Zakup nieruchomości jest sporym wydarzeniem i wiąże się z ogromnymi kosztami, a także koniecznością dopełnienia szeregu formalności. Dlatego, tak ważne jest dokładne zapoznanie się z przepisami obowiązującego prawa, kolejnością wykonania poszczególnych procedur, jak i przygotowaniem niezbędnej dokumentacji. Niespełnienie niektórych warunków grozi bowiem poważnymi konsekwencjami prawnymi, a także finansowymi. Jednym z takich obowiązków jest opłata podatku od zakupu mieszkania. Czym jest podatek od zakupu mieszkania, ile wynosi i kiedy należy go zapłacić? Jakie zmiany wprowadzono w 2024 roku? Odpowiadamy w artykule.
Jaki podatek od zakupu mieszkania?
Jak nietrudno się zorientować, zakup mieszkania jest naprawdę poważną inwestycją finansową. Dlatego warto dokładnie ją przemyśleć. Szczególnie że na ogół, aby kupić mieszkanie lub dom, musimy posiłkować się kredytem hipotecznym. Obecnie koszt zakupu kawalerki to mniej więcej 350 000 złotych. Do tego należy doliczyć wszelkie inne opłaty, w tym właśnie podatek od zakupu mieszkania, wpisy do księgi wieczystej, taksy notarialne i oczywiście ubezpieczenie. Kupno nieruchomości na kredyt hipoteczny jest także często decyzją, która będzie na nas wpływać przez długie lata. Nie jest to darmowa chwilówka, którą jesteśmy w stanie spłacić z kolejnej wypłaty. To wydatek, który będzie z nami na długie lata. W tym artykule opisujemy koszty związane z podatkiem od zakupu mieszkania. Czym on jest?
Podatków zasilających budżet państwa jest naprawdę sporo. Należy do nich również podatek od zakupu mieszkania lub domu. To oczywiście nazwy potoczne, które stosuje się, by określić podatek od czynności cywilno-prawnych. W zależności od tego od kogo nabywamy nieruchomość i z jakiego rynku przyjdzie nam zapłacić podatek od czynności cywilno-prawnych (PCC) lub podatek VAT.
>> Może Cię zainteresować: Podatki, które zasilają budżet państwa
Czym jest podatek od czynności cywilno-prawnych? PCC to obciążenie fiskalne nakładane na określone transakcje między podmiotami prawa cywilnego np. konsumentów. Jego istotą jest opodatkowanie zdarzeń prawnych, które prowadzą do przeniesienia praw majątkowych. Katalog czynności objętych PCC jest ściśle określony w przepisach. Obejmuje on między innymi umowy sprzedaży, zamiany, umowy dożywocia, darowizny oraz ustanowienie hipoteki. Kluczowym elementem jest tutaj odpłatne przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych.
Warto zwrócić uwagę, że PCC płaci się od wartości rynkowej przedmiotu dokonywanej czynności cywilnoprawnej, a nie od kwoty, która jest na umowie. W przypadku nieruchomości jest to ich aktualna wartość na danym terenie. Podatek ten uiszcza się na rzecz właściwego urzędu skarbowego w terminie 14 dni od daty zdarzenia.
>> Sprawdź: Jak wypełnić formularz PCC-3 przy pożyczce od rodziny?
Podatki przy zakupie mieszkania w 2024 roku?
Zakup nieruchomości wiąże się ze sporymi nakładami finansowymi. Na ogół, aby kupić mieszkanie lub dom na kredyt trzeba także posiadać wkład własny. Warto zatem wiedzieć, jakie dodatkowe koszty będziemy ponosić. Nie bez znaczenia jest zatem obowiązujące prawo podatkowe. To dość istotne, gdyż obowiązek opłacenia daniny spoczywa na kupującym. To, który podatek od zakupu nieruchomości przyjdzie nam zapłacić, zależy od tego, od kogo kupujemy nieruchomość i z jakiego rynku (pierwotny, wtórny). Wysokość podatku zależy również od metrażu kupowanego lokalu i tego, czy posiadamy już inne nieruchomości.
Jeśli kupujemy swoje pierwsze mieszkanie z rynku wtórnego podatku od zakupu mieszkania (PCC) nie zapłacimy wcale. Takie prawo ma również osoba, która posiada udział w nieruchomości, ale udział ten został nabyty drogą dziedziczenia i nie przekracza 50 procent.
