Choć większość z nas woli unikać kredytów i pożyczek, to przeważnie kosztowne zakupy, czy inwestycje musimy pokrywać, posiłkując się ofertą firm finansowych. Na ogół brakuje nam pieniędzy na kupno mieszkania, czy samochodu za gotówkę. Wiele osób nie ma wyboru i korzysta z kredytów lub pożyczek, by zaspokoić bieżące potrzeby i łatać dziury w budżecie domowym.
Decydując się na kredyt na ogół pierwszą rzeczą, na którą zwracamy uwagę, są jego koszty. Obowiązkiem instytucji finansowych jest informowanie konsumentów o wszystkich kosztach, które będą musieli ponosić, jeżeli zdecydują się na daną ofertę. Bardzo często mylimy jednak warunki umowy z przykładem reprezentatywnym. Rolą przykładu reprezentatywnego jest poinformowanie kredytobiorców, jakie są statystyczne koszty produktów, oferowanych przez bank lub pozabankową firmę pożyczkową. Przeważnie sytuacja finansowa każdego wnioskodawcy, traktowana jest w indywidualny sposób. Zatem możemy się spodziewać, że oferta firmy finansowej będzie się różniła w naszym przypadku od przykładu reprezentatywnego. Jednym z parametrów, na które zawsze warto zwracać uwagę, jest RRSO. Czym jest RRSO?
Czym jest wskaźnik RRSO?
Jeszcze kilka lat temu w reklamach kredytów i pożyczek nie słyszeliśmy o RRSO, czy innych kosztach reklamowanego zobowiązania. Jednak od kilku lat zawsze przy ofercie kredytu, leasingu, czy karty kredytowej podawane jest RRSO. Czym ono jest?
RRSO, czyli Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania jest parametrem, który wyraża się w procentach i odnosi się do wysokości kosztów zobowiązania. RRSO obrazuje, ile zapłacimy za pożyczenie pieniędzy. Niekiedy RRSO może wynosić 0%, innym razem natomiast, aż kilka tysięcy. Od czego zależy wysokość RRSO? Aby wyjaśnić to zagadnienie, warto przedstawić komponenty, z których RRSO się składa. Do RRSO wliczane są nasypujące parametry:
Oprocentowanie nominalne
Oprocentowanie nominalne – to wartość przedstawiana w procentach, która określana jest przeważnie w skali rocznej, obrazuje wysokość odsetek, które będziemy spłacać. Maksymalna wysokość oprocentowania jest określona z góry i zależy od poziomu stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego. Oprocentowanie nie może przekraczać dwukrotności stopy referencyjnej i 3,5%. Ustawa określa maksymalną i nieprzekraczalną wysokość oprocentowania, jednak zarówno banki, jak i instytucje pozabankowe mogą indywidualnie ustalić jej wysokość dla poszczególnego produktu. Dlatego często możemy spotkać się z niższym pułapem oprocentowania.
Rodzaje oprocentowania, z którymi możemy się spotkać, korzystając z kredytów lub pożyczek:
- Stałe oprocentowanie – oznacza, że wysokość oprocentowania przez cały okres trwania umowy będzie kształtowało się na tym samym poziomie. Przy kredytach hipotecznych możemy się spotkać również z czasowo stałym oprocentowaniem, które może ulec zmianie po 5 lub 10 latach. Oznacza to, że oprocentowanie pozostanie na stałym poziomie pomimo zmian stopy bazowej (WIBOR, WIRON).
- Zmienne oprocentowanie – w związku ze zmianami wysokości stopy bazowej wysokość oprocentowania w ciągu obowiązywania umowy może ulegać zmianie. Oznacza to, że wysokość rat w trakcie umowy może wzrastać lub się obniżać.
- Efektywne oprocentowanie – na ogół ten rodzaj oprocentowania uwzględnia (niemal) wszystkie koszty kredytu, wyjątkiem są tutaj np. opóźnienia spłaty zobowiązania czy też koszty notarialne ustanowienia hipoteki na nieruchomości.
