Podejmując pierwszą legalną pracę w Polsce, ubezpieczonemu automatycznie zakładane jest konto w ZUS. Co więcej, w ramach tego konta od 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych równolegle prowadzi subkonto, każdego zgłoszonego. Subkonto w ZUS jest obszarem, które podlega nieco innym prawom, co oznacza, że zgromadzone na subkoncie środki podlegają np. dziedziczeniu i zasadzie podziału. Warto zatem wiedzieć, czym jest subkonto w ZUS i jak wypłacić z niego środki, ponieważ czasami są one dość wysokie. W tym artykule odpowiadamy, czym jest subkonto w ZUS, na jakiej zasadzie naliczane są na nim środki i jak sprawdzić, czy ma się takie subkonto.
Co to jest subkonto w ZUS?
Subkonto w ZUS to specjalna część konta ubezpieczonego, prowadzona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Jest to mechanizm oszczędzania na emeryturę, który powstał w wyniku reformy systemu emerytalnego w Polsce. Subkonto jest dostępne dla osób urodzonych po 1968 roku oraz dla członków Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE), którzy nie zdecydowali się na dalsze przekazywanie składek do OFE po 31 stycznia 2014 roku.
Środki zgromadzone na subkoncie w ZUS są waloryzowane, co oznacza, że ich wartość jest regularnie dostosowywana do dynamiki wzrostu Produktu Krajowego Brutto (PKB) w cenach bieżących za ostatnie pięć lat. Na podobnej zasadzie co roku przebiega waloryzacja emerytur. Dzięki temu subkonto może oferować zwroty, które są mniej narażone na ryzyko związane z wahaniami na rynku finansowym. Wysokość waloryzacji zależy od średniej arytmetycznej dynamiki wzrostu PKB, co sprawia, że subkonto „zapamiętuje” historię gospodarczą kraju i działa z pewnym opóźnieniem. Biorąc pod uwagę sytuację emerytów, którzy często posiłkują się chwilówkami bez BIK, system ten nie do końca się sprawdza.
Jednym z kluczowych aspektów subkonta w ZUS jest jego dziedziczenie. Przy śmierci ubezpieczonego, środki zgromadzone na subkoncie mogą być przekazane osobom wskazanym przez zmarłego. W przypadku braku takich wskazań, wchodzą w skład spadku. W sytuacji rozwodu, unieważnienia małżeństwa lub ustania wspólności majątkowej, środki te są dzielone zgodnie z przepisami prawa.
>> Może Cię zainteresować: Co to jest recesja gospodarcza i co z niej wynika?
Ile środków trafia na subkonto w ZUS?
Subkonto ZUS nazywane jest również II filarem. Dostępne jest dla osób, które są członkami OFE, czyli Otwartego Funduszu Emerytalnego. Subkonto mają również osoby, które urodziły się po 31 grudnia 1968 roku i nie zdecydowały się przystąpić do OFE. Ile środków trafia zatem na subkonto? Wszystko zależy od tego, czy ubezpieczony przystąpił do OFE, czy też nie.
Jeżeli ubezpieczony nie zdecydował się na przystąpienie do OFE, na subkonto w ZUS trafia 7,3 procent podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne. Jeśli jednak ubezpieczony przystąpił do OFE, to na jego subkonto w ZUS przechodzi 4,38 procent składki na ubezpieczenie emerytalne. Pozostałe środki, czyli 2,92 procent podstawy przechodzi do OFE.
Warto przypomnieć, że wymiar składki emerytalnej wynosi 19,52 procent. Suma ta dzielona jest na I i II filar. Ubezpieczony może zdecydować, czy całość składek z II filaru przeznaczyć na subkonto w ZUS, czy środki podzielić i dołączyć do OFE. Działania takie można podjąć w tzw. oknie transferowym.
Jeśli ubezpieczony zdecyduje się na subkonto w ZUS, to 12,22 procent przechodzi na I flar i 7,3 procent na subkonto (II filar).
W przypadku przystąpienia do OFE wspomniana kwota 7,3 procent dzielona jest między subkonto i OFE.
| Typ uczestnictwa | Procent składki na ZUS | Procent składki na subkonto w ZUS | Procent składki na OFE |
|---|---|---|---|
| Członek OFE | 12,22% | 4,38% | 2,92% |
| Tylko subkonto w ZUS | 12,22% | 7,3% | 0% |
>> To ważne: Podatek od spadku i darowizn w 2024 roku
Czym jest okno transferowe?
Okno transferowe to czas, w którym ubezpieczony może poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o zmianie swojej decyzji. W 2024 roku mamy na to czas od 1 kwietnia do 31 lipca. Jeśli chcemy podtrzymać swoją decyzję, nie musimy podejmować żadnych działań. Do zmiany mają jednak prawo tylko te osoby, które prawo do emerytury otrzymują za więcej niż 10 lat. Osoby, które wiek emerytalny osiągną np. za 10 lub mniej lat korzystają z tzw. suwaka bezpieczeństwa. Oznacza to, że ZUS nie przekazuje już środków do OFE, a OFE stopniowo przesyła („zwraca”) pieniądze na subkonto w ZUS.
