Czy nam się to podoba, czy nie, jeśli jest wina, to często bywa i kara. Z tym że dużo łatwiej jest nam patrzeć na karę w np. w postaci mandatu, jeśli nie dotyczy ona nas i naszej kieszeni. Jeśli jednak mandat dosięga nas, rozbudza się w nas poczucie niesprawiedliwości. Tym bardziej że obecnie, gdy obwiązuje taryfikator wysokości mandatu (kwoty i liczby przyznawanych punktów), nie sposób wynegocjować choćby drobnej zniżki. Na szczęście od decyzji organu udzielającego mandatu można się odwołać. Niemniej jednak większość z nas zastanawia się, czy odwołanie od mandatu ma jakikolwiek sens? Czy mamy szanse na łagodne i przychylne oko wymiaru sprawiedliwości? W jakich przypadkach mamy szansę, by mandat został anulowany lub umorzony? Odpowiadamy.
Czym jest mandat?
Mandat karny jest uproszczonym tryb postępowania w sprawach o wykroczenia, który umożliwia nałożenie grzywny. Jest to dokument, który na gruncie prawa karnego i prawa wykroczeń związany jest z określonym prawem rodzącym skutek w postaci sankcji za czyn zabroniony.
Wyróżnia się trzy rodzaje mandatów karnych: gotówkowych, kredytowany i zaoczny.
Mandat gotówkowy jest wydawany ukaranej osobie po uiszczeniu grzywny bezpośrednio funkcjonariuszowi, który go wystawił. Mandat kredytowany jest wydawany ukaranemu za potwierdzeniem odbioru. Natomiast mandat zaoczny jest doręczany sprawcy przez właściwy organ lub pozostawiony w takim miejscu, aby sprawca mógł go niezwłocznie odebrać.
Mandat jest zatem narzędziem, które umożliwia szybkie i efektywne egzekwowanie przepisów prawa przez ograny ścigania. Dzięki niemu możliwe jest szybkie nałożenie kary na sprawcę bez konieczności prowadzenia długotrwałego postępowania sądowego.
Kiedy odwołanie od mandatu jest możliwe?
Przyjrzeliśmy się dokładniej, czym jest mandat. W jakich sytuacjach mamy szanse na odwołanie mandatu? Można powiedzieć, że pierwszą formą wyrażenia swojej niezgody z decyzją np. policjanta jest sytuacja, w której odmówimy przyjęcia mandatu. Wówczas nasza sprawa będzie rozstrzygana przez sąd rejonowy odpowiedni dla miejsca zdarzenia. Zatem jeśli mieszkamy w Gdańsku, ale w trakcie przejazdu przez Kraków popełniliśmy wykroczenie i tu nie przyjęliśmy mandatu, to naszą sprawę będzie rozstrzygał sąd rejonowy w Krakowie. Warto podkreślić, że maksymalna kwota mandatu wynosi 5 000 złotych, a przy kilku wykroczeniach jednocześnie 6 000 złotych. Z kolei grzywna, którą ma prawo przyznać nam sąd, wynosi 30 000 złotych. Jeśli nie mamy wyraźnych podstaw do przyjęcia mandatu, lepiej przemyśleć sprawę na poważnie. 30 000 złotych to suma, którą większość z Polaków będzie miała problem wyłuskać z oszczędności. Wiele osób musi wówczas skorzystać z kredytu lub pożyczki przez Internet.
Przypadki, w których odwołanie od mandatu jest możliwe
Kiedy zatem mamy szansę na odwołanie od mandatu? Jeśli wystąpi jedna z przedstawionych poniżej sytuacji:
- Jeżeli Twoje działanie nie było wykroczeniem w dniu, w którym otrzymałeś mandat, np. dzień wcześniej zmieniły się przepisy, których policjant nie dopilnował.
- Twoje działania miały związek z obroną konieczną lub działałeś w obronie dobra chronionego prawem. Przykładem może być ratowanie czyjegoś życia w przypadku napaści.
Idąc za definicją, jaką przedstawia rządowa strona internetowa gov.pl:
„Dobro chronione prawem to wartość uznana w społeczeństwie za doniosłą i dlatego podlega prawnej ochronie. Ta wartość może być osobista (na przykład wolność), społeczna (na przykład przystanek autobusowy), majątkowa (na przykład samochód) lub niemajątkowa (na przykład zdrowie).”
- Otrzymałeś mandat za czyn, który może ukarać tylko sąd np. aresztem, a nie mandatem.
