Jeżeli chcemy skorzystać z jakiegokolwiek zobowiązania finansowego, musimy się przygotować na badanie zdolności kredytowej. Podczas badania konieczne będzie podanie swoich dochodów, a także comiesięcznych kosztów prowadzenia gospodarstwa domowego. Na podstawie przedstawionych informacji, instytucje obliczają poziom naszej zdolności kredytowej. Często w tym celu wykorzystywany jest wskaźnik DtI. Czym jest wskaźnik DtI i czy można go obliczyć samodzielnie?
Dlaczego zdolność kredytowa jest taka istotna?
Na zdolność kredytową powinniśmy spojrzeć z dwóch perspektyw. Z pewnością, bliższy będzie nam punkt widzenia z perspektywy konsumenta – pożyczkobiorcy. Ocena zdolności kredytowej, choć niekiedy wydaje nam się zbędna, to jest elementem wpływającym na nasze finansowe bezpieczeństwo.
Wyobraźmy sobie sytuację, w której możemy zaciągnąć zobowiązanie w dowolnej wysokości. Naturalnie omawianą pożyczkę musimy spłacić w wyznaczonym terminie. Jeśli spojrzeć na ogół polskiego społeczeństwa, mamy zdecydowanie konsumpcyjne podejście do życia. Lubimy otaczać się pięknymi rzeczami, jeździć dobrymi samochodami, czerpać z technologicznych wynalazków i mieszkać w przestronnych, dobrze urządzonych wnętrzach. Co ważniejsze, nawet wówczas, gdy nas na nie stać. Kupujemy więc na kredyt i z pożyczonych pieniędzy. Biorąc pod uwagę nasze upodobania, kredyt lub pożyczka, którą możemy zaciągnąć bez badania zdolności kredytowej, z pewnością całkowicie obciążyłyby nasz budżet domowy. Nietrudno wymyślić, jak skończyłaby się historia osoby, która może zaciągnąć zobowiązanie na dowolną kwotę. Właśnie dlatego, badanie zdolności kredytowej na stałe wdrożone jest w proces wnioskowania o przyznanie dodatkowych środków.
>> Zobacz również: Rodzaj dochodu a zdolność kredytowa
Z drugiej strony mamy pożyczkodawców i kredytodawców. Firmy, których głównym zadaniem (jak z resztą wszystkich innych przedsiębiorstw), jest osiąganie zysków. Aby jednak bank, czy firma pożyczkowa mogły zrealizować swój cel nadrzędny, musi mieć pewność, że pożyczone pieniądze, zostaną zwrócone. Skąd jednak wiadomo, że konsument lub podmiot gospodarczy, który stara się o dodatkowe środki, będzie w stanie je zwrócić? Zadaniem badania zdolności kredytowej jest właśnie eliminowanie tego ryzyka. Kolejne pytanie, jakie może się nasunąć na tym etapie, to jaką zdolnością kredytową musi wykazać się wnioskodawca, aby instytucja finansowa miała pewność, że zwróci pieniądze?
Czym jest wskaźnik DtI i na co wpływa?
Aby otrzymać dodatkowe środki, konieczne jest przeprowadzenie badania zdolności kredytowej. W związku z tym podczas składania wniosku o każdy kredyt konsumencki, czy też pożyczkę pozabankową musimy udzielić odpowiedzi na pytania o nasze finanse. Na ogół pytania te dotyczą zarówno naszych dochodów, jak i kosztów prowadzenia gospodarstwa domowego. Ponadto pożyczkodawcy i kredytodawcy chcą wiedzieć, czy obecnie spłacamy także inne zobowiązania. Jeżeli tak, to ile ich jest, jaka jest ich kwota, a także chcą znać ich rodzaj. Wszystkie te dane służą między innymi do obliczania wskaźnika DtI. Według definicji Komisji Nadzoru Finansowego przedstawionej w rekomendacji T:
DtI (ang. debt to income) – wskaźnik charakteryzujący poziom relacji wydatków związanych z obsługą zobowiązań kredytowych i zobowiązań finansowych innych niż zobowiązania kredytowe do dochodu klienta.
