Podatek VAT (podatek od towarów i usług) jest jednym z głównych źródeł dochodów budżetu państwa. Płacą go przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą, ale w praktyce obciąża on końcowych konsumentów. Przedsiębiorcy mogą jednak korzystać ze zwolnienia z podatku. Jednak aby ze zwolnienia skorzystać, nie można przekroczyć pewnego limitu związanego z obrotami firmy. Czym jest zwolnienie z VAT, kto może z niego skorzystać i czy zawsze zwolnienie jest korzystne? Odpowiadamy w artykule.
Co oznacza zwolnienie z VAT?
Podatek VAT naliczany jest na każdym etapie obrotu towarami i usługami, a przedsiębiorcy doliczają go do ceny sprzedawanych produktów i usług. Głównym celem pobierania VAT jest zapewnienie stałych wpływów do budżetu państwa, które są przeznaczane na finansowanie różnych zadań publicznych, takich jak ochrona zdrowia, edukacja, infrastruktura, obronność i pomoc społeczna. System VAT jest stale uszczelniany, aby zapobiegać oszustwom podatkowym, m.in. poprzez mechanizm split payment (podzielonej płatności) i białą listę podatników VAT.
Natomiast zwolnienie z VAT oznacza, że przedsiębiorca nie musi odprowadzać tego podatku od sprzedaży towarów i usług. Jednocześnie traci on możliwość odliczania VAT od swoich zakupów. Możemy wyróżnić dwa rodzaje zwolnień z VAT: podmiotowe i przedmiotowe.
Zwolnienie podmiotowe przysługuje małym przedsiębiorcom, których roczny obrót nie przekracza 200 000 złotych. Aby z niego skorzystać, należy złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie rejestracyjne VAT-R. Należy pamiętać, że nie wszystkie branże mogą ze zwolnienia z VAT skorzystać. Ponadto przedsiębiorca dobrowolnie może z niego zrezygnować, składając odpowiednie oświadczenie do urzędu skarbowego.
Art. 113 ust. 1 ustawy o VAT
Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Z kolei zwolnienie przedmiotowe obejmuje konkretne towary i usługi, niezależnie od wysokości obrotów. Przykładami są usługi medyczne, edukacyjne czy finansowe. W tym przypadku zwolnienie wynika z rodzaju prowadzonej działalności.
Warto pamiętać, że niektóre branże są wyłączone ze zwolnienia podmiotowego. Dotyczy to m.in. jubilerów czy doradców prawnych. Ponadto przedsiębiorcy korzystający ze zwolnienia muszą prowadzić ewidencję sprzedaży.
Zwolnienie z VAT ma swoje zalety i wady. Z jednej strony upraszcza rozliczenia i zmniejsza obowiązki administracyjne. Z drugiej – uniemożliwia odliczanie VAT, co może być niekorzystne dla firm inwestujących w rozwój. Przedsiębiorca zwolniony z podatku musi umieścić odpowiednią informację na wystawianych fakturach np. „zwolnione z VAT” lub „VAT marża”. Powinien też monitorować swoje obroty, aby nie przekroczyć limitu zwolnienia. Przekroczenie oznacza konieczność rejestracji jako czynny podatnik VAT.
>> Może Cię zainteresować: Ulga na złe długi – jak z niej skorzystać w 2024 roku?
Co daje zwolnienie z VAT?
Tak jak wspomnieliśmy, zwolnienie z VAT niesie za sobą korzyści dla przedsiębiorców. Przede wszystkim, upraszcza ono prowadzenie księgowości. Przedsiębiorca nie musi naliczać podatku VAT na fakturach ani składać comiesięcznych deklaracji VAT. To z pewnością spora oszczędność czasu i redukcja kosztów, choćby związanych z obsługą księgową. Przykładem korzyści dla przedsiębiorcy może być mała kwiaciarnia. Właścicielka, korzystając ze zwolnienia, może skupić się na sprzedaży i wykonywanej pracy, zamiast martwić się o skomplikowane rozliczenia podatkowe. Ponadto jej kwiaty mogą być tańsze dla klientów indywidualnych, co zwiększa jej konkurencyjność na rynku.
Zwolnienie z VAT pozwala też na łatwiejsze planowanie budżetu firmowego. Przedsiębiorca nie musi gromadzić środków, aby przy wysokich kosztach dodatkowo odprowadzać podatek VAT do urzędu skarbowego. To szczególnie ważne dla firm o sezonowych przychodach jak np. wypożyczalnia sprzętu narciarskiego, czy mobilna lodziarnia. Nie da się ukryć, że wielu drobnych przedsiębiorców musi się ratować kredytami konsumenckimi, czy różnego typu pożyczkami, aby w trudniejszych momentach podołać wszystkim płatnościom. Szczególnie dotyczy to biznesów młodych stażem.
