Zdarzają się sytuacje, w których kredyt lub pożyczka może być udzielona na specjalnych warunkach. To wówczas ustanawia się poręczyciela. W tym artykule odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania związane z poręczycielem. Kim jest poręczyciel i kto może nim zostać? Jakie warunki należy spełnić? Jakie konsekwencje czekają na poręczyciela, gdy główna strona umowy nie spłaca swojego zobowiązania?
Kim jest poręczyciel?
Poręczyciel to osoba, która ręczy swoim majątkiem osobistym za spłatę zobowiązania głównego pożyczkobiorcy lub kredytobiorcy. Poręczyciel to inaczej także gwarant lub żyrant. Na ogół gwarant wymagany jest, gdy zaciągane zobowiązanie opiewa na bardzo wysoką kwotę. A także gdy główny kredytobiorca, lub pożyczkobiorca nie ma odpowiedniej zdolności kredytowej. Na osobie poręczyciela spoczywa zatem obowiązek spłaty rat kredytu lub pożyczki, gdy główny użytkownik zobowiązania nie wywiązuje się z postanowień umowy. Obowiązek spłaty dotyczy nie tylko rat wynikających z harmonogramu spłat. Dotyczy także odsetek wynikających z opóźnień. Ustanowienie żyranta wymagane jest zarówno przy zobowiązaniach na wysokie kwoty, np. przy kredycie hipotecznym, jak i mniejszych zobowiązaniach takich jak kredyt gotówkowy, czy pożyczka na raty.
W jakich sytuacjach korzysta się ze wsparcia poręczyciela?
Tak jak wspomnieliśmy powyżej, zarówno banki, jak i firmy pozabankowe są skłonne udzielić kredytu lub pożyczki osobie z nieco niższą zdolnością kredytową, pod pewnymi warunkami. Jednym z takich warunków jest dołączanie do umowy innej osoby. Osobą tą jest żyrant, który podpisując umowę, decyduje się na spłatę zobowiązania, gdy główny pożyczkobiorca lub kredytobiorca nie będzie radził sobie z regulowaniem należności. Pamiętajmy o tym, że na zdolność kredytową wpływ ma bardzo wiele czynników – nie tylko wysokość dochodów. Bank lub firma pożyczkowa mogą zatem wymagać poręczyciela, gdy główny pożyczkobiorca lub kredytobiorca ze względu na młody wiek nie zbudował jeszcze historii kredytowej. Nawet jeśli młody kredytobiorca zarabia powyżej średniej krajowej to właśnie wiek i brak historii powoduje, że podmioty finansowe nie do końca wiedzą, z jakim typem klienta mają do czynienia. Czy kredytobiorca będzie rzetelnie wywiązywał się z obowiązku spłaty?
Poręczyciel jest także wymagany, gdy osoba z niższą zdolnością kredytową zgłasza się po pożyczkę do firmy pozabankowej lub po kredyt z banku. Przykładowo może to być pożyczka dla zadłużonych – jeśli mowa o niższych kwotach lub o kredycie hipotecznym, czy kredycie konsolidacyjnym przy wyższych kwotach. Poręczyciel stanowi wówczas formę zabezpieczenia spłaty zobowiązania finansowego. W razie niewypłacalności głównego kredytobiorcy to gwarant będzie spłacał zobowiązanie.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby zostać poręczycielem?
Czy każda osoba może zostać poręczycielem? Jak się okazuje, nie każdy może pełnić tę funkcję. Przede wszystkim gwarant musi być osobą pełnoletnią i mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Ponadto poręczyciel musi mieć wysoką zdolność kredytową, czyli osiągać dość wysokie dochody przy stosunkowo niskich kosztach życia. Pod uwagę brane są także zobowiązania potencjalnego żyranta. Czy obecnie spłaca własne kredyty lub pożyczki? Czy w przeszłości wywiązywał się ze spłat różnych produktów finansowych w terminie? Co więcej, osoba, którą chce się zaangażować do poręczenia, nie może prowadzić z głównym kredytodawcą wspólnego gospodarstwa domowego. Jak możemy to rozumieć? Jeśli małżeństwo prowadzi wspólność majątkową to żona lub mąż nie mogą żyrować sobie kredytów, lub pożyczek. Jeżeli jednak ustrojem małżeństwa jest rozdzielność majątkowa, istnieje możliwość poręczenia kredytu lub pożyczki.
Kolejnym ograniczeniem przy wyborze gwaranta jest jego wiek. Osoba powołana na tę funkcję musi spełniać wymagania firmy finansowej. Często nie może być zbyt młoda, osoby w podeszłym wieku też mogą być odrzucone.