- Realne oprocentowanie – przy obliczaniu tego oprocentowania brana jest pod uwagę inflacja, czyli mniejszą wartość pieniądza w czasie.
- Nominalne oprocentowanie – podawane jest przez bank lub firmę pożyczkową w ofercie kredytu, lub pożyczki.
Prowizja
Prowizja – każdy bank i firma pożyczkowa ustala indywidualnie wysokość prowizji. Wiele zależy od wysokości zobowiązania i ilości formalności, które składają się na jego udzielenie. Prowizja jest przeważnie jednorazową opłatą za udostępnienie pieniędzy w formie kredytu lub pożyczki, może zawierać również opłaty za inne czynności związane z jego obsługą. Wysokość prowizji przeważnie obliczana jest jako procent od kwoty kredytu lub pożyczki. W zależności od firmy może zatem wynosić od 0% do 15% od kwoty kredytu konsumpcyjnego lub pożyczki gotówkowej. W przypadku kredytu hipotecznego na ogół wynosi od 2 do 3% kwoty zobowiązania.
Prowizja nie jest opłatą obowiązkową, dlatego, niektóre instytucje finansowe z niej rezygnują. Takie rozwiązanie możemy spotkać, gdy bank lub pozabankowa firma pożyczkowa chcą uatrakcyjnić swoją ofertę. Przeważnie z niską bądź zerową prowizją możemy się spotkać, gdy po raz pierwszy korzystamy z usług danej firmy. Nie jest to jednak obligatoryjne. Takim produktem jest np. darmowa chwilówka.
Inne opłaty
Inne opłaty – na ten koszt składają się wszelkie opłaty za przygotowanie oferty, czy koszty administracyjne. Bardzo często konsumenci nie zwracają uwagi na pozostałe koszty, skupiając się jedynie na oprocentowaniu. To spory błąd, ponieważ opłaty te mogą znacznie podnieść koszty związane z otrzymaniem środków finansowych. Na ogół pobierane są jednorazowo przy pierwszej racie lub na początku okresu kredytowania. Często dodatkowe opłaty naliczane są, gdy wystąpią odpowiednie przesłanki np. po wystosowaniu monitu za opóźniania w spłacie rat. Czy oprocentowanie jest tym samym co RRSO?
Oprocentowanie, na które przeważnie zwracamy uwagę, nie jest tym samym, co RRSO. Jak mogliśmy wyczytać w poprzednim akapicie, oprocentowanie jest składową Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania. Samo oprocentowanie to wysokość odsetek, którą wyznacza bank lub firma pożyczkowa za udzielenie kredytu, lub pożyczki gotówkowej.
Wiele osób wybierając kredyt lub pożyczkę, największą uwagę przykuwa właśnie do oprocentowania, a także do wysokości miesięcznej raty. Nie jest to jednak najlepsza taktyka, ponieważ oprócz oprocentowania na koszty kredytu składają się także inne opłaty, takie, jak chociażby prowizja, czy opłaty administracyjne. Błędem jest również sugerowanie się przykładem reprezentatywnym. Sytuacja finansowa każdego klienta jest odmienna, a przykład reprezentatywny przygotowany jest pod „klienta idealnego”. Jeśli złożymy wniosek w banku, może się okazać, że nie spełniamy wszystkich wąskich kryteriów zawartych w przykładzie reprezentatywnym i oferta kredytowa stworzona dla nas będzie się znacząco różnić od sugestii na reklamie.
Wskaźnik RRSO został stworzony właśnie po to, by ułatwić konsumentom wybór najkorzystniejszej oferty.
>> Zobacz również: Jak sprawdzić, ile wynoszą odsetki ustawowe?
RRSO 0 procent – czy to możliwe?
