Brak środków na koncie na spłatę rachunków, awaria samochodu, konieczność wykonania remontu, czy wyjazd na niezapomniane wakacje. Niezależnie od naszej potrzeby mamy do wyboru co najmniej kilka źródeł na pozyskanie dodatkowej gotówki. Szczęśliwcy mogą prosić o wsparcie rodzinę lub przyjaciół. Nie każdy jednak chce wtajemniczać w swoje finansowe wybory najbliższych. Naturalnie możemy również skorzystać z pożyczek i kredytów oferowanych przez firmy pożyczkowe i banki. Czy mamy jeszcze jakieś alternatywy? Czy pożyczki społecznościowe na dobre zagoszczą na polskim rynku finansowym? Czym są pożyczki społecznościowe, gdzie z nich korzystać i na jakich zasadach? Jakie są ich plusy i minusy?
Krótka historia pożyczek społecznościowych
Pożyczki społecznościowej zostały zainicjowane w Wielkiej Brytanii, a później dotarły do Stanów Zjednoczonych i reszty świata. Social lending – z języka ang. pożyczka społecznościowa zdecydowanie lepiej przyjęły się u naszych zachodnich sąsiadów. W Polsce pojawiły się w 2008 roku. Nie cieszą się jednak tak dużą popularnością i zaufaniem konsumentów. Przeważnie niewiele osób w ogóle wie, o tym sposobie na zarabianie i pożyczanie. Z drugiej strony jednak rośnie globalne zainteresowanie pożyczkami społecznościowymi, również jako forma inwestycji.
Pożyczki społecznościowe – co to?
Aby idea pożyczek społecznościowych mogła zostać wdrożona, niezbędny jest portal, który łączy interesantów. Obecnie w Polsce działała co najmniej 6 platform, na których można było skorzystać z kooperacji. Na czym polega social lending? Na wspomnianej platformie grupują się osoby, które mają wolne środki, które chcą zainwestować, a także osoby, które potrzebują dodatkowej gotówki. Rolą platformy lendingowej jest połączenie kontrahentów. Platforma nie bierze bezpośrednio udziału w pertraktacjach ani zawieraniu umów. Konsumenci samodzielnie muszą połączyć się w pary, by każda ze stron zrealizowała swój cel.
>> Zobacz również: Pożyczka gotówkowa, jako natychmiastowy zastrzyk gotówki
Jak działają pożyczki społecznościowe?
Aby móc korzystać z pożyczek społecznościowych należ utworzyć konto użytkownika na jeden z platform pożyczkowych. Jednak konieczne jest potwierdzenie swojej tożsamości. Platforma pożyczek społecznościowych przeprowadza gruntowną weryfikację tożsamości wszystkich nowych użytkowników. Innymi słowy, na platformie nie spotkamy anonimowych pożyczkodawców i pożyczkobiorców. Z pewnością konieczne będzie podanie imienia, nazwiska, daty i miejsca urodzenia, adresu, numeru PESEL, serii i numeru dowodu osobistego. Wiele platform dodatkowo sprawdza również historię kredytową nowych interesantów. Wszystkie te zadania wykonywane w celu podniesienia bezpieczeństwa zawieranych transakcji. Nie da się ukryć, że nieuczciwi konsumenci z chęcią skorzystaliby z pożyczki od obcej osoby, wykorzystując w tym celu cudze dane osobowe. Na szczęście nad bezpieczeństwem użytkowników dbają platformy lendingowe, weryfikujące wszystkich zainteresowanych.
Po pozytywnej weryfikacji tożsamości możemy – w zależności od naszego celu zamieścić ogłoszenie na tablicy. Użytkownicy mogą występować w roli pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy. Jeśli oferujemy swoje środki, warto dokładnie opisać swoją sytuację, czyli ile chcemy pożyczyć, na jaki czas i na jakich warunkach. Podobnie wygląda sytuacja, gdy to my chcemy pożyczyć pieniądze od kogoś.
