Danina solidarnościowa jest dodatkową opłatą – podatkiem, który muszą odprowadzić najlepiej zarabiające osoby w Polsce. W 2023 roku było to około 40 000 osób. Pieniądze z daniny solidarnościowej Rząd przeznacza na Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Podatek wdrożono w Polsce w 2019 roku. Jednak w 2023 roku Urząd skarbowy zmienił podejście do przepisów. Najbogatsi mogą obecnie odliczać np. straty. Co jeszcze się zmieniło? Ile procent wynosi danina solidarnościowa i na jakich zasadach się ją oblicza? Odpowiedź w artykule.
Danina solidarnościowa – co to?
Tak jak wspomnieliśmy, danina solidarnościowa jest podatkiem, który oprócz podatku dochodowego muszą odprowadzić osoby, które zarabiają powyżej 1 000 000 złotych. Warto zaznaczyć, że podatkiem objęci są nie tylko Polacy, ale także obcokrajowcy osiągający przychody w Polsce pochodzące z określonych źródeł. Podatek ten wynosi 4 procent i jest naliczany od nadwyżki dochodów ponad ten próg. Konieczność opłacania daniny solidarnościowej wprowadzono z dniem 1 stycznia 2019 roku. Można powiedzieć, że zainicjowaniem daniny solidarnościowej dodano kolejny – trzeci próg podatkowy. Warto jednak podkreślić, że dochody, które obejmuje III próg podatkowy, ustalane są inaczej niż drugi próg podatkowy, przy którym podatek wynosi 32 procent i pierwszy, który wynosi 12 procent. Co więcej, III próg objęty jest szerszą grupą dochodów niż pozostałe progi. Oznacza to, że można go osiągnąć szybciej niż pozostałe dwa progi.
Jakie dochody podlegają daninie? Do podstawy obliczania wysokości daniny wliczają się następujące dochody osób fizycznych:
- Dochody z pracy, działalności gospodarczej, renty, emerytury, kontraktów menadżerskich i umów cywilnoprawnych w tym umowy o dzieło, umowy zlecenia i dochodów z praw majątkowych np. praw autorskich – są to dochody opodatkowane wg. skali podatkowej.
- Dochody pochodzące z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, a także ze zbycia akcji i objęcia i zbycia udziałów.
- Dochody zagranicznej jednostki kontrolowanej (z tzw. rajów podatkowych).
- Dochody pochodzące z działalności gospodarczej lub dochody pochodzące z działów specjalnych produkcji rolnej (przy wyborze stawki liniowej w wysokości 19 procent).
Jakie dochody są zatem wyłączone z daniny solidarnościowej? Są to dochody z:
- Dywidend,
- Nieujawnionych źródeł przychodu (niewidoczne lub zaniżone dochody),
- Zbycia nieruchomości,
- Przychody podlegające opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
- Dochody osób fizycznych, które podlegają ustawie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, np. po śmierci właściciela – przedsiębiorcy.
Jak możemy zauważyć, z daniny solidarnościowej wykluczone są pewne dochody. W związku z tym można wdrożyć optymalizację podatkową, tak by uniknąć kolejnych, niekiedy sporych kosztów.
>> Zobacz również: Ile wynosi podatek od wygranej i jak go zapłacić?
Danina solidarnościowa a ryczałt
Jednym z często zadawanych przez podatników pytań, jest to dotyczące daniny solidarnościowej i ryczałtu. Przypomnijmy, że ryczałt jest uproszczoną formą opodatkowania. W przypadku ryczałtu ewidencjonowanego (PIT-28) stawka podatku różni się przede wszystkim od rodzaju wykonywanej działalności – PKD. Stawki podatku zaczynają się od 2 procent, a kończą na 20 procentach. Warto podkreślić, że będąc na ryczałcie, nie można odliczać kosztów uzyskania przychodu. Przypomnijmy, że różnica między dochodem a przychodem to właśnie możliwość odliczenie od przychodu kosztów uzyskania przychodu.