RRSO 0%, a raty 0% to dwa różne informacje. Zanim zdecydujemy się na produkt z ratami 0%, musimy dokładnie sprawdzić, czy RRSO, również jest na zerowym poziomie. Możemy bowiem spotkać się z sytuacją, w której na ofercie raty wynoszą zero procent, ale kredytodawca doliczył inne opłaty, które sprawią, że nasz kredyt lub pożyczka wyniosą więcej, niż zapowiadano. Jeśli natomiast na ofercie faktycznie RRSO wynosi 0%, to koszt zobowiązania powinien być zerowy. Jeśli pożyczymy 3 000 złotych, to faktycznie powinniśmy zwrócić 3 000 złotych. Tylko w takim przypadku możemy mówić o darmowym kredycie.
Na co zwrócić uwagę przy kredycie z RRSO 0%? Przede wszystkim musimy uważnie czytać otrzymaną umowę kredytową. Niekiedy możemy spotkać się z sytuacją, że kredyt jest darmowy dla osób z bardzo wyselekcjonowanej grupy. Jeśli nasza sytuacja finansowa i zawodowa różni się od wytycznych wyznaczonych przez bank, koszty zobowiązania mogą wzrosnąć, co przełoży się na wyższe RRSO. W głównej mierze w tym przypadku cena zobowiązania zależy od wiarygodności konsumenta. Im lepiej kształtuje się nasza sytuacja finansowa, tym mamy większe szanse na darmowy kredyt lub pożyczkę.
Czy samodzielnie można wyliczyć RRSO?
Samodzielne wyliczenie Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania może przysporzyć nam trudności. Pod uwagę musimy wziąć kilka parametrów, które udostępni nam bank lub firma pożyczkowa. Obecnie szukając kredytu gotówkowego, pożyczki na raty, czy innego rodzaju zobowiązania wystarczy, że skorzystamy z rankingu kredytów lub rankingu pożyczek. Niemal każde takie zestawienie ma wyróżnioną wartość RRSO. Możemy również skorzystać z internetowych kalkulatorów, które obliczają wartość RRSO po wpisaniu wszystkich niezbędnych parametrów.
Dla tych osób, które samodzielnie chcą obliczyć RRSO, przedstawimy równanie:
RRSO = oprocentowanie % + prowizja % x okres kredytowania (rok/miesiąc) + opłaty dodatkowe x 12
Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania a pożyczki
Jeśli zdecydujemy się na pożyczkę ratalną, z pewnością zauważymy, że RRSO jest wyższe niż w kredycie gotówkowym. Jednak największe zdziwienie budzi wysokość RRSO pożyczek krótkoterminowych, czyli chwilówek bez BIK. Musimy jednak zwrócić uwagę na to, że RRSO odnosi się do obliczeń w skali roku, a chwilówki na ogół zaciągane są na miesiąc, dwa lub maksymalnie trzy miesiące. Inaczej mówiąc, im krótszy jest okres kredytowania, tym RRSO będzie wyższe. To właśnie krótki okres kredytowania sprawia, że RRSO pożyczek jest wyższe, co nie oznacza, że koszt chwilówki jest wyższy niż innego zobowiązania. Choć oczywiście należy sprawdzić, ile pieniędzy będziemy musieli zwrócić, gdy skorzystamy z tej formy finansowania.
>> Zobacz również: Czym jest ryzyko kredytowe i jaki ma wpływ na otrzymanie pożyczki?
Jak bezpiecznie korzystać z pożyczek i kredytów?
Niekiedy pożyczka lub kredyt są niezbędne, by móc zaspokoić nasze potrzeby. Niekiedy również są konieczne, by zareagować na nieplanowaną sytuację, która się nam przydarzyła. Niezależnie od naszych pobudek, warto dokładnie przemyśleć swój wybór. Przeważnie, gdy korzystamy z usług banków lub firm pozabankowych skupiamy się na kosztach zobowiązania. Zanim jednak zaczniemy szukać odpowiedniego produktu, warto zastanowić się nad swoją sytuacją finansową. Czy pożyczając pieniądze, nie zadłużymy się nadmiernie? Na to pytanie powinniśmy znać odpowiedź, zanim podpiszemy umowę. Kolejna kwestia, to wysokość zobowiązania. Jaka kwota raty nie zaburzy naszej płynności finansowej?
