Jeśli jesteś osobą niezdolną do pracy, możesz otrzymać rentę socjalną. Naturalnie, aby otrzymać rentę socjalną, musisz spełnić określone wymagania, ponieważ nie każdy może ją otrzymać. Przede wszystkim musisz przejść przez komisję lekarską, której celem jest orzeczenie, że nie jesteś zdolny do pracy. Czy każdy lekarz może wystawić takie orzeczenie? Jakie warunki musisz spełnić, aby otrzymać rentę? Ile obecnie wynosi renta socjalna i czy jest opcja na jej podwyższenie i rewaloryzację? Jak otrzymać rentę?
Co to jest renta socjalna?
Renta socjalna to specjalne świadczenie chorobowe, które możesz otrzymać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie to jest wypłacane co miesiąc przez ZUS osobom, które ze względów zdrowotnych nie mogą podjąć pracy zarobkowej. Na ogół powodem wypłacenia renty socjalnej jest brak możliwości podjęcia pracy spowodowanej całkowitą niezdolność do jej podjęcia ze względu na naruszenie sprawności organizmu. Przy czym niezdolność powstała w określonym czasie. O tym, czy jesteś niezdolny do pracy, decyduje lekarz orzecznik zatrudniony w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych lub specjalna komisja lekarska.
Czy orzeczenie może wydać „zwykły” lekarz np. internista, czy specjalista zatrudniony w szpitalu? Nie. Orzeczenie może wydać jedynie lekarz orzecznik. Przy czym lekarz orzecznik powinien być specjalistą z jednej z poniższych dziedzin medycyny:
- Chirurgia,
- Neurologia,
- Choroby wewnętrzne,
- Psychiatria,
- Medycyna pracy,
- Medycyna społeczna.
Ponadto lekarz orzecznik musi przejść specjalne szkolenie z zakresu orzecznictwa, które ustala prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Tak jak wspomnieliśmy oprócz lekarza orzecznika o twoim stanie zdrowia i ewentualnej niezdolności do pracy decyduje specjalnie powołana w tym celu trzyosobowa komisja lekarska.
Komu przysługuje renta socjalna?
Abyś mógł otrzymywać rentę socjalną, komisja lekarska musi orzec twoją niezdolność do podjęcia pracy zarobkowej. Ponadto musisz spełnić określone kryteria. Należą do nich:
- Osiągnięcie pełnoletności – musisz skończyć 18. ok życia,
- Jeżeli jesteś kobietą, która wyszła za mąż, musisz mieć skończone 16 lat,
- Uczysz się w szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej – ale zanim ukończyłeś 25. rok życia,
- Jesteś w trakcie studiów doktoranckich lub jesteś w trakcie aspirantury naukowej.
Lekarz w wydanym orzeczeniu powinien wystawić zaświadczenie, w którym stwierdza, że:
Jesteś niezdolny do pracy zarobkowej, a niezdolność ta powstała w ściśle określonym czasie. Momentem tym jest:
- Niezdolność do podjęcia pracy, która nastąpiła przed ukończeniem pełnoletności,
- Sytuacja, w której niezdolność wystąpiła w trakcie nauki lub przebywania na wakacjach, lub urlopie dziekańskim,
- W trakcie studiów w szkole wyższej, ale przed ukończeniem 25. roku życia,
- Sytuacja, w której jesteś w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych wykluczył świadczenia, których nie możesz otrzymywać, aby ubiegać się o rentę socjalną. Innymi słowy, nie otrzymasz renty socjalnej, jeśli pobierasz poniższe świadczenia:
- Renta z tytułu niezdolności do pracy,
- Renta inwalidzka,
- Renta strukturalna,
- Emerytura,
- Uposażenie w stanie spoczynku,
- Świadczenie przedemerytalne,
- Zasiłek przedemerytalny,
- Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
- Inne świadczenie o charakterze rentowym z zagranicznej instytucji.
Jak możesz zauważyć większość tych świadczeń np. emerytura, czy świadczenia przedemerytalne i tak nie dotyczą osób w przedziale wieku, w którym można ubiegać się o rentę socjalną.
Ile wynosi renta socjalna w 2023 roku?
