Praktycznie każde państwo prowadzi wewnętrzne statystyki publiczne dotyczące bardzo różnych obszarów życia obywateli, a także gospodarki. W Polsce to Główny Urząd Statystyczny odpowiedzialny jest za gromadzenie, przetwarzanie i ogłaszania danych statystycznych. GUS publikuje dane demograficzne, dane dotyczące wysokości bezrobocia, czy też dane związane z edukacją, zdrowiem i warunkami bytowymi Polaków. Ponadto jednym z ważniejszych wskaźników publikowanych przez GUS jest PKB Polski. Czym dokładnie jest PKB? Co wpływa na jego wysokość i ile wynosi PKB Polski w 2024 roku?
PKB Polski – co to jest?
Produkt Krajowy Brutto jest jednym z bardzo istotnych wskaźników makroekonomicznych. Pokazuje on wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych w danym kraju w ciągu roku. Można powiedzieć, że PKB mierzy tempo i siłę rozwoju lub spadku gospodarki, czy też uwidacznia efekty pracy danego społeczeństwa. Dlatego też uznaje się, że im wyższy poziom PKB, tym lepiej radzi sobie dany kraj. Produkt Krajowy Brutto wyrażany jest w kwotach (w Polsce złotówkach), które są równowartością wytworzonych dóbr i usług w danym państwie, regionie, czy nawet grupie państw. PKB przedstawia się również w procentach, tak by łatwiej było zobrazować wzrost lub spadek PKB w stosunku do ubiegłego roku.
PKB Polski liczony jest w okresach kwartalnych i rocznych. GUS w połowie maja szacuje wstępną wartość PKB Polski na dany rok, którą koryguje początkiem października. Dodatkowo na jesień podawana jest również wysokość PKB w poszczególnych kwartałach danego roku.
>> Zobacz również: Co to jest recesja gospodarcza i co z niej wynika?
Rodzaje PKB
Warto podkreślić, że wyróżniamy kilka rodzajów PKB. Najpopularniejszy jest PKB nominalny. Wyraża on wartość produkcji w cenach bieżących. Jednak ekonomiści często preferują PKB realny. Dlaczego? Bo uwzględnia on inflację. Dzięki temu lepiej oddaje rzeczywisty wzrost gospodarczy. Jeśli inflacja jest wysoka, nominalne PKP Polski również może być zawyżone przez wysokie ceny, a nie większą ilość wytworzonych dóbr i usług. Warto także wspomnieć o PKB potencjalnym. To teoretyczna wartość produkcji przy pełnym wykorzystaniu zasobów i utrzymaniu stabilnych cen, a także w warunkach pełnego zatrudnienia. Pokazuje maksymalne możliwości polskiej gospodarki.
PKB Polski w 2023 roku wyniósł on ponad 3,4 biliona złotych. Choć może to być imponująca liczba, nie do końca zdajemy sobie sprawę, co właściwie oznacza? Przede wszystkim, wysoki PKB świadczy o rozwoju kraju. Przekłada się na nowe miejsca pracy. Wpływa też na wzrost płac i średniej krajowej. Dzięki temu Polacy mogą nie tylko więcej kupować, ale także oszczędzać.
Warto zaznaczyć, że sam PKB nie mówi wszystkiego. Dlatego ekonomiści używają też wskaźnika PKB per capita, czyli na osobę. To PKB podzielony przez liczbę mieszkańców. Jest bardziej miarodajnym wskaźnikiem i pokazuje on średni dobrobyt obywateli.
PKB Polski oblicza się na trzy sposoby. Metoda wydatkowa sumuje wszystkie przybliżone wydatki na dobra finalne w gospodarce w ciągu danego roku (konsumpcja, inwestycje, rządowe wydatki itd.). Metoda dochodowa skupia się na sumie dochodów właścicieli czynników produkcji w Polsce (dochody z pracy, kapitałów, dochodów z państwa i amortyzacji). Z kolei metoda produkcyjna bada różnicę pomiędzy całkowitą produkcją a wartością dóbr i usług zużytych do produkcji. Warto zaznaczyć, że PKB nie obejmuje szarej strefy. Pomija też wytwory na własny użytek, czas wolny czy wolontariat. Dlatego niektórzy krytykują ten wskaźnik. Twierdząc, że nie oddaje pełnego obrazu stanu gospodarki. Mimo tego PKB nadal pozostaje kluczowym miernikiem świadczącym o wzroście lub spadku w gospodarce.
>> Przeczytaj również: Podatki, które zasilają budżet państwa
Ile wynosi PKB w 2024 roku?