Opłaty PCC nie muszą także uiszczać osoby, które kupiły mieszkanie od spółdzielni, z ustanowieniem prawa własnościowego do tego lokalu. W przypadku wykupienia lokalu mieszkalnego będącego własnością gminy, na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami. A także, gdy dokonujemy zakupu mieszkania na podstawie przepisów regulujących kwestie ochrony środowiska naturalnego oraz kształtowania ładu przestrzennego.
Przy zakupie kolejnego mieszkania z rynku wtórnego płaci się podatek w wysokości 2 procent wartości nieruchomości. Jeśli zatem wartość mieszkania jest oszacowana na 500 000 złotych, zapłacimy dodatkowo 10 000 złotych podatku od zakupu mieszkania.
Podatek od zakupu mieszkania z rynku pierwotnego
Z kolei podatek VAT zapłacimy w przypadku, gdy mieszkanie kupujemy z rynku pierwotnego od dewelopera lub od firmy (jednoosobowej działalności lub spółki). W tych przypadkach wysokość podatku uzależniona jest metrażu kupowanej nieruchomości. 8 procent podatku VAT zapłacimy wówczas, gdy nieruchomość nie przekracza 150m2. Jednak jeśli mieszkanie jest większe niż 150m2 podatek rośnie do stawki 23 procent. Przykładowo, jeśli kupujemy nieruchomość mającą 140m2, która kosztuje 600 000 złotych, to należy zapłacić 48 000 podatku. Jeśli mieszkanie w tej samej cenie będzie większe np. 155m2 to zapłacimy już 138 000 złotych podatku.
Kolejną zmianą w Ustawie o PCC jest art. 7a ust. 1, który brzmi:
Art. 7a. Stawka podatku w przypadku zakupu szóstego i kolejnych lokali mieszkalnych
W przypadku gdy kupujący nabywa co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, lub udziały w tych lokalach albo nabył już co najmniej pięć takich lokali, lub udziały w nich, stawka podatku od zawartej z tym samym kupującym umowy sprzedaży szóstego i każdego następnego takiego lokalu w tym budynku lub budynkach, lub udziału w takim lokalu, wynosi 6%.
Jeżeli nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość następuje na współwłasność przez kilku kupujących, przepis ust. 1 stosuje się także wtedy, gdy, chociażby jeden z kupujących jest zobowiązany do uiszczenia podatku w takiej stawce.
Oznacza to, że jeśli chcemy kupić więcej niż 6 mieszkań, np. w jednym budynku nie zapłacimy stawki 2-procentowej, lecz 6-procentową.
Gdzie i kiedy należy zapłacić podatek po zakupie mieszkania – PCC i VAT?
Podatek VAT przy zakupie mieszkania od dewelopera na rynku pierwotnym jest wliczony w cenę i uiszczany bezpośrednio u dewelopera podczas transakcji kupna. Transakcja pomiędzy deweloperem a kupującym zawierana jest u notariusza i na ogół to właśnie notariusz odprowadza podatek od czynności cywilno-prawnych.
Z kolei podatek PCC od zakupu mieszkania na rynku wtórnym należy uiścić w urzędzie skarbowym właściwym dla lokalizacji nieruchomości, w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy kupna-sprzedaży.
>> To ważne: Umowa rezerwacyjna mieszkania — kiedy ją podpisać?
Podsumowanie
Jak możemy zauważyć, konieczność opłaty podatku w dużym stopniu determinuje to, od kogo kupujemy nieruchomość, jakiej jest wielkości i czy jesteśmy już posiadaczem innego lokalu mieszkalnego. Jeśli kupujemy swoje pierwsze mieszkanie z rynku pierwotnego, będziemy musieli zapłacić podatek VAT. Niekiedy kosztów dodatkowych jest tak wiele, że nabywcy posługują się kredytami gotówkowymi, by sprostać wymaganiom podatkowym. Zwolnieni z podatku będziemy w przypadku zakupu swojego pierwszego mieszkania z rynku wtórnego. Czasami warto wybrać właśnie tę opcję, z naszego przykładu wynika, że możemy zaoszczędzić nawet 48 000 złotych.