Dla wielu osób osiągających wysokie dochody podatek ryczałtowy jest szansą na zwolnienie z daniny solidarnościowej. Osoby, które osiągną przychód ponad 1 000 000 złotych i rozliczają się fiskusem z tytułu ryczałtu, nie zapłacą tej daniny. Co więcej, jeśli podatnik rozlicza się w formie ryczałtu, ryczałt nie wpłynie wówczas na sumę przychodów pochodzących z innych źródeł. Dzięki temu, jeśli podatnik prowadzi działalność gospodarczą, a dodatkowo wynajmuje mieszkanie – przypomnijmy, że podatek za wynajem mieszkania jest ryczałtowany, przychód ten nie będzie się wliczał do daniny solidarnościowej.
Ile wynosi danina w 2024 roku?
Danina solidarnościowa niezmiennie od 2019 roku wynosi 4 procent od podstawy obliczenia tej daniny. Podstawę stanowi kwota 1 000 000 złotych zsumowanych dochodów opodatkowanych według progresywnej skali podatkowej, z działalności gospodarczej objętej podatkiem liniowym, z odpłatnego zbycia udziałów lub akcji i z zagranicznej spółki kontrolowanej. Na daninę nie wpłaca się zaliczek, lecz występuje jednorazowa płatność do 30 kwietnia roku następującego po rozliczanym roku kalendarzowym. Przy rozliczeniu za 2024 rok należy opłacić podatek do 30 kwietnia 2025 roku i tak analogicznie co roku – o ile nie nastąpią zmiany w przepisach. Rozliczenia dokonuje się na formularzu DSF-1.
Odliczenia od podatku
Tak jak wspominaliśmy, podatek płaci się nie od przychodu, lecz od dochodu, czyli po odliczeniu kosztów uzyskania przychodu. W związku z tym od przychodu można odliczyć:
- Składki na ubezpieczenia społeczne – w tym chorobowe, wypadkowe, emerytalne i rentowe.
- Składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne podatnika lub osób z nim współpracujących.
- Podmiot, który w Polsce płaci 19% podatku od zagranicznej jednostki kontrolowanej, ma prawo do odliczenia dywidendy oraz dochodu z odpłatnego zbycia udziału w tej jednostce przy obliczaniu daniny solidarnościowej. Odliczenia te dotyczą tylko tych kwot, które zostały już uwzględnione w podstawie opodatkowania, co oznacza, że były one wcześniej opodatkowane.
Ponadto według nowych interpretacji przepisów podatnicy mogą odliczać również straty poniesione w poprzednich latach. Do tej pory takie odliczenia nie mogły mieć miejsca. Ponadto Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że od podatku można odliczyć ulgę na działalność badawczo-rozwojową oraz ulgę na złe długi. Dla wielu najbogatszych Polaków oznacza to, że będą mogli odliczać obecne straty. Co więcej będą mogli skorygować wcześniejsze deklaracje podatkowe, a tym samym żądać zwrotu nadpłaconego podatku.
Ile osób w Polsce płaci daninę solidarnościową?
Szacuje się, że obecnie w Polsce daninę solidarnościową płaci około 40 000 osób. W roku 2019, gdy po raz pierwszy wprowadzono ten podatek, Ministerstwo Finansów podało, że daninę zapłaciło około 27 600 osób. Jak możemy zauważyć, liczba najbogatszych Polaków sukcesywnie rośnie. Mimo że w ostatnich latach można mówić o kryzysie, to Polacy potrafią się zdyscyplinować i rozważnie wydawać środki – nawet ci mniej zamożni. Z pewnością do poprawy sytuacji finansowej wielu rodzin przyczynił się wzrost wynagrodzeń oraz stabilność rynku pracy (mniejsze bezrobocie). Coraz więcej osób decyduje się na inwestycje małych kwot, co sprzyja pomnażaniu oszczędności.
Oczywiście nie wszyscy mają wystarczające środki, by realizować swoje cele. W takich sytuacjach popularne stają się pożyczki na raty, które umożliwiają sfinansowanie większych wydatków w dogodny sposób. Na popularności zyskały również chwilówki online, które oferują szybki dostęp do gotówki w nagłych sytuacjach. Dzięki wyższym pensjom zdolność kredytowa konsumentów rośnie. To przekłada się na większy dostęp do różnych form kredytowania. Co z kolei wpływa na wzrost konsumpcjonizmu. Można powiedzieć, że zarówno najzamożniejsi, jak i mniej zamożni mają większe szanse i możliwości, by jeszcze lepiej zarządzać swoim majątkiem i dążyć do wzbogacania się.