Choć nie wszyscy Polacy jeszcze to odczuwają, to jednak polska gospodarka jest na fali wzrostu. Według różnych prognoz, tempo wzrostu PKB wyniesie od 2,6 procent do 4 procent. Wzrost ten napędzany jest głównie przez konsumpcję prywatną, która odgrywa kluczową rolę w ożywieniu gospodarczym. Można powiedzieć, że zaczynamy się odbijać po spowolnieniu gospodarczym z 2023 roku.
Według GUS w pierwszym kwartale 2024 roku PKB wzrosło o 1,9 procent do poprzedniego roku i o 0,4 procent w porównaniu do poprzedniego kwartału. Z kolei Instytutu Prognoz i Analiz Gospodarczych (IPAG) oszacował, że wzrost PKB Polski w pierwszym kwartale 2024 wzrósł do 1,6 procent. W kolejnych kwartałach tempo wzrostu ma przyspieszać, osiągając 3,7 procent w ostatnim kwartale roku. Według Instytutu Prognoz i Analiz Gospodarczych (IPAG) w całym 2024 roku wzrost PKB ma wynieść 3,0 procent. Z kolei Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) prognozuje wzrost na poziomie 2,6 procent.
Bank Światowy również podniósł swoje prognozy, przewidując 3,0 procent wzrostu PKB Polski w 2024 roku. Głównymi czynnikami tego wzrostu są odbicie konsumpcji prywatnej, spadająca inflacja, wzrost płac realnych oraz dość napięty rynek pracy. Dodatkowo wzrost świadczeń i transferów socjalnych wspiera konsumpcję, co również przekłada się na wyższe PKB.
Warto zauważyć, że wzrost gospodarczy w Polsce jest także wspierany przez wydatki rządowe i różne inwestycje. Nie bez znaczenia pozostają fundusze unijne, które finansują liczne projekty związane z infrastrukturą. Niemniej jednak, inwestycje w 2024 roku mogą nieco zwolnić, co wynika z wysokiej bazy porównawczej z poprzedniego roku oraz opóźnień w wydatkowaniu środków z Krajowego Planu Odbudowy.
Z czego wynika PKB?
PKB Polski rośnie. Na taki stan rzeczy wpływ ma kilka czynników napędzających polską gospodarkę.
Nie da się ukryć, że konsumpcja wewnętrzna to istotny element PKB Polski. Polacy chętnie wydają pieniądze. Rosnące płace, w tym wzrost najniższej krajowej i dość niskie bezrobocie napędzają zakupy. Wiele osób ma wyższą zdolność kredytową, co umożliwia korzystanie z kredytów bankowych i różnego rodzaju pożyczek na raty. Praktycznie wszędzie możemy zauważyć sklepy, które niemal pękają w szwach, a restauracje są pełne klientów. To wszystko przekłada się na wyższe PKB.
Inwestycje firm też mają duże znaczenie, przedsiębiorcy coraz częściej rozbudowują fabryki i biura. Kupują także nowe maszyny i sprzęt, dzięki czemu zwiększają produkcję i zatrudnienie. A to z kolei napędza wzrost gospodarczy.
>> Może Cię zainteresować: Jak pozyskać kredyt inwestycyjny?
Eksport to kolejny ważny czynnik. Polskie firmy sprzedają coraz więcej za granicę. Rodzime meble, części samochodowe czy żywność cieszą się uznaniem na świecie. Rosnący eksport to naturalnie więcej pieniędzy w polskiej gospodarce.
Wydatki rządowe również wpływają na wzrost PKB. Państwo inwestuje w drogi, szkoły i szpitale. Wypłaca też świadczenia socjalne. Te pieniądze trafiają do obiegu i napędzają gospodarkę.
Innowacje i nowe technologie to kolejny motor wzrostu. Polskie startupy odnoszą sukcesy. Firmy inwestują w badania i rozwój. To przekłada się na nowe produkty i usługi, które zwiększają PKB.
Wreszcie, napływ funduszy unijnych wspiera rozwój. Pieniądze z UE finansują wiele inwestycji. Budują autostrady, oczyszczalnie ścieków i parki technologiczne. To wszystko przyczynia się do wzrostu gospodarczego.
Oczywiście, są też wyzwania. Starzejące się społeczeństwo może hamować wzrost. Niedobór pracowników w niektórych branżach to spory problem. Jednak póki co, polska gospodarka radzi sobie całkiem dobrze. Wszystko wskazuje na to, że PKB będzie dalej rosnąć. A ludzie nadal będą mogli budować domy z pomocą kredytów hipotecznych, remontować mieszkania z kredytami gotówkowymi, czy wyjeżdżać na wakacje.