Sytuacji, w których musimy pożyczyć pieniądze, bywa w naszym życiu całkiem sporo. Czasem powodem braku funduszy jest utrata pracy, czasem choroba, ale zdarza się również, że nie chcemy, aby bardzo intratny zakup przeszedł nam koło nosa. Form zdobycia dodatkowych środków jest wiele. Bardzo często sięgamy po kredyty bankowe lub pożyczki z instytucji pozabankowych. W ich przypadku konieczne jest złożenie mniej lub bardziej skomplikowanego wniosku i spełnienie określonych wymagań. Dodatkowo podmioty finansowe za udzielenie wsparcia pobierają opłaty w postaci marży, oprocentowania i innych opłat.
Takich wymagań nie stawiają nasi krewni lub znajomi, od których pieniądze pożyczamy najchętniej. W tym przypadku jednak spada na nas inny obowiązek, jest nim podatek od czynności cywilnoprawnych. Formularz PCC-3 pożyczka od rodziny nie zawsze jest wymagany, musimy jednak spełnić określone kryteria i dopełnić odpowiednich formalności. Jakie one są? Jak wypełnić formularz PCC-3 przy pożyczce od rodziny?
>> Może Cię zainteresować: W jakim przypadku darowizna od rodziców nie jest opodatkowana?
Czym jest podatek od czynności cywilnoprawnych?
Podatek od czynności cywilnoprawnych jest opłatą wymaganą przy wykonaniu niektórych transakcji przy obrocie gospodarczym. Oznacza to, że jeśli chcemy pozyskać fundusze od określonej grupy osób, konieczne jest uiszczenie opłaty skarbowej. Podatek ten stał się opłatą skarbową od 1 stycznia 2001 roku i dotyczy oświadczeń woli i umów o charakterze cywilnoprawnym. Celem opłacenia PCC trzeba wypełnić deklarację PCC-3 i uiścić opłatę według stawki, którą określają przepisy.
>> Zobacz również: Jak odzyskać dług od osoby prywatnej?
W jakim przypadku konieczne jest odprowadzenie podatku PCC?
W art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wyszczególnione są sytuacje, w której podatek powinien być zapłacony, należą do nich następujące umowy:
- Sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (kupujący),
- Pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku (pożyczkobiorca),
- Darowizny — w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy (obdarowany),
- Dożywocia (nabywca własności nieruchomości),
- Umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności — w części dotyczącej spłat lub dopłat (nabywca),
- Ustanowienie hipoteki (składający oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki),
- Ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności (nabywca),
- Depozytu nieprawidłowego (osoba przechowująca),
- Umowa spółki (wspólnicy, a przy pozostałych umowach – spółka).
Po zakończonej transakcji należy wypełnić stosowną deklarację i opłacić podatek. Co należy wpisać do formularza?
Formularz PCC-3 pożyczka od rodziny – jak go wypełnić?
Formularz PCC-3 przy pożyczce od rodziny jest wymagany tylko w niektórych przypadkach, które omówimy w kolejnych punktach. Jest jednak konieczny w sytuacji, kiedy np. zakupiliśmy samochód, ustanowiliśmy hipotekę na nieruchomości lub przekazaniu darowizny. Formularz podatkowy możemy pobrać na stronie internetowej gov.pl, ale jego wypełnienie może wydawać się skomplikowane. Przedstawimy, które pola należy wypełnić w formularzu PCC-3 przy pożyczce od rodziny:
W sekcji B1. w pozycji 1 należy zaznaczyć punkt nr 4. (pożyczkobiorca)
W pozycji 8. – w przypadku, gdy jesteśmy osobą fizyczną, zaznaczamy pole 2.
Kolejnym naszym krokiem jest wypełnienie danych osobowych.
Przechodzimy do sekcji C, w której przy pozycji 21. zaznaczamy przedmiot opodatkowania, czyli pożyczkę (pole nr 1.). W pozycji 22. i 23. zaznaczamy pole nr 1., czyli terytorium RP.
W pozycji 24. jest zostawione puste pole, w którym należy wpisać „umowa pożyczki prywatnej”. Możemy również uzupełnić informację o stopniu pokrewieństwa występujący pomiędzy stronami umowy.
Sekcja D. w przypadku pożyczki rodzinnej w pozycji 32. wpisujemy kwotę pożyczki, w pozycji 33. natomiast wysokość podatku, który wynosi 0,5% od kwoty pożyczki. Jeśli jednak należymy do grupy zerowej, wpisujemy 0. Zwolnieni z podatku są: małżonek, dziecko, wnuki, rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, pasierbowie, macocha, ojczym oraz rodzeństwo, ale do kwoty 36 120 złotych. Pamiętajmy o tym, że pożyczka musi być wykonana jako transakcja bezgotówkowa – czyli przelewem.