Natomiast w przypadku kredytów hipotecznych stosuje się wskaźnik DStI, którego definicja brzmi mniej więcej:
Debt Service to Income, czyli koszt obsługi długu w stosunku do uzyskiwanego dochodu w ujęciu rocznym.
Istotną różnicą pomiędzy wskaźnikami DtI a DStI jest okres, który bierze się pod uwagę w rozliczeniu. W przypadku DtI jest to ujęcie miesięczne, natomiast w przypadki DStI ujęcie roczne. DStI wprowadzono w 2019 roku przy rekomendacji S. DStI stosuje się głównie przy kredytach hipotecznych.
Jak obliczyć wskaźnik DtI i DStI?
Ani bank, ani firma pożyczkowa nie udzielą nam odpowiedzi, ile wynosi „nasz” wskaźnik, gdy staramy się o kredyt lub pożyczkę. W związku z tym, że wyliczenie to jest stosunkowo proste, możemy tego dokonać samodzielnie. Musimy zatem znać wszystkie niezbędne dane, czyli wysokość naszych dochodów, wysokość wszystkich miesięcznych kosztów i wysokość wszystkich zobowiązań. Jeśli chcemy obliczyć wskaźnik DStI musimy dochody i koszty pomnożyć przez 12, ponieważ w tym przypadku liczymy roczny wskaźnik. Użyjmy do tego wzoru:
DtI = (suma wszystkich zobowiązań + potencjalna rata kredytu / dochód netto) * 100%
Jeśli zatem zarabiamy 6000 złotych, rata pożyczki wyniesie 400 złotych, a koszty życia wynoszą 4500 złotych, to nasz wskaźnik wynosi 81.
O czym mówi nam wskaźnik? Jak możemy go rozumieć? Ani banki, ani tym bardziej firmy pożyczkowe w tym przypadku nie muszą ściśle trzymać się wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego i wskaźnika DtI. Jest to raczej wskazówka, która może zapobiegać trudnym sytuacjom. Według rekomendacji S wskaźnik DtI nie powinien przekraczać 40 procent dla konsumentów o dochodach nieprzekraczających przeciętnego poziomu wynagrodzeń w danym regionie zamieszkania. Natomiast 50 procent dla pozostałych konsumentów.
Z wytycznych wynika zatem, że osoba mająca dochody i zobowiązania z wyliczenia powyżej raczej nie otrzyma pożyczki lub kredytu. Jednak każda firma podchodzi do tego wskaźnika w nieco inny sposób. Dlatego często okazuje się, że jeden pożyczkodawca nam odmówi, a drugi bez problemu udzieli finansowania.
>> Zobacz również: Jak obliczyć zdolność kredytową?
Co możemy zrobić, by podnieść swoją zdolność kredytową?
Skoro wiemy już, jakie są główne składowe badania zdolności kredytowej, wiemy również, jak możemy je zmienić. Choć zmiany te nie są proste, to z pewnością dadzą pożądane efekty. Jeśli pod uwagę brana jest wysokość dochodów, to jedyne co możemy zrobić to je podnieść. Na ogół konsumenci zaprzeczają takiej możliwości. Jeśli jednak zależy nam np. na kredycie hipotecznym, to nie mamy wyboru. Podnieść dochód możemy w różny sposób, od prośby o podwyżkę zaczynając, na dodatkowych zleceniach, czy zmianie pracy kończąc. Z drugiej strony naszym zadaniem jest obniżenie kosztów. To również nie jest łatwym zadaniem. Im szybciej spłacimy pozostałe zobowiązania, tym uzyskamy wyższy współczynnik DtI lub w ujęciu rocznym DStI.