Czynny żal to pismo, które niejednej osobie sprawiło sporo trudności. Niemniej jednak są sytuacje, w których złożenie czynnego żalu do Urzędu Skarbowego może uchronić cię przed sporymi karami finansowymi. Sytuacji, w których zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorcy dopuścili się przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego jest naprawdę sporo. Często niektóre czyny popełniamy bezwiednie lub są wynikiem komplikacji i zawirowań, które obecnie przechodzimy. Najczęstszym pytaniem jest to, dotyczące, jak napisać czynny żal. W tym artykule dokładnie opiszemy, jakie elementy musi czynny żal zawierać. Ponadto opisujemy pięć sytuacji, w których warto wysłać ten dokument do US. Odpowiadamy również, czy czynny żal można wysłać elektronicznie?
Czym jest czynny żal?
Czynny żal jest pismem, kierowanym przez podatnika do Naczelnika Urzędu Skarbowego. W piśmie tym należy przedstawić powód, dla którego czynny żal jest składany wraz z wyjaśnieniem przyczyny zaistniałej sytuacji, a także prośbą o nienakładanie kary, bądź grzywny. Innymi słowy, jest to dobrowolne zawiadomienie Naczelnika Urzędu Skarbowego o dokonanym przewinieniu. Czynny żal może uchronić cię przed otrzymaniem mandatu skarbowego, grzywny, a nawet wyrokiem sądowym i pozbawieniem wolności. Instytucja czynnego żalu wynika z art. 16 Kodeksu karno-skarbowego.
Art. 16. [Czynny żal] – Kodeks karny skarbowy
Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.
Pismo to może złożyć zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prowadząca działalność nierejestrowaną. Ponadto czynny żal dotyczy zarówno osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak i mniejsze i większe przedsiębiorstwa. Pismo to może zatem złożyć pojedyncza osoba, jak i grupa, która dopuściła się czynu zabronionego.
Warto podkreślić, że czynny żal nie zawsze będzie skuteczny. Na pozytywne rozpatrzenie prośby może liczyć podatnik, który niejako ubiegł organ skarbowy, zanim ten wykrył nieprawidłowości. Inaczej mówiąc, czynny żal nie będzie brany pod uwagę gdy:
- Podatnik został już wezwany, ponieważ wykryto i udokumentowano popełnienie czynu zabronionego,
- Wszczęto już postępowanie kontrolne,
- Podatnik zorganizował grupę lub nakłonił inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego, lub wykroczenia skarbowego.
W powyższych przypadkach nie możesz liczyć na przychylność organu skarbowego. Ponadto, aby czynny żal był brany pod uwagę, musisz także, zapłacić pominiętą należność, czy niezłożenie stosownej deklaracji wraz z naliczonymi odsetkami za zwłokę. Czynny żal nie zwalnia bowiem podatników z konieczności wywiązania się ze swoich obowiązków skarbowych. Chroni jedynie przed dodatkowymi karami w postaci grzywny, mandatu, czy w skrajnych przypadkach pozbawienia wolności.
Jak napisać czynny żal by był skuteczny?
Zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego możesz doręczyć w formie pisemnej osobiście w „swoim” Urzędzie Skarbowym, a także możesz je wysłać za pomocą listu poleconego pocztą. Czynny żal możesz również złożyć w formie elektronicznej przy użyciu skrzynki e-PUAP właściwego Urzędu Skarbowego. W przypadku pisma elektronicznego możesz je wysłać, korzystając z portalu podatkowego. W tym celu dostępne są ogólne wzory pism. Niestety od nieprzychylnej decyzji Urzędu Skarbowego nie możesz się odwołać. Warto zatem napisać je precyzyjnie. Co powinno zawierać zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego?