W pozycji 34. należy pomnożyć kwotę pożyczki (poz. 32.) przez stawkę podatku (poz.33.) i wpisać kwotę podatku, którą musimy uiścić na rzecz US. Kwotę tę należy zaokrąglić do pełnych złotych.
W pozycji 47. należy przepisać kwotę z pola 34. Kwotę tą należy powtórnie przepisać w sekcji F. w pozycji 54.
Jeżeli pożyczkobiorców jest więcej niż jedna osoba, to każdy z nich będzie musiał złożyć osobny formularz PCC-3 pożyczka od rodziny. Uwaga w tym przypadku należy złożyć druk PCC-3A. Dodatkowo każdy z podatników musi wpisać w sekcji H. w pozycji 64 liczbę załączników do deklaracji.
Kolejne sekcje i pola dotyczą naszych danych osobowych i adresu korespondencyjnego.
>> Zobacz również: Jak pożyczyć pieniądze i nie płacić podatku?
Jaka jest stawka podatku od czynności cywilnoprawnych?
W przepisach polskiego prawa podatek od czynności cywilnoprawnych wynosi 0,5 procent od wartości pożyczki. Stąd, jeśli pożyczymy 10 000 złotych, należny podatek wyniesie 50 złotych.
Kiedy możemy być zwolnieni z podatku od czynności cywilnoprawnych?
Pożyczki gotówkowe, które występują w obrębie rodziny, są w Polsce zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych. Osoby z grupy zerowej nie muszą zatem uiszczać opłat, do kwoty 36 120 złotych w ciągu pięciu lat. Do grupy zerowej należą:
- Małżonkowie,
- Zstępni (syn, córka, wnuki),
- Wstępni (matka, ojciec, dziadkowie),
- Rodzeństwo,
- Ojczym,
- Macocha,
- Pasierbowie.
Warunkiem zwolnienia z podatku jest złożenie w Urzędzie Skarbowym w ciągu 14 dniu od zawarcia umowy stosownego formularza. Dotyczy to wszystkich grup podatkowych z wyjątkiem grupy zerowej do kwoty 36 120 złotych. Powyżej tej kwoty należy złożyć formularz PCC-3. Warto podkreślić, że limit kwotowy nie oznacza, że powyżej 36 120 złotych należy odprowadzić podatek. Pożyczki w rodzinie są nielimitowane, należy jednak zgłaszać ten fakt do urzędu skarbowego. Co ważniejsze pożyczka musi być przekazana w formie przelewu bankowego lub przekazu pocztowego. Jeśli pożyczkę otrzymamy w formie gotówkowej, nie skorzystamy ze zwolnienia.
W przypadku pozostałych grup bez względu na wysokość pożyczki należy opłacić 0,5 procent podatku od wartości pożyczki. Podatek należy obliczyć i opłacić samodzielnie do 14 dni od otrzymania pożyczki. Jeśli spóźnimy się choć jeden dzień, kwota podatku może być podwyższona. Podatku PCC nie musimy opłacać w przypadku korzystania z pożyczek pozabankowych w tym, przy pożyczce online.
| Grupa podatkowa | Stopień pokrewieństwa | Kwota pożyczki | Stawka podatku PCC |
| Grupa zerowa | Małżonek, zstępni (np. dzieci, wnuki), wstępni (np. rodzice, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie | Do 36 120 zł w ciągu ostatnich 5 lat | 0% (zwolnienie) |
| Grupa zerowa | Jak wyżej | Powyżej 36 120 zł w ciągu ostatnich 5 lat | 0% (pod warunkiem zgłoszenia w ciągu 14 dni) |
| I grupa | Synowa, zięć i teściowie | Każda kwota | 0,5% |
| II grupa | Zstępni rodzeństwa (np. dzieci brata), rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków | Każda kwota | 0,5% |
| III grupa | Pozostałe osoby, również spoza rodziny | Każda kwota | 0,5% |
Z czym wiąże się niezłożenie deklaracji PCC-3 przy pożyczce od rodziny?
Jeżeli nie złożymy stosownej deklaracji PCC-3 pożyczka od rodziny istnieje duże prawdopodobieństwo, że Urząd Skarbowy nałoży na nas konieczność opłacenia wyższej stawki podatku. Stawka ta może wynosić, aż 20 procent kwoty pożyczki. Przy pożyczce w kwocie 10 000 złotych, może to być aż 2 000 złotych. Warto zatem pamiętać o tym obowiązku.