O podatku katastralnym mówi się co najmniej od kilku lat. Na ten moment, nie zanosi się na jego wprowadzenie. Działa jednak z powodzeniem u naszych europejskich sąsiadów, obecny jest także w różnych państwach na całym świecie. Czym jest podatek katastralny? Ile może wynosić? Jakie ma wady, a jakie zalety? Odpowiadamy w artykule.
Czym jest podatek katastralny?
Podatek katastralny swoją nazwę zawdzięcza katastrowi, czyli innej nazwie rejestru nieruchomości. W Polsce rzadko się jej używa, zdecydowanie częściej występuje nazwa księga wieczysta. Podatek katastralny odnosi się zatem do podatku związanego z posiadaniem nieruchomości i jest podatkiem majątkowym. W Polce jeszcze podatek ten nie występuje, jednak właściciele domów i mieszkań obarczeni są podatkiem od nieruchomości. Do innych podatków majątkowych zalicza się także podatek od luksusu, podatek od ziemi rolnej, podatek od czynności cywilno-prawnych, posiadania psa, czy także abonament radiowo-telewizyjny. Abonament radiowo-telewizyjny również jest podatkiem majątkowym i dotyczy posiadania telewizora.
Wracając do podatku katastralnego, to jego wysokość uzależniona jest od bardzo wielu czynników. Praktycznie każde państwo, które wprowadziło omawiany podatek, ustala jego wysokość na podstawie innych parametrów. Zdarzają się także państwa, które wprowadzają ulgi lub całkowicie zwalniają niektóre grupy podatników z konieczności uiszczania opłaty katastralnej. Przeważnie podatek wynosi od 0,5 procent do nawet 2 procent wartości opodatkowanej nieruchomości. Jeśli podatek wynosi 1 procent wartości nieruchomości, która wyceniona jest np. na 420 000 złotych, to podatek katastralny wyniesie 4 200 złotych rocznie. Dla wielu osób – szczególnie zarabiających najniższą krajową, taka suma może sprawić nie lada wyzwanie. Osoby starsze, które żyją z renty socjalnej lub emerytury również, mogą mieć problemy ze spłatą podatku.
Jego spłata też może przebiegać w różny sposób. Niekiedy opłaca się go w jednorazowo w całości, w innych przypadkach kwartalnie. Zdarza się, że można spłacać go również w miesięcznych częściach, tak jak ma to miejsce w przypadku kredytu konsolidacyjnego, którego spłata rozłożona jest na miesięczne raty.
>> Może Cię się przydać: Ile wynosi najniższa krajowa 2024 netto?
Czy podatek katastralny zostanie wprowadzony i od kiedy?
Na razie o podatku katastralnym nikt z rządzących głośno nie mówi. Jednak w ostatnim czasie Ministerstwo Finansów pracuje nad zmianami w podatku od budowli i garaży. Co więcej, biuro prasowe Ministerstwa Finansów stwierdziło, że „Przy okazji tych prac analizowane są inne zmiany o charakterze systemowym”. Możliwe zatem, że niebawem usłyszymy o wprowadzeniu kolejnych zmian podatkowych. Podatek katastralny z pewnością wzbudza kontrowersje i ogromny sprzeciw posiadaczy nieruchomości. Nie jest zatem chętnie podejmowanym tematem. Czy podatek katastralny zostanie wprowadzony? Trudno powiedzieć, możemy jedynie czekać na informacje o wprowadzanych projektach ustaw.
>> Przeczytaj także: Podatek od zakupu mieszkania – ile wynosi?
Ile wynosi podatek katastralny?
Wysokość podatku katastralnego, a także sposób jego obliczania różni się w niemal w każdym państwie. Każde państwo zwróciło uwagę na inne parametry i ustaliło wysokość daniny w taki sposób, by dostosować je do własnych warunków. W Polsce podatek katastralny co prawda nie występuje, możemy jednak wskazać, jakie czynniki wpływają na jego wysokość.
Warto podkreślić, że wysokość podatku jest zmienna, wpływa bowiem na nią wiele różnych czynników. Co więcej, wysokość podatku przeważnie uzależniona jest od rzeczoznawcy majątkowego, który dokona wyceny budynku (mieszkania, domu, nieruchomości komercyjnej). Rzeczoznawcy przeważnie pracują na rzecz gminy, która zleca wycenę nieruchomości na swoim terenie. Wartość nieruchomości ustala się, podpierając się tabelami taksacyjnymi. Wycenia nieruchomości, musi zatem uwzględniać wyszczególnione w tabeli parametry, tj.:
- Lokalizację nieruchomości (centrum, czy obrzeża miasta),
- Prestiż lokalizacji (dzielnica willowa, czy bloki z wielkiej płyty),
- Rodzaj budynku (dom jednorodzinny lub wielorodzinny, mieszkanie w kamienicy, wieżowiec),
- Metraż i liczba pomieszczeń,
- Położenie względem innych nieruchomości,
- Odległość od strategicznych obiektów (przedszkola, sklepy, parki, czy szpitale),
- Wiek budynku – stara kamienica, czy nowoczesne budownictwo pasywne,
- Materiały wykorzystane do budowy (pustaki, cegły, drewno),
- Itd.