Jednym z najczęściej zadawanych pytań dotyczących renty, jest to, ile wynosi renta socjalna? W marcu 2023 roku renta socjalna była rewaloryzowana. W związku z tym aktualnie kwotę, którą otrzymasz, jeżeli spełnisz kryteria to 1 588 złotych i 44 grosze. Kwota ta, co roku ulega podwyższeniu, na takich zasadach jak waloryzowane są świadczenia emerytalne i rentowe z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Niestety renta socjalna jest tak niska, że osoba, która ją otrzymuje, nie będzie w stanie się z niej utrzymać. Ponadto przy takiej kwocie osoba niezdolna do pracy nie ma także wystarczającej zdolności kredytowej, by otrzymać kredyt lub pożyczkę bez BIK. Jedynym pocieszeniem jest fakt, że otrzymanie renty socjalnej nie wyklucza cię z możliwości podjęcia pracy zarobkowej. O czym traktuje kolejny akapit.
Czy otrzymując rentę socjalną, mogę podjąć pracę zarobkową?
Jak opis renty socjalnej wskazuje, będziesz mógł z niej korzystać w przypadku, gdy nie jesteś zdolny do pracy zarobkowej. Jednak pomimo tego możesz podjąć pracę. Dlaczego? Orzeczenie o tym, że nie jesteś zdolny do pracy, nie jest równoznaczne z zakazem jej wykonywania. Co więcej, masz możliwość wykonywać pracę zarobkową zarówno w systemie pracy chronionej, jak i na otwartym rynku pracy. Musisz jednak pamiętać o tym, że musisz spełnić kilka ważnych warunków. W przypadku gdy ich nie spełnisz, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może obniżyć wysokość przyznanego ci świadczenia. ZUS wyjaśnia, jak twój dochód wpływa na rentę:
„jeśli osiągany przez Ciebie przychód będzie:
niższy niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy – to rentę socjalną wypłacimy Ci w pełnej wysokości,
wyższy od 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy i nie przekroczy 130% tego wynagrodzenia – to zmniejszymy Ci rentę socjalną o kwotę przekroczenia, ale nie wyższą niż kwota maksymalnego zmniejszenia (obowiązującą dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy),
wyższy niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy – to zawiesimy Ci rentę socjalną”.
W momencie, gdy stracisz dochód – ktoś rozwiąże z tobą umowę B2B, umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną, musisz o tym fakcie poinformować ZUS. Co ważne, pamiętaj o tym, że w przypadku, w którym pobierasz rentę i jednocześnie osiągasz dochody przekraczające 70 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, różnicę będziesz musiał zwrócić do ZUS-u. Podobnie, gdy twoje dochody przekroczą 130 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy. W tym przypadku będziesz musiał zwrócić rentę w całości za okres, w którym osiągałeś dochód i jednocześnie pobierałeś rentę socjalną. Niekiedy kwota jest tak wysoka, że niektórzy muszą skorzystać z pożyczki online, by ją zapłacić. Zwróć uwagę na termin dochód a przychód, które oznaczają co innego, a mogą wpłynąć na błędne wyliczenia.
Jakie dokumenty muszę złożyć, aby otrzymać rentę?
Renta socjalna wypłacana jest wówczas, gdy spełnisz określone wymagania. Co więcej, wytyczne muszą być dokładnie udokumentowane. Dlatego Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie wymagał od ciebie konkretnych dokumentów w tym:
- Wniosku o rentę socjalną,
- Zaświadczenie ze szkoły lub uczelni, które potwierdzi okres twojej nauki,
- Zaświadczenie o stanie zdrowia wypełnione przez lekarza, w tym celu niezbędny jest druku OL-9,
- Dodatkowej dokumentacji medycznej potwierdzającej twój stan zdrowia. Mogą to być wyniki przeprowadzonych badań lub karta leczenia ze szpitala — w tym przypadku dołącz druk OL-9A,
- Jeżeli jesteś zatrudniony, musisz również dołączyć dokumenty przygotowane przez pracodawcę,
- Niezbędne jest również twoje oświadczenie dotyczące tego, czy jesteś lub nie jesteś posiadaczem na własność, lub czy jesteś, lub nie jesteś współwłaścicielem nieruchomości rolnej, która przekracza 5 hektarów.
- Musisz również poinformować ZUS, czy pobierasz inne świadczenia np. rentę rodzinną.
Jak możesz zauważyć, dokumentacja jest dość skrupulatna. I wymaga dobrego przygotowania.