Jeżeli jesteśmy zainteresowani pożyczeniem od kogoś pieniędzy, warto tak przedstawić swoją sytuację, aby potencjalny pożyczkodawca nie miał podstaw do obaw, czy zwrócimy pożyczone środki. Inaczej mówiąc, nasze ogłoszenie musi wzbudzać zaufanie potencjalnych pożyczkodawców. Warto zatem opisać, na co chcemy przeznaczyć pożyczoną kwotę, jaka jest jej wysokość i w jakim terminie planujemy zwrot pozyskanych środków.
Przykład:
Nazywam się Ola Kos, mam 32 lata i potrzebuję 3 000 złotych pożyczki na zrobienie strony internetowej mojej przyszłej firmy. Pożyczkę chcę zwrócić w 6 ratach.
Jak przebiega proces pozyskania pożyczki społecznościowej?
>> Może Cię zainteresować: Jak wypełnić formularz PCC-3 przy pożyczce od rodziny?
Umowa pomiędzy stronami
Zadaniem platformy pożyczek społecznościowych jest umożliwienie łączenia w pary kontrahentów. Jednak to w gestii użytkowników platformy jest znalezienie osoby, z którą zawrzemy umowę. Jeśli znajdziemy osobę, z którą chcemy podpisać umowę, to również między sobą ustala się jej warunki. Umowa powinna zawierać wszystkie elementy, które określa Kodeks cywilny, pod które podlegają również pożyczki społecznościowe. W umowie pożyczki wpisujemy dane pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy w tym:
- Imię i nazwisko,
- Adres,
- Numer telefonu i adres e-mail,
- Numer i serię dowodu osobistego,
- PESEL,
- Numer rachunku bankowego, na który wykonany będzie przelew i zwrot środków.
Ponadto w umowie należy dokładnie określić kwotę pożyczki i datę jej zwrotu. Bardzo istotne jest również określenie warunków spłaty, np. czy pieniądze oddajemy w ratach, czy jednorazowo pod koniec trwania umowy. Warto również określi warunki wypowiedzenia umowy np. na wypadek braku spłaty pożyczki lub w przypadku jej wcześniejszej spłaty. Należy także dokładnie zaznaczyć wysokość oprocentowania lub innych (o ile występują) kosztów. To jakie są warunki udzielenia i zwrotu pożyczki należy ustalić przed podpisaniem umowy. Należy pamiętać o tym, że platforma parująca strony umowy, nie bierze odpowiedzialności za przebieg transakcji, ani za spłatę zobowiązania.
Umowa pożyczki społecznościowej powinna zawierać następujące elementy:
- Data i miejsce zawarcia umowy
- Określenie stron umowy:
- Pożyczkodawca (osoba fizyczna dysponująca wolnymi środkami pieniężnymi)
- Pożyczkobiorca (konsument lub osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej)
- Określenie przedmiotu umowy:
- Ilość pieniędzy, które pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy
- Zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu tej samej ilości pieniędzy
- Warunki zwrotu pożyczki:
- Termin spłaty
- Sposób spłaty (gotówka lub przelew bankowy)
- Wysokość oprocentowania (jeśli dotyczy)
- Postanowienia dotyczące odsetek (art. 359 § 21-23 k.c.)
- Postanowienia dotyczące odsetek za opóźnienie w spłacie
- Ewentualne zabezpieczenia spłaty pożyczki
- Klauzula o braku profesjonalnego charakteru działalności pożyczkodawcy
- Klauzula informująca pożyczkobiorcę o braku oceny jego zdolności kredytowej
- Postanowienia dotyczące odstąpienia od umowy przez pożyczkodawcę w przypadku wątpliwości co do zwrotu pożyczki
- Podpisy stron
>> Zobacz również: Pożyczka od rodziny – czy to dobry pomysł?
Dla kogo pożyczki społecznościowe to dobre rozwiązanie?