Tak jak wspomnieliśmy, każde państwo nieco inaczej reguluje wysokość podatku katastralnego, niemniej jednak im wyższy prestiż i droższa nieruchomość, tym wyższy podatek. Stąd najwięcej płacą osoby posiadające najdroższe nieruchomości, które często znajdują się na drogich działkach, lub w prestiżowych dzielnicach.
Tab.1. Orientacyjne wartości podatku w różnych państwach.
| Kraj | Wysokość podatku katastralnego | Uwagi |
| Niemcy | 0,26% – 1% | Wysokość podatku zależy od lokalizacji. |
| Francja | od wysokości potencjalnego dochodu, który może wygenerować nieruchomość w ciągu roku/częściowo zniesiony | Ustalany na podstawie hipotetycznego dochodu z wynajmu. |
| Belgia | 1,25% – 2,5% | Różnice w zależności od regionu. |
| Wielka Brytania | 0,5% – 1,5% | Uzależnione od lokalizacji oraz wartości nieruchomości. |
| Stany Zjednoczone | 2% – 2,5% | Różnice w zależności od stanu. |
| Singapur | 4% dla właścicieli; do 10% dla wynajmowanych | Najwyższy podatek katastralny na świecie. |
>> Zobacz również: Jak płacić podatek za wynajem mieszkania w 2024 roku?
Jak uniknąć podatku?
Do tej pory w Polsce nie wprowadzono podatku katastralnego, trudno zatem napisać, jak go uniknąć. Temat został jednak podjęty, ponieważ wiele osób już teraz zastanawia, się czy jeśli podatek zostanie wprowadzony, będą w stanie go opłacić? Szczególnie że wielu posiadaczy nieruchomości nadal spłaca kredyt hipoteczny na zakup wymarzonej nieruchomości. Ponadto wielu kredytobiorców, którzy kupili dom lub mieszkanie wspierało się pomniejszymi zobowiązaniami, aby zakupioną nieruchomość wyremontować lub wyposażyć. Niektórzy skorzystali z kredytów gotówkowych lub pożyczek online. Z kolei inni wzięli kredyt na remont mieszkania, który również obarczony jest hipoteką. Biorąc pod uwagę obecną wysokość cen towarów i usług, a tym samym brak podwyżek wynagrodzenia obawy te nie są bezpodstawne.
Specjaliści szacują, że wprowadzenie podatku katastralnego wywoła lawinę sprzedaży nieruchomości, których utrzymanie sprawia poważne trudności. Dotyczy to również sprzedaży mieszkań z kredytem hipotecznym. Co więcej, istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że ceny mieszkań mocno wzrosną. Właściciele wynajmowanych nieruchomości będą w wyższych odstępnych chcieli zrekompensować sobie konieczność opłacenia daniny. Istnieje również obawa, że właściciele wynajmowanych mieszkań nie będą dbali o ich systematyczne remontowanie, czy choćby odświeżanie. Taka postawa może mieć związek z podniesieniem prestiżu wynajmowanego lokalu, co może być równoznaczne ze wzrostem jego wartości i wyższą stawką podatku.
>> Może Cię zainteresować: Podatek od deszczu — kto musi go zapłacić?
Nowy podatek – za i przeciw
Wprowadzenie nowego podatku może mieć zarówno swoje plusy, jak i minusy. Część negatywnych konotacji przedstawiliśmy powyżej. Co jednak może być pozytywnego w dodatkowych opłatach?
Za pozytywami dotyczącymi wprowadzenia podatku katastralnego z pewnością opowiadać się gminy. To właśnie gminy będą czerpać największe zyski z podatku. Ten lokalny podatek zasili bowiem dochody jednostek samorządu terytorialnego. Większe dochody, wpłyną pozytywnie na rozwój inwestycji w bogatych obszarach, przyciągając kolejnych inwestorów. Tym sposobem bogate gminy będą się wzbogacać.
Z rozwiązań wprowadzonych w innych państwach wynika, że najwięcej będą musieli zapłacić najbogatsi, w związku z tym można powiedzieć, że będzie to podział sprawiedliwy. Obecnie podatek od nieruchomości płacony jest od powierzchni, a wartość lokalu nie jest brana pod uwagę. Zatem wszyscy płacą tyle samo niezależnie, czy jest to nowoczesna willa z basenem, czy mieszkanie w starej i zaniedbanej kamienicy.
Z kolei niewątpliwą wadą tego rozwiązania jest prawdopodobny wzrost kosztów najmu nieruchomości. Dodatkowy podatek to także spore koszty dla gmin, prawdopodobnie konieczne będzie zatrudnienie dodatkowych specjalistów, którzy będą musieli podjąć się wyceny i corocznych aktualizacji wartości nieruchomości. Sporym problemem może być także wyegzekwowanie należności od osób, których nie stać na opłacenie tak wysokich podatków. Możliwe, że wiele osób będzie musiało skorzystać z chwilówek na dowód, aby podołać wszystkim swoim zobowiązaniom finansowym. Z pewnością wysoki podatek wpłynie na ich płynność finansową. Część osób, zamiast inwestować małe kwoty, będzie odkładało środki na opłacenie podatku.