Jak sprawdzić zdolność kredytową? W jakim przypadku zdolność kredytowa ma znaczenie? Kiedy warto ją sprawdzić? I w jaki sposób? Czy firmy pozabankowe udzielające pożyczek również zwracają uwagę na to, jakie mamy dochody? Co dokładnie liczy się przy szacowaniu zdolności kredytowej? Przeczytaj nasz artykuł.
Czy jest zdolność kredytowa?
Zdolność kredytowa faktycznie pojawia się zawsze wtedy, gdy staramy się o dodatkowe pieniądze z instytucji finansowej. Zarówno Banki, jak i firmy pożyczkowe muszą sprawdzić ryzyko, jakie wynika z udzielenia nam finansowania.
Zdolność kredytowa jest niczym innym, jak naszymi możliwościami finansowymi w kontekście spłaty zaciągniętego zobowiązani. Inaczej mówiąc, czy nasze obecne dochody i koszty pozwalają na to, aby bez przeszkód spłacać co miesiąc raty. Dlaczego to ważne? Firmy finansowe nie mogą dopuścić do sytuacji, w której udostępniają komuś środki, które nie zostaną zwrócone. To również ukłon w stronę konsumentów, którzy korzystają z każdej możliwej szansy pozyskania dodatkowej gotówki. Oczywiście konsumenci są różni i niektórzy w ogóle nie lubią, bądź nie chcą wspierać się na zewnętrznym finansowaniu. Są jednak takie osoby, które zadłużają się notorycznie. Nie byłoby w tym nic złego, gdyby swoje zobowiązania spłacały, w terminie, do którego się zobowiązały w umowie. To właśnie ta druga grupa konsumentów boryka się później z nadmiernym zadłużeniem, czy nawet wpada w tzw. spiralę zadłużenia.
Taka sytuacja nie jest korzystna ani dla pożyczkodawców, ani dla konsumentów. Aby zniwelować takie sytuacje, KNF wprowadził konieczność minimalizowania ryzyka kredytowego, czyli sytuacji, w których klient nie jest w stanie spłacić kredytu konsumenckiego lub pożyczki.
Jak sprawdzają zdolność kredytową banki i firmy pożyczkowe?
Zarówno banki, jak i firmy pożyczkowe przed udzieleniem kredytu lub pożyczki przeprowadzają badanie zdolności kredytowej. Skrupulatność badania jest jednak zależna od wysokości i rodzaju zobowiązania, a także wewnętrznych ustaleń danej instytucji. Możemy się zatem spotkać z sytuacją, że pożyczkodawca wymaga jedynie oświadczenia konsumenta o wysokości dochodów. Bank przy kredycie hipotecznym natomiast będzie prowadził wieloetapowe badanie zdolności kredytowej, które wymaga stosu dokumentów i zaświadczeń.
Jakie parametry brane są pod uwagę przy badaniu zdolności kredytowej? Na pierwszy ogień wysuwają się oczywiście dochody. Jednak nawet wysokie dochody nie świadczą o wysokiej zdolności kredytowej. Dlaczego? Ponieważ osoba, która dobrze zarabia, może już być poważnie obciążona innymi zobowiązanymi. I tu jest właśnie kolejna składowa badania zdolności kredytowej, czyli pozostałe zobowiązania. To czy mamy kredyt hipoteczny, kredyt gotówkowy, pożyczkę na raty, kartę kredytową, zakupy ratalne i inne zobowiązania ma kluczowe znaczenie. Liczy się ilość zobowiązań i ich wysokość. Im bardziej jesteśmy obciążeni, tym mniejszą mamy zdolność kredytową.
>> Zobacz również: Scoring BIK – wpływ oceny punktowej na zdolność kredytową
To nie koniec. Oprócz dochodów i pozostałych zobowiązań w grę wchodzą także koszty życia. Każdy z nas doskonale zdaje sobie sprawę, jak drogie obecnie jest życie. Najem mieszkania, wysokie koszty mediów (prądu, gazu, wody), koszty żywności, paliwa i edukacji. Do tego dochodzą jeszcze wydatki na rozrywkę i przyjemności. Obecnie nawet przy dość wysokich zarobkach musimy się zastanawiać, jak rozdysponować pieniądze. Jak możemy zauważyć, pojęcie zdolności kredytowej jest dość obszerne, a omówiliśmy zaledwie część ilościową badania zdolności kredytowej.
Na część jakościową badania zdolności kredytowej składają się jeszcze: rodzaj i forma zatrudnienia, wykształcenie, staż pracy i zajmowane stanowisko. Ważna jest także firma, w której jesteśmy zatrudnieni. Ponadto znaczenie ma nasz wiek i status majątkowy (czy posiadamy własne mieszkanie, samochód i inne wartościowe rzeczy). W niektórych przypadkach sprawdzany jest także nasz stan cywilny i liczba dzieci będących na naszym utrzymaniu. Kolejna bardzo istotna kwestia to nasza historia kredytowa, czyli jak do ej pory radziliśmy sobie ze spłatą zobowiązań. Badanie zdolności kredytowej to bardzo rozbudowana kontrola naszego stanu majątkowego.
Jak sprawdzić zdolność kredytową?
Czy możemy samemu sprawdzić zdolność kredytową? W Internecie pojawiło się sporo kalkulatorów zdolności kredytowej. Jednak kalkulatory mają zaledwie kilka rubryk do wypełnienia, więc tak naprawdę mają wartość orientacyjną. Firmy finansowe posługują się znacznie bardziej skomplikowanymi formularzami. Niekiedy (w przypadku kredytów hipotecznych) stosują specjalne algorytmy, do których nie mamy dostępu.
Innym sposobem na to, jak sprawdzić zdolność kredytową jest zapytanie w banku. Nawet jeśli nie chcemy skorzystać z pożyczki na raty, czy kredytu gotówkowego, możemy udać się do banku z prośbą o przeprowadzenie badania zdolności kredytowej. Bank na podstawie podanych przez nas informacji obliczy, jak kształtuje się nasza sytuacja.
Biuro Informacji Kredytowej również może być źródłem informacji na temat naszych finansowych możliwości. Do wyboru mamy dwa rodzaje raportu BIK. Każdy konsument ma prawo raz w roku sprawdzić za darmo swoją sytuację finansową. Jest to jednak wersja niepełna bez tzw. scoringu BIK, czyli oceny punktowej. Aby otrzymać raport, należy założyć konto użytkownika, pomyślnie przejść weryfikację tożsamości i złożyć wiosek o darmowy raport. Na ten rodzaj raportu możemy jednak czekać nawet do trzech tygodni.
Płatna wersja, która kosztuje 39 złotych, również wymