Podatek od zysków kapitałowych to temat, który budzi spore zainteresowanie zarówno wśród doświadczonych inwestorów, jak i wśród osób, które nie mają doświadczenia w dziedzinie inwestycji. W Polsce podatek ten obowiązuje od wielu lat i ma znaczący wpływ na sytuację finansową inwestorów, a także na działalność gospodarczą całego kraju.
Polacy często szukają sposobu na dodatkowe źródło dochodu. Jedną z metod pomnażania kapitału jest inwestowanie na giełdzie, w nieruchomości, czy kryptowaluty. Dla wielu osób zyski kapitałowe stały się nawet głównym źródłem dochodu. Zarówno dla tych osób, jak i przeciętnego Kowalskiego „podatek Belki”, ma spore znaczenie.
W tym artykule przedstawimy wszystkie najważniejsze informacje związane podatkiem od zysków kapitałowych. Omówimy, czym tak naprawdę jest ten podatek, jak się go nalicza. Opiszemy również, jakie rodzaje inwestycji podlegają opodatkowaniu oraz jakie stawki obowiązują w Polsce.
Podatek Belki – od kiedy obowiązuje i jaką pełni funkcję?
Wprowadzenie podatku od zysków kapitałowych w Polsce jest owocem wielu czynników i zmian na przestrzeni lat. Podatek ten ma na celu zwiększenie dochodów państwa z tytułu inwestycji i spekulacji, które przynoszą spore zyski. Jak doszło do jego wprowadzenia?
Pierwsza wzmianka o podatku od zysków kapitałowych pojawia się w Polsce w 1997 roku. Wtedy wprowadzono tzw. podatek od dochodów z kapitałów pieniężnych, który obejmował zyski z tytułu np. sprzedaży papierów wartościowych czy nieruchomości. Jednakże forma opodatkowania była wówczas łagodna, ponieważ stawki podatkowe wynosiły jedynie 5 lub 10 procent dla określonych kategorii podatników.
Za twórcę podatku od zysków kapitałowych uważa się ówczesnego Ministra Finansów Marka Belkę, który to w 2002 roku wprowadził podatek w wysokości 20 procent.
W kolejnych latach, szczególnie w wyniku przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku, zapotrzebowanie na rozwijający się rynek kapitałowy oraz potrzeba większej stabilności systemu podatkowego, przyczyniły się do wzrostu znaczenia podatku od zysków kapitałowych.
W 2005 roku wprowadzono zasadę opodatkowania tzw. przychodów z tytułu umów inwestycyjnych, które dotyczyły np. lokat bankowych, obligacji czy akcji. Stawka podatku wynosiła od tej pory 19 procent.
Kolejna ważna zmiana miała miejsce w 2011 roku, kiedy wprowadzono tzw. podatek od dochodów kapitałowych, który objął większość transakcji giełdowych oraz zbycie papierów wartościowych. W tym przypadku stawka podatku również wynosiła 19 procent dla osób fizycznych. Podatek ten stał się także istotnym źródłem dochodów budżetu państwa.
W obecnej chwili podatek od zysków kapitałowych jest integralną częścią polskiego systemu podatkowego. Co więcej, w ostatnich latach obserwujemy próby zwiększenia stawek podatku od zysków z inwestycji krótkoterminowych, które mają na celu ograniczenie spekulacyjnych transakcji na rynku finansowym.
Podsumowując, wprowadzenie podatku od zysków kapitałowych w Polsce było wynikiem wielu czynników i zmian na przestrzeni lat. Obecnie ten podatek ma istotne znaczenie dla budżetu państwa, stanowiąc źródło dochodów z inwestycji i spekulacji.
Czym jest podatek od zysków kapitałowych?
Tak jak wspomnieliśmy, podatek Belki został wprowadzony w 2002 roku przez Ministra Finansów, Marka Belkę. Stąd właśnie często nazywany jest „podatkiem Belki”. Początkowo wynosił 20 procent i dotyczył wyłącznie osób, które postanowiły ulokować swoje oszczędności na depozytach bankowych i lokatach. Rok 2004 przyniósł obniżenie podatku do 19 procent, ale jednocześnie znacząco poszerzono jego zakres.
Oto lista na podstawie Art. 17. Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychód z kapitałów pieniężnych:
- Odsetki od pożyczek;
- Odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z zastrzeżeniem art. 14 przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, przychód z działalności gospodarczej ust. 2 pkt 5;
- Odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych;
- Dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału;
- Przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;
- Przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych;
- Przychody z odpłatnego zbycia prawa poboru, w tym również ze zbycia prawa poboru akcji nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu członka funduszu;
- Przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunkach ilościowych do aktywów tych funduszy;
- Wartość wkładu określoną w statucie lub umowie spółki;
- Przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających;
- Przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej;
- Przychody z tytułu otrzymania składników majątku w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną.
Dla konsumentów z pewnością najistotniejsze są odsetki od środków zebranych na lokatach czy rachunkach oszczędnościowych, przychody z tytułu wypłaconej dywidendy, czy zyski z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej.
Podatek od zysków kapitałowych – kiedy muszę go zapłacić?
Wyobraźmy sobie sytuację, w której otrzymujesz sporą darowiznę od rodziców. Na ten moment część środków przeznaczasz na spłatę chwilówki na dowód, z której niedawno skorzystałeś. Część środków chcesz odłożyć na wspólnym koncie bankowym, a część zainwestować na lokacie. Liczysz na to, że ta forma przyniesie ci zysk. Musisz jednak pamiętać o tym, że wypracowany na lokacie zysk zostanie pomniejszony o podatek Belki. Nie będziesz musiał nic robić. Bank automatycznie pobierze 19 procent od samego zysku, nie od kwoty, którą ulokowałeś w banku. Pamiętaj o tym, że gotówki nie można przechowywać w skrytce bankowej.
>> Zobacz również: Skrytka bankowa – ile kosztuje i co można w niej przechowywać?
Podobnie w przypadku konta oszczędnościowego, od wypracowanego zysku bank również pobierze 19 procent. Dlatego niekiedy wypracowane odsetki nie są nawet zauważane przez właściciela konta oszczędnościowego.
Kiedy samodzielnie należy zapłacić podatek od zysków kapitałowych?
Powyżej opisaliśmy sytuacje, w której to bank pobiera należny podatek od właścicieli lokat, czy kont oszczędnościowych. Istnieje jednak sytuacja, w której to konsument musi samodzielnie zgłosić się do Urzędu Skarbowego. Dochodzi do tego w co najmniej dwóch sytuacjach. Pierwsza to samodzielna inwestycja na giełdzie, a druga to pożyczka społecznościowa. W obu przypadkach należy rozliczyć się w Urzędzie Skarbowym. W przypadku rozliczenia zysków osiągniętych na giełdzie należy wypełnić PIT 38. Jednak w momencie udzielenia pożyczki społecznościowej nie jest to określone jednoznacznie. Niektóre urzędy traktują udzielanie pożyczek społecznościowych jak prowadzenie działalności gospodarczej. W związku z tym nieraz dochodziło do nieprzyjemnych sytuacji. Dobrze zatem dopytać o interpretacje przepisów w swoim urzędzie skarbowym. Warto tego dopilnować, tak samo, jak zgłoszenie darowizny. Brak rozliczenia z urzędem skarbowym przy podatku od zysków kapitałowych i brak zgłoszenia darowizny może nas sporo kosztować.
Podsumowanie
Ten artykuł możemy podsumować cytatem Benjamina Franklina „na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki”. Niezależnie od tego, z jakiego źródła pochodzą twoje pieniądze, praktycznie zawsze musisz się z nich rozliczyć, a często także się nimi podzielić z państwem.