- Jesteś osobą chorą psychicznie, masz niepełnosprawność intelektualną lub inne zakłócenie czynności psychicznych. Przykładem może być fobia lub schizofrenia, które skłoniły cię do nadmiernej prędkości, ponieważ obawiałaś się, że jesteś ścigany.
- Masz mniej niż 17 lat i otrzymałeś mandat.
- Kara pieniężna jest wyższa, niż pozwala na to ustawa. Pamiętaj jednak, że sąd anuluje mandat jedynie do wysokości nadwyżki. Przykładowo, jeśli zapłaciłeś mandat w wysokości 1 500 złotych za wykroczenie, które w taryfikatorze obejmuje 1 000 złotych, otrzymasz zwrot w wysokości 500 złotych.
Kto może napisać odwołanie od mandatu?
Tak naprawdę od mandatu może się odwołać każdy, kto uważa, że mandat został mu przyznany niesłusznie. W przypadku osoby niepełnoletniej (poniżej 17. roku życia) odwołanie od mandatu może złożyć rodzic lub opiekun prawny. Ponadto od mandatu może także odwołać się opiekun prawny, przedstawiciel ustawowy lub kurator osoby ubezwłasnowolnionej, która otrzymała mandat. Co więcej, występuje jeszcze inna forma odwołania od mandatu. Jest nią odwołanie z urzędu. Występuje wówczas, gdy przedstawiciel służby np. straży miejskiej lub policji uzna, że mandat został przyznany niesłusznie. Drugim przypadkiem odwołania od mandatu z urzędu jest sytuacja, w której o niesłusznym przyznaniu mandatu dowiedział się przedstawiciel sądu.
Jak odwołać się od mandatu?
Wiemy już, że istnieje możliwość odwołania się od mandatu i są ku temu przesłanki. Jednak, jak odwołać się od mandatu, aby nasze działanie przyniosło pożądane rezultaty?
Jeśli nie zgadzasz się z mandatem, masz prawo się od niego odwołać. Co więcej, takie odwołanie możesz złożyć bezpłatnie. Pismo należy złożyć w sądzie rejonowym w miejscowości, w której otrzymałeś mandat. Tak jak wspomnieliśmy powyżej, jeśli jesteś z Gdańska, a mandat otrzymałeś w Krakowie, odwołanie musisz złożyć w Krakowskim sądzie. Naturalnie wniosek możesz wysłać listem poleconym lub złożyć na dzienniku podawczym. Jest jednak jedna niedogodność. Sąd może rozpatrzyć twoje odwołanie dość odległym terminie – nie ma bowiem ustawowego terminu, w którym twoje odwołanie musi być rozpatrzone. Stąd należy uzbroić się w cierpliwość.
Po złożeniu odwołania następny krok należy do sądu. Sąd pisemnie powiadomi cię o terminie posiedzenia, na którym będzie rozpatrywał twoje odwołanie od mandatu. Ponadto w takim przypadku twoja obecność nie jest obligatoryjna, chyba że otrzymałeś powiadomienie, że masz się stawić w wyznaczonym terminie. Pamiętaj, że aby anulować mandat nałożony przez policję, na złożenie odpowiedniego wniosku masz tylko 7 dni od momentu jego otrzymania.
Mandat drogowy – jak napisać odwołanie?
Odwołanie od mandatu możesz napisać, posługując się wzorem, który udostępniany jest na stronach internetowych niektórych sądów. Nic nie stoi na przeszkodzie, abyś takie odwołanie napisał samodzielnie. Tak naprawdę wystarczy, abyś dokładnie opisał zaistniałą sytuację. Wypisz zgodne z prawdą argumenty, które stoją za tym, aby twój mandat był anulowany. Tak jak w przypadku każdego innego pisma, w tym reklamacji należy podać wszystkie swoje dane osobowe, w tym numer PESEL. Podaj również numer i serię otrzymanego mandatu i dokładną datę zdarzenia. Odwołanie mandatu możesz napisać ręcznie lub na komputerze i do sądu wysłać wydrukowaną i podpisaną wersję.
Podsumowanie
Czy odwołanie od mandatu ma sens? Tak, odwołanie mandatu ma sens, ale tylko w przypadku, gdy faktycznie masz podstawy do jego odwołania. Pamiętaj także o tym, że kwota grzywny może znacznie przewyższać kwotę mandatu. Korzystanie z chwilówki bez BIK w celu spłaty niepotrzebnej grzywny jest mało ekonomiczne.