Należy jednak pamiętać, że zwolnienie ma też swoje ograniczenia – nie można odliczać VAT-u od zakupów firmowych. Dla przykładu fotograf kupujący nowy aparat niezbędny do pracy nie odzyska 23 procent jego wartości w postaci VAT-u.
Warto mieć na uwadze, że zwolnienie z VAT nie jest trwałe. Firma musi bowiem na bieżąco monitorować swoje obroty. Przekroczenie limitu 200 000 złotych oznacza konieczność rejestracji jako czynny podatnik VAT. To może spotkać np. programistę, który zdobędzie duży kontrakt i po kilku lub kilkunastu miesiącach będzie musiał opłacać podatek VAT. Warto zaznaczyć, że wiele osób na intratnych stanowiskach zatrudnionych jest na podstawie umowy B2B z pracodawcą.
Kto nie może skorzystać ze zwolnienia?
Jak wynika z ustawy o podatku VAT, niektóre grupy przedsiębiorców nie mogą skorzystać ze zwolnienia z VAT, niezależnie od wysokości ich obrotów. Do tej kategorii należą:
- Sprzedawcy wyrobów z metali szlachetnych lub z ich udziałem
- Dostawcy towarów akcyzowych (z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i niektórych samochodów osobowych)
- Branża budowlana przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części,
- Sprzedawcy gruntów budowlanych,
- Sprzedawcy nowych środków transportu,
- Internetowi sprzedawcy kosmetyków, elektroniki, sprzętu AGD i RTV,
- Hurtownicy i detaliści części samochodowych i motocyklowych,
- Usługi prawne,
- Usługi doradcze (z wyjątkiem rolniczych),
- Usługi jubilerskie,
- Usługi windykacyjne,
- Przedsiębiorcy bez siedziby w Polsce,
- Usługi finansowe (zarządzanie funduszami inwestycyjnymi, ubezpieczenia, udzielanie poręczeń i gwarancji, udzielanie wszelkiego rodzaju kredytów i pożyczek, w tym także darmowych chwilówek).
Powyższa lista może nie być wyczerpująca, a szczegółowe regulacje znajdują się w ustawie o podatku VAT.
Przekroczona kwota zwolnienia – co dalej?
Przekroczenie kwoty zwolnienia z VAT, czyli 200 000 złotych rocznego obrotu, wiąże się z koniecznością rejestracji jako czynny podatnik VAT. W związku z tym przedsiębiorca musi złożyć formularz VAT-R do urzędu skarbowego przed końcem miesiąca, w którym przekroczył limit. Od momentu przekroczenia limitu, każda kolejna sprzedaż podlega opodatkowaniu VAT. Przykładowo, jeśli przedsiębiorca przekroczy limit w połowie miesiąca, musi natychmiast zarejestrować się jako podatnik VAT i opodatkować całą transakcję, która spowodowała przekroczenie limitu. Ważne jest również, aby odpowiednio oznaczyć faktury i prowadzić ewidencję sprzedaży zgodnie z nowymi obowiązkami. Warto pamiętać, że rejestracja do VAT wiąże się z dodatkowymi obowiązkami administracyjnymi. Z drugiej strony umożliwia także odliczanie VAT od zakupów firmowych. Dzięki temu osoba prowadząca działalność gospodarczą może odliczać część raty za leasing na samochód, szkolenia firmowe itd.
>> Zobacz również: Biała lista podatników VAT – czy warto na niej być?
Podsumowanie
Zwolnienie z VAT przysługuje przedsiębiorcom, których roczny obrót nie przekracza 200 000 złotych. Aby skorzystać ze zwolnienia, należy złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R. Zwolnienie z VAT upraszcza prowadzenie księgowości i zmniejsza obowiązki administracyjne, ale uniemożliwia odliczanie VAT od zakupów firmowych. Przekroczenie limitu oznacza konieczność rejestracji jako czynny podatnik VAT i opodatkowanie każdej kolejnej sprzedaży. Niektóre branże, takie jak sprzedaż wyrobów z metali szlachetnych, usługi prawne czy doradcze, nie mogą skorzystać ze zwolnienia z VAT. Przedsiębiorcy muszą monitorować swoje obroty, aby nie przekroczyć limitu zwolnienia.