W składanym przez ciebie czynnym żalu powinieneś zamieścić poniższe informacje:
- Dane osobowe podatnika, w tym imię i nazwisko, numer PESEL a w przypadku przedsiębiorstwa numer NIP,
- Pełny opis popełnionego czynu,
- Okoliczności, które spowodowały, że popełniłeś czyn zabroniony – powinny być uzasadnione,
- Jeżeli nie jesteś jedyną osobą, która dopuściła się czynu zabronionego, powinieneś wskazać swoich współpracowników,
- Deklaracja terminu, w którym zobowiązujesz się naprawić swój błąd lub informacja o tym, że został on już naprawiony (np. opłaciłeś podatek wraz z należnymi odsetkami). Jeśli faktycznie opłaciłeś już zaległości, dołącz potwierdzenie zapłaty.
W niniejszym piśmie warto nadmienić, że sytuacja ma charakter incydentalny i do tej pory się nie zdarzyła. Pismo to warto dostarczyć do US niezwłocznie, gdy zorientowałeś się, że taka sytuacja miała miejsce. Nie warto bowiem czekać, aż organ skarbowy samodzielnie wykryje brak wpłaty, brak złożenia stosownej deklaracji, czy innego czynu.
5 przypadków w których warto napisać czynny żal
Tak jak wspominaliśmy, czynny żal może dotyczyć osoby fizycznej, jak i przedsiębiorcy. Stąd w poniższym zestawieniu przedstawiamy najczęstsze przyczyny pisania czynnego żalu:
Niezłożenie deklaracji podatkowej w terminie
Każdy podatnik, który uzyskał dochody podlegające opodatkowaniu, zobowiązany jest do złożenia deklaracji podatkowej. Jej niezłożenie w terminie traktowane jest jako wykroczenie skarbowe. Wysokość grzywny ustalana jest indywidualnie, może być jednak bardzo wysoka. Zdarza się, że osoby, które nie złożyły deklaracji w terminie, z braku wystarczających środków korzystały z pożyczek, czy chwilówek w postaci szybkiej gotówki.
Nierzetelne wystawianie faktur
Jednym z zadań przedsiębiorców jest wystawienie rzetelnych i zgodnych ze stanem faktycznym faktur VAT., czy faktur proforma. Jeśli Urząd Skarbowy wykryje nieprawidłowości, w tym błędne numery faktur, złe daty, czy nieistniejących kontrahentów może nałożyć na podatnika grzywnę. Przy długotrwałym procederze na wysokie kwoty, takie działania mogą doprowadzić nawet do pozbawienia wolności.
Brak zapłaty podatku dochodowego (PIT/CIT) lub podatku VAT
Zgodnie z przepisami zawartymi w art. 57 § 1 Kodeksu karnego skarbowego: Podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Jak możesz zauważyć to kolejna sytuacja, w której podatnik może zostać ukarany. Oprócz kary grzywny możesz również zostać wykreślony z białej listy podatników VAT. Takie działania grożą utratą klientów.
Nierzetelne prowadzenie ksiąg rachunkowych
Takie wykroczenie może dotyczyć zarówno osób prowadzących działalność nierejestrowaną, jak i zarejestrowanych przedsiębiorców. Co prawda zawodowe księgowe są zobligowane do opłacania ubezpieczenia OC, jednak ty jako przedsiębiorca za błędy księgowe będziesz odpowiadał sam. W tym przypadku brak wiedzy o przepisach może nie być wystarczającym wytłumaczeniem, aby Urząd Skarbowy uznał twój czynny żal.
Wyłudzenie pozwolenia celnego lub zwrotu należności celnej
Kto wyłudza pozwolenie lub inny podobny dokument, dotyczący warunków obrotu z zagranicą towarami lub usługami, regulowany przez przepisy, o których mowa w art. 53 objaśnienie pojęć § 32 lub 33, przez podstępne wprowadzenie w błąd organu uprawnionego do wydania takich dokumentów, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
Taki zapis możesz wyczytać w art. 85. Kodeksu karno-skarbowego. Jeśli sprowadzasz towar z zagranicy, musisz upewnić się, że dopełniłeś wszelkich formalności. W przypadku, gdy popełniłeś błąd, niezwłocznie napisz czynny żal, opłać należny podatek i ewentualne odsetki za zwłokę. W przeciwnym wypadku US może nałożyć naprawdę wysoką grzywnę, a nawet skierować postępowanie na drogę sądową.