W celu wyliczenia miesięcznej kwoty, której będziemy w stanie sprostać, powinniśmy obliczyć nasz budżet domowy. Najprościej od kwoty dochodu odjąć wszystkie miesięczne koszty. Do kosztów tych należą opłaty za mieszkanie, wyżywienie, edukacja, transport, zdrowie, rozrywka i inne zobowiązania. Dopiero gdy uzyskamy wynik, będziemy wiedzieć, ile pieniędzy możemy przeznaczyć na nowe zobowiązanie.
Kolejna rzecz, nad którą warto się zastanowić, jest rodzaj zobowiązania. Czy spełniamy wytyczne, które stawiają banki, by otrzymać kredyt? Jeśli nie, to czy łatwiej będzie nam spłacić pożyczkę krótkoterminową, czyli chwilówkę, czy korzystniej jest wybrać pożyczkę na raty. Warto zatem zapoznać się z charakterystyką wszystkich wymienionych produktów finansowych. I dobrać go do swoich potrzeb i możliwości.
Równie ważny jest wybór firmy, z którą chcemy podpisać umowę, w tym celu warto zainteresować się rankingami pożyczek i kredytów lub porównywarką produktów. W rankingach znajdziemy firmy, które są sprawdzone i działają zgodnie z literą prawa. Dobrym wyborem jest również zapoznanie się z opiniami internautów, którzy przed nami korzystali z usług wybranej przez nas firmy. Należy jednak wziąć pod uwagę średnią ocen. Niekiedy firmy finansowe wykupują przychylne opinie. Z drugiej strony możemy spotkać się z bardzo negatywnymi opiniami, które na ogół wystawiają osoby, które nie wywiązały się z postanowień umowy.
>> Zobacz również: Jak dobrać pożyczkę do swoich potrzeb i możliwości?
Na co zwrócić uwagę przed podpisaniem umowy?
Jak wiemy, każda firma musi w ramach oferty udostępnić przykład reprezentatywny. Jest on jednak skomponowany dla przykładu. Każdy konsument może otrzymać indywidualną ofertę, która dostosowana jest do jego sytuacji finansowej. Przed podpisaniem umowy, należy dokładnie się z nią zapoznać. Może bowiem dojść do sytuacji, w której kredytodawca zamieszcza inne zapisy niż w trakcie negocjacji. Jeżeli nie rozumiemy wszystkim zapisów umowy, warto dokładnie się im przyjrzeć i poprosić o wyjaśnienie. Aby mieć pewność, jak będą kształtowały się przyszłe raty, powinniśmy sprawdzić również dołączony do umowy harmonogram spłat. Dzięki niemu będziemy wiedzieć, ile pieniędzy musimy co miesiąc przeznaczyć na spłatę raty. Możemy wówczas ustawić w aplikacji banku stałe polecenie zapłaty, tak by nie dopuścić do opóźnień. Tym sposobem ominiemy niepotrzebne konsekwencje w postaci karnych odsetek.
Podsumowanie
Jeśli zdecydujemy się na kredyt lub pożyczkę, zawsze warto sprawdzać, ile wynosi Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania. Oczywiście powinniśmy zwracać uwagę również na inne parametry, jednak wskaźnik RRSO powie nam, ile faktycznie wyniesie nas zobowiązanie. Warto również korzystać z ofert RRSO 0%, o ile spełnimy wytyczne, stawiane przez kredytodawców. Jeśli nasza sytuacja finansowa jest nieco trudniejsza, otrzymanie kredytu z niskim RRSO może być niewykonalne. W takim przypadku pozostaje nam skorzystać np. z pożyczki na raty. Firmy pożyczkowe oferują nieco droższe produkty, są jednak dostępne dla szerszego grona konsumentów. Pożyczkodawcy niekiedy akceptują nie najlepszą historię w biurach informacji kredytowej i gospodarczej, a poza tym proces otrzymania pożyczki jest bardzo skrócony. Pieniądze możemy otrzymać nawet po kilku godzinach.