Pożyczki społecznościowe mogą być sposobem na dywersyfikację portfela, czyli podzielenia nadwyżek finansowych na różne źródła dochodu. Jeśli dodatkowo nie obawiamy się ryzyka, jakie z pewnością niesie za sobą udzielenie pożyczki obcej osobie, to ten rodzaj zarobku może być całkiem ciekawą alternatywą. Social lending może być również dobrym wyborem dla osób, które nie chcą lub nie mogą skorzystać z kredytu gotówkowego, lub pożyczki na raty z pozabankowej firmy pożyczkowej. Takie sytuacje mogą mieć miejsce, jeśli konsument ma na swoim koncie niepowodzenia w spłacie poprzednich zobowiązań. Jeżeli konsument stara się o inne zobowiązanie np. kredyt hipoteczny, to warto mieć na uwadze, że pożyczki społecznościowe nie obniżają zdolności kredytowej. Nie są bowiem wpisywane do baz informacji kredytowych.
>> Przeczytaj także: Na czym polega crowdfunding?
Plusy i minusy pożyczek społecznościowych
Za duży plus pożyczki społecznościowej możemy uznać możliwość konfiguracji warunków umowy w porozumieniu z drugą stroną umowy. Atutem jest również możliwość dodatkowego zarobku, jeśli posiadamy wolną gotówkę. Dla wielu konsumentów istotne są również nieco niższe koszty otrzymania pożyczki w porównaniu ze standardowymi możliwościami. Bez wątpienia pożyczki społecznościowe są również rozwiązaniem dla osób, które nie chcą wpisać w historii kredytowej kolejnego zobowiązania. Na ogół pożyczki społecznościowe opiewają na niższe kwoty niż kredyt gotówkowy z banku, czy pożyczka z firmy pozabankowej.
Natomiast za minus możemy postrzegać większe ryzyko, które wiąże się z podpisaniem umowy z nieznaną osobą. Kolejną ujemną kwestią social lendingu jest konieczność odprowadzenia podatku przez obie strony umowy. Pożyczkobiorca zobligowany jest do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5 procent od wysokości pożyczki. Z kolei pożyczkodawca obarczony jest 19-procentowym podatkiem od zysków kapitałowych, czyli tzw. podatek Belki.
Pożyczki społecznościowe jak inwestować?
Pierwszym krokiem w inwestowaniu w pożyczki społecznościowe jest wybór odpowiedniej platformy, która łączy pożyczkodawców i pożyczkobiorców. Ważne jest, aby dokładnie zapoznać się z regulaminem oraz modelami oceny ryzyka, które stosuje dana platforma. Inwestorzy powinni dokładnie analizować ryzyko związane z każdą pożyczką, biorąc pod uwagę historię kredytową pożyczkobiorcy oraz cel na jaki pożycza środki. Warto zwrócić uwagę na wskaźniki niewypłacalności, które mogą różnić się w zależności od platformy. Kluczowym elementem strategii inwestycyjnej jest dywersyfikacja portfela. Inwestowanie w wiele pożyczek o różnych poziomach ryzyka pozwala zminimalizować potencjalne straty.
>> Może Cię zainteresować: W co inwestować małe kwoty, żeby nie stracić?
Ważne jest także regularne monitorowanie stanu inwestycji, aby na bieżąco oceniać ich wydajność i podejmować odpowiednie decyzje. Warto korzystać z narzędzi analitycznych oferowanych przez platformy. Inwestorzy powinni także mieć realistyczne oczekiwania co do zwrotów z inwestycji, które mogą się różnić w zależności od ryzyka oraz długości trwania pożyczki. Należy również pamiętać o przepisach prawnych dotyczących inwestowania w pożyczki społecznościowe, które są obarczone np. podatkami. Na koniec, warto zbierać doświadczenia i uczyć się na podstawie wcześniejszych inwestycji, co pozwoli na lepsze podejmowanie decyzji w przyszłości. Inwestowanie w pożyczki społecznościowe może być opłacalne, ale wymaga staranności i przemyślanej strategii.
>> Przeczytaj także: Gdzie trzymać pieniądze? Jak dywersyfikować finanse?