Mylenie przychodu z dochodem lub ich zamienne stosowanie jest dość powszechne. W potocznej mowie ich rozdzielenie nie jest aż tak istotne. Jednak jeśli ktoś prowadzi działalność gospodarczą, musi poznać różnice pomiędzy tymi dwoma kluczowymi pojęciami. W przeciwnym razie przedsiębiorca nie będzie wiedział, ile osiągnął dochodu, a może przychodu? Po prostu ile zarobił w danym miesiącu. Dochód a przychód – jakie są między nimi najważniejsze różnice?
Czym jest przychód?
Tak jak wspomnieliśmy dochód a przychód to dwa odrębne sformułowania, które dotyczą odrębnych zagadnień. Przychód to zatem zarobione pieniądze przez prowadzenie danej działalności – jeśli mówimy o firmie. Jednak nie tylko. Do przychodu zaliczamy wszystkie zyski pozyskane ze sprzedaży towarów lub usług, a także z wszystkich innych źródeł dochodu np. dotacji, czy inwestycji. O tym, co może być źródłem przychodu, możemy znaleźć w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku. Ostatnie zmiany zostały wprowadzone 26 września 2023 roku. Poniżej część art. 10.
Art. 10. [Źródła przychodów] – Podatek dochodowy od osób fizycznych.
Źródłami przychodów są:
1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2) działalność wykonywana osobiście;
3) pozarolnicza działalność gospodarcza;
4) działy specjalne produkcji rolnej;
5) (uchylony);
6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa;
7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;
8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2,
- a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
- b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
- c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
- d) innych rzeczy,
8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;
8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;
9) inne źródła.
Przychód wykorzystywany jest do pokrycia różnych kosztów, które składają się także na osiągnięcie przychodów. Koszty uzyskania przychodu, to kolejna kluczowy termin, który jest bardzo istotny przy prowadzeniu działalności gospodarczej zgodnie z przepisami prawa. Ponadto koszty uzyskania przychodu są bardzo ważne, by zrozumieć różnicę między terminami dochód a przychód.
Koszty uzyskania przychodu – co to za koszty?
Aby lepiej zrozumieć, czym dokładnie są koszty uzyskania przychodu, najlepiej będzie je wyszczególnić. Aby koszty zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu muszą m.in.:
- Być związane są z prowadzoną działalnością,
- Być udokumentowane,
- Poniesione, by osiągnąć przychodów, zachować go lub zabezpieczyć źródła przychodów,
- Mieć związek z prowadzoną działalnością,
- Nie być wydatkami o charakterze osobistym.
Jak to wygląda w praktyce? Do kosztów uzyskania przychodu możemy zatem zaliczyć np. koszty związane z dojazdem do miejsca pracy, ale także utrzymanie biura, w tym najem, media, sprzątanie, czy jego wyposażeniem w niezbędne meble, czy urządzenia. Ponadto do kosztów uzyskania przychodu można zaliczyć pensje dla pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub umów cywilno-prawnych. A także koszty reklamy, księgowości, amortyzację sprzętów itd.
Koszty możemy podzielić na dwa typy:
- Koszty bezpośrednie, czyli bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodu, np. koszty półproduktów i materiałów niezbędnych do wykonania usługi, bądź finalnego produktu,
- Koszty pośrednie, które umożliwiają prowadzenie działalności, czyli np. wynajem lokalu, czy warsztatu.
Niekiedy koszty są tak wysokie, że jeśli w firmie powstanie zator płatniczy przedsiębiorcy korzystają z kredytów obrotowych. Zatory mogą powstać wówczas, gdy kontrahenci nie opłacają faktur VAT na czas, lub gdy faktory objęte są prolongatą. Koszty uzyskania przychodów są również ściśle związane z definicją dochód a przychód.
Dochód a przychód – czym jest dochód?
Wyjaśniliśmy już, czym jest przychód. Objaśniliśmy także, czym są koszty uzyskania przychodu. Czas na rozszyfrowanie terminu dochód. Dochód to przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. Dochód jest zatem różnicą pomiędzy osiągniętymi przez przedsiębiorstwo lub działalność gospodarczą przychodami a poniesionymi kosztami. Aby mówić o dochodzie, koszty nie mogą przewyższać przychodu (co niestety również się zdarza). W takim przypadku możemy mówić o braku płynności finansowej przedsiębiorstwa lub jego nierentowności. Obliczając dochód, możemy wykorzystać proste równanie:
Dochód = przychód – koszty uzyskania przychodu
Oczywiście, jeśli ktoś prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą lub nawet nierejestrowaną działalność gospodarczą obliczenie dochodu powinno być nieco mniej skomplikowane. W przypadku dużych firm konieczne jest posiadanie wysokiej klasy specjalistów, którzy są w stanie obliczyć dochody i koszty uzyskania przychodów zgodnie z przepisami prawa.
Rodzaje dochodu
Możemy wyróżnić dwa rodzaje dochodu. Dochód brutto i dochód netto.
- Dochód brutto — otrzymamy po odjęciu kosztów przychodów jeszcze przed opodatkowaniem.
- Dochód netto – to nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania już po uwzględnianiu podatku dochodowego.
Dochód odzwierciedla realną sytuację finansową firmy. Daje przedsiębiorcy informację, czy firma poniosła zysk, czy może poniosła stratę. Inaczej mówiąc, dochód to środki pieniężne, które realnie zarabia firma dzięki prowadzeniu swojej działalności biznesowej. Dochód jest jednym z najważniejszych mierników, który służy do określania sukcesu firmy. Przychód niestety niewiele mówi, jeśli koszty przewyższą zyski. Nawet mimo dużego przychodu firma może ponosić straty. Najlepiej zobrazuje to bardzo uproszony przykład.
Wyobraźmy sobie Panią Jolę, która prowadzi działalność gospodarczą, czyli swój własny salon kosmetyczny. Pani Jola pracuje w nim sama, nie ponosi zatem kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników. Korzysta także z ulgi na start dla nowych działalności gospodarczych. Swój salon wynajmuje i wraz z kosztami mediów płaci za niego 2 500 złotych. Swój sprzęt zakupiła, gdy jeszcze prowadziła działalność nierejestrowaną. Skorzystała wówczas z kredytu konsumenckiego. Pani Jola pracuje na wysokiej klasy produktach, za które miesięcznie płaci 2 000 złotych. Mieszka nieopodal swojego salonu, w związku z tym nie ponosi kosztów transportu. Jej miesięczny przychód kształtuje się na poziomie 6 000 złotych. Aby obliczyć rentowność, musimy podliczyć wszystkie koszty.
Od przychodu 6 000 złotych odejmujemy zatem 4 500 złotych. Dochód w wysokości 1 500 złotych (6 000 złotych – 4 500 złotych = 1 500 złotych). Pani Jola na ten moment nie poniosła starty, ale jej dochód może nie być wystarczający, by nadal prowadzić swoją działalność. Należy również pamiętać, o kosztach związanych z obowiązkowym ubezpieczeniem i podatkami.
Dochód a przychód. Podsumowanie
Zarówno w teorii, jak i w praktyce różnicą między tym, czym jest dochód a przychód, są koszty. Wystarczy od łącznej kwoty przychodu netto (czyli pomniejszonej o podatek VAT dla faktur wystawionych przez jego czynnych płatników) odjąć koszty uzyskania przychodu, aby otrzymać dochód brutto (czyli przed opodatkowaniem).