Co jeśli chcemy zmienić swoją decyzję np. wypisać lub wpisać się do OFE? Warto nadmienić, że osoby wchodzące na rynek pracy mają od momentu podjęcia zatrudnienia 4 miesiące na to, aby podpisać umowę z wybranym funduszem emerytalnym. Jeżeli ubezpieczony nie podpisze umowy z żadnym funduszem, składki automatycznie odkładane będą na subkoncie w ZUS. Swoją decyzję można jednak zmieniać w trakcie omawianego okna transferowego, czyli do końca lipca 2024 roku.
Aby poinformować ZUS o zmianie, należy złożyć odpowiedni wniosek (ZUS-US-OFE-03). Wniosek możemy złożyć na trzy sposoby:
- Przez platformę internetową (PUE ZUS),
- Wysyłając druk pocztą – najlepiej listem poleconym,
- Udając się osobiście do dowolnej placówki ZUS.
Wniosek dostępny jest na stronie internetowej ZUS, na wspomnianej platformie PUE ZUS, a także w każdej placówce ZUS.
Jak sprawdzić, czy mam subkonto w ZUS?
Zdarza się, że decyzję o dołączeniu lub niedołączeniu do OFE podjęliśmy kilka lat temu. W związku z tym możemy nie pamiętać, w jaki sposób naliczane są nasze środki z II filaru. Od 2013 roku niezależnie od tego, czy podpisaliśmy umowę z Otwartym Funduszem Emerytalnym, czy nie, posiadamy subkonto w ZUS. Stan swojego subkonta możemy sprawdzić, logując się do Platformy Usług Elektronicznych (PUE ZUS). Logowanie do platformy możliwe jest dzięki profilowi zaufanemu, certyfikatowi kwalifikowanemu lub za pośrednictwem bankowości elektronicznej. Po zalogowaniu należy przejść do zakładki „Ubezpieczony”. Kolejnym krokiem jest kliknięcie „Informacje roczne o stanie konta”. W następnym kroku należy zaznaczyć wybraną pozycję i kliknąć „Szczegóły”. Dzięki temu otrzymamy dokładne informacje o stanie naszego konta, w tym również subkonta.
>> Może Ci się przydać: 3 sposoby na uzyskanie podpisu kwalifikowanego
Co dzieje się ze środkami z subkonta w ZUS?
Środki zgromadzone na subkoncie w ZUS nie przepadają po śmierci ubezpieczonego. Tak jak nie przepadają środki na koncie bankowym bez względu na ich pochodzenie, w tym z wynagrodzenia, pożyczki online, czy świadczenia z ZUS. Podlegają one dziedziczeniu. Oznacza to, że mogą zostać przekazane osobom wskazanym przez zmarłego lub, w przypadku braku takich wskazań, wchodzą w skład spadku. Proces ten jest stosunkowo prosty, ale wymaga złożenia odpowiedniego wniosku w ZUS.
Jeśli ubezpieczony posiadał subkonto w ZUS i jednocześnie był członkiem OFE, podział i wypłata środków rozpoczyna się w funduszu emerytalnym. OFE dokonuje podziału i wypłaty, a następnie przesyła do ZUS zawiadomienie o osobach, na rzecz których podzielił środki oraz o ich udziale w tych środkach. ZUS ma na realizację tego zadania trzy miesiące od dnia otrzymania zawiadomienia.
>> Zobacz również: Dziedziczenie składek ZUS – jak załatwić formalności?
W przypadku, gdy ubezpieczony nie był członkiem OFE, proces podziału środków przebiega bezpośrednio w ZUS. Środki zgromadzone na subkoncie mogą być przekazane osobom wskazanym przez zmarłego. Jeśli takich osób nie ma, środki te wchodzą w skład spadku i są dzielone zgodnie z przepisami prawa spadkowego. Warto zaznaczyć, że środki z subkonta w ZUS podlegają podziałowi również w przypadku rozwodu, unieważnienia małżeństwa lub ustania wspólności majątkowej. W takich sytuacjach część środków przypadająca byłemu małżonkowi jest przekazywana na jego subkonto w ramach wypłaty transferowej.
Aby uzyskać wypłatę środków z subkonta, osoba uprawniona musi złożyć wniosek w ZUS. Formularz wniosku jest dostępny na stronie internetowej ZUS i można go złożyć osobiście lub wysłać pocztą. Wniosek musi zawierać wszystkie niezbędne informacje oraz dokumenty potwierdzające prawo do dziedziczenia.
>> Przeczytaj także: Jak napisać odwołanie od decyzji ZUS?