Niemniej jednak sytuacja każdego pożyczkobiorcy i kredytobiorcy rozpatrywana jest indywidualnie.
Czy można zrezygnować z poręczania w trakcie trwania umowy?
Jeżeli dojdzie do podpisania umowy pomiędzy firmą finansową a konsumentem wraz z udziałem poręczyciela, poręczyciel nie może w trakcie jej trwania zrezygnować z pełnionej roli. Istnieją jednak sytuacje, w których umowa poręczenia jest nieważna. Przykładem może być ustanowienie poręczenia, gdy kwota zobowiązania nie jest jeszcze znana. Z poręczenia można próbować zrezygnować w sytuacji, w której główny kredytobiorca lub pożyczkobiorca spłacił znaczną część swojego zobowiązania. Dodatkowym argumentem za zwolnieniem z poręczenia może być także terminowa spłata kredytu lub pożyczki przez głównego kredytobiorcę, lub pożyczkobiorcę.
Co się dzieje w sytuacji śmierci poręczyciela?
Jeżeli dojdzie do śmierci poręczyciela, jego umowa nie wygasa. W związku z tym dochodzi do dziedziczenia długu. Spadkobiercy żyranta otrzymują zatem w spadku dług. Oczywiście spadkobiercy poręczyciela mogą zrzec się długu.
Natomiast w przypadku śmierci głównego kredytobiorcy lub pożyczkobiorcy za spłatę zobowiązania odpowiedzialni są spadkobiercy. Jeśli spadkobiercy odrzucą spadek lub nie będą w stanie spłacić zadłużenia, obowiązek ten przechodzi na poręczyciela.
Z jakimi zagrożeniami wiąże się żyrowanie kredytu lub pożyczki?
Naturalnie największym zagrożeniem przy żyrowaniu kredytu lub pożyczki jest konieczność spłaty zadłużenia, z którego się nie korzystało. Niemniej jednak to nie jedyne ryzyko. Poręczenie kredytu lub pożyczki w znacznym stopniu obniża zdolność kredytową gwaranta. Żyrowanie zobowiązania finansowego traktowane jest tak, jakby poręczyciel zaciągnął swój własny dług. W konsekwencji osoba, która zdecydowała się żyrować kredyt lub pożyczkę obniża swoją zdolność kredytową. Jeżeli poręczyciel chciałby skorzystać z kredytu lub pożyczki, musi zatem wykazać się dużo wyższą zdolnością kredytową niż w przypadku braku żyrowania. Dla firm finansowych nie ma znaczenia, kto korzysta ze środków z kredytu lub pożyczki, lecz kto jest odpowiedzialny za jego spłatę. Jeśli zatem poręczyciel jest odpowiedzialny za spłatę kredytu hipotecznego, jego zdolność kredytowa znacząco maleje.
Podsumowanie
Żyrowanie kredytu lub pożyczki jest bardzo odpowiedzialnym zadaniem. Dlatego, zanim zdecydujemy się prosić kogoś o pełnienie tej funkcji, warto zastanowić się, czy odpowiedzialność nie jest zbyt duża. Podobnie, gdy ktoś poprosi nas o pełnienie roli poręczyciela. Warto bardzo poważnie przemyśleć tę propozycję. Ryzyko jest niezmiernie duże. Należy także pamiętać, że żyrując kredyt lub pożyczkę, realnie obniżamy swoją zdolność kredytową. Jeżeli w najbliższym czasie planujemy, zaciągniecie własnego zobowiązania, poręcznie może nas wykluczyć z możliwości korzystania ze wsparcia firm finansowych.
Przeważnie o poręczenie kredytu lub pożyczki proszą bliskie osoby – np. dzieci, rodzeństwo lub bliscy przyjaciele. Warto zatem przemyśleć, czy prośba o żyrowanie nie wpłynie negatywnie na sytuację rodzinno-przyjacielską. Szczególnie nieprzyjemną wydaje się sytuacja, w której faktycznie główny pożyczkobiorca lub kredytobiorca nie radzi sobie ze spłatą zobowiązania. W takim momencie może dojść do poważnego konfliktu pomiędzy stronami. Nikt nie chce bowiem spłacać zobowiązań innych osób. Temat poręczania pożyczek i kredytów jest zatem bardzo delikatny. Należy wziąć pod uwagę, czy może dojść do sytuacji, w której poręczyciel będzie odpowiedzialny za spłatę nieswojego długu.