia ani cel ich przeznaczenia, ani forma, w jakiej zostają rozdysponowane. Z kolei przedsiębiorcy, mogą się zastanawiać, jaka jest różnica pomiędzy kosztem i wydatkiem. Koszt z pewnością był, jest lub będzie wydatkiem. Co ciekawsze koszty i wydatki nie muszą przebiegać równolegle. Najlepiej zobrazuje to faktura proforma, która wystawiana jest np. przy wydaniu materiału lub towaru, a koszt nastąpi później. Momentem jest zapłata faktury VAT. Rozróżnienie to ma znaczenie szczególnie przy działalności, dla której istotne są koszty uzyskania przychodu.
Do wydatków, które nie są kosztami, możemy zaliczyć spłatę raty kredytu samochodowego, obrotowego czy innego. Ponadto wydatkami niebędącymi kosztami są podatki, które nie posiadają znamion kosztów.
Biorąc pod uwagę rozchód środków, jakim jest wydatek, możemy do nich zaliczyć zakupy za pomocą karty płatniczej, płatności gotówką, czy wypłatę środków z bankomatu. Jeżeli podpisujemy umowę z wykonawcą i transakcja wymaga przedpłaty w formie zadatku lub zaliczki, te również będą wydatkami.
Jak zaplanować swoje wydatki?
Wiemy już, czym są wydatki. W kontekście osób fizycznych, czyli konsumentów należy się skupić na wydatkach związanych z życiem codziennym. Ponieważ to one bardzo często, jeśli nie są kontrolowane, doprowadzają do skrajnie trudnych sytuacji, czy nadmiernego zadłużenia. To w takich momentach często sięgamy po kredyty oddłużeniowe.
Planowanie wydatków będzie miało rację bytu jedynie wówczas, gdy będziesz znał swoje zasoby finansowe. W tym celu warto prowadzić budżet domowy. Budżet to nic innego jak zbiór wszystkich dochodów i wszystkich kosztów, jakie ponosi gospodarstwo domowe. Jeżeli na gospodarstwo składa się para lub małżeństwo do wspólnego budżetu należy wliczyć dochody obojga i wszystkie wspólne koszty. Każda osoba oprócz wspólnego budżetu może prowadzić osobisty budżet, w którym uwzględni pozostałe dochody i pozostałe koszty.
Jednym z narzędzi usprawniających trzymanie w ryzach wspólnych wydatków, jest założenie wspólnego konta bankowego. Dzięki temu para lub małżeństwo, które niekoniecznie posiada wspólność majątkową, może nadzorować wpływy i wypływy z konta. Jedną z metod zarządzania finansami domowymi jest wpłata na wspólny rachunek tej samej kwoty co miesiąc i dysponowanie środkami w jej zakresie. Niektóre pary zamiast tej samej kwoty wpłacają określony procent od osiąganych dochodów. Niektórzy uważają to rozwiązanie za bardziej zasadne. Dla sceptycznych rozdzielenie wspólnego konta nie jest tak skomplikowane, jak się wydaje.
Kiedy znamy kwotę, którą możemy przeznaczyć na wydatki dnia codziennego, możemy przejść do planowania wydatków. Planowanie warto rozpocząć od najbardziej istotnych wydatków, czyli opłat związanych z mieszkaniem, wyżywieniem, transportem, zdrowiem i edukacją. Inne koszty, które mamy co miesiąc to wydatki związane z ubraniem, rozrywką, czy działalnością charytatywną. Wydatków jest naprawdę sporo i niemal każdy wydaje się konieczny. Czy na pewno tak jest? Jeśli nie masz pewności, powinieneś je wszystkie pogrupować. Dopiero wówczas będziesz miał pełny ogląd sytuacji. Ale jak to zrobić?
Grupowanie wydatków
Aby dokładnie wiedzieć, który wydatek jest najważniejszy, należy się zastanowić nad konsekwencjami niewywiązania się z umowy. Przypuśćmy, że nie zapłacisz raty pożyczki dla zadłużonych. Jakich konsekwencji możesz się spodziewać? Z pewnością firma pożyczkowa w początkowej fazie wyśle monity i ponaglenia. Jeśli nadal nie wywiążesz się ze spłaty, możesz oczekiwać karnych odsetek, negatywnego wpisu w BIK i KRD, a także skierowania sprawy na drogę sądową. Zdecydowanie spłata raty, jest koniecznością. Z pewnością nie chcesz sprawdzać, czy jesteś wpisany do KRD, ani występować przed sądem. Podobnie można podejść do innych płatności, np. do czynszu, czy płatności za prąd. Nie zapłacisz rachunku, to zakład energetyczny odetnie ci prąd, co z pewnością uniemożliwi normalne funkcjonowanie. Jest więc bezdyskusyjnie ważną potrzebą i ważnym wydatkiem. Z kolei wyjście do restauracji nie jest aż tak istotne. Jeśli w danym miesiącu brakuje nam funduszy na podstawowe wydatki, posiłek na mieście w znanej i drogiej restauracji z pewnością nie należy do pilnych potrzeb.
Do ważnych wydatków możemy zatem zaliczyć wszystkie zobowiązania finansowe wynikające z umów. Należą do nich opłaty za mieszkanie lub dom w tym czynsz, odstępne, rata kredytu konsumenckiego, media. Warto poszukać wszelkich oszczędności, czy ulg na mieszkanie. Ponadto wszystkie wydatki związane ze zdrowiem – jeśli masz przepisane lekarstwa, musisz je wykupić. Żywność, również jest niezbędna, ale z pewnością kosztami żywności możemy manipulować, np. kupując jedynie podstawowe produkty. Wbrew pozorom bardzo dużo pieniędzy zostawia się w sklepie, kupując przekąski, słodycze, czy gotowe – niekoniecznie zdrowe produkty. Transport i edukacja również należą do wydatków niezbędnych. Można jednak je ograniczyć, np. decydując się na komunikację publiczną lub wspólną jazdę z kilkoma osobami z pracy.
Mniej istotne wydatki to te związane z zakupem ubrań, sprzętu RTV i AGD, czy wystroju wnętrza. Choć hobby, sport, czy rozrywka są istotną częścią życia, możemy czasowo ograniczyć te wydatki lub zmienić na mniej kosztowne.
Jak ograniczyć wydawanie pieniędzy?
Do ograniczeń podchodzimy niechętnie. Chcielibyśmy na ogół kupić to, co nam się podoba lub to, co jest nam w danej chwili potrzebne. Jednak nie zawsze jest to możliwe. Wówczas warto skupić się na podstawowych potrzebach związanych z utrzymaniem siebie i rodziny. Oszczędności możemy jednak wprowadzić niemal w każdym obszarze naszego życia. Począwszy od tego, aby zużywać mniej prądu, wody i gazu, na ograniczeniu jazdy samochodem kończąc. Utrzymanie płynności finansowej jest niezwykle istotne, aby nasze życie przebiegało spokojnie. Warto również posiadać i gromadzić poduszkę finansową, dzięki której będziemy mogli zareagować w najmniej przewidzianej sytuacji. Nie bez znaczenia jest posiadanie dodatkowego ubezpieczenia OC w życiu prywatnym i ubezpieczenia mieszkania.
Aby zachować płynność finansową, warto poświęcić czas na kontrolę wydatków i sporządzenie budżetu domowego. W przeciwnym razie czasami drobne wahanie w wysokości dochodu, czy niezaplanowany wydatek mogą powodować deficyt środków na saldzie rachunku bankowego. Jedną z metod zachowania płynności jest posiadanie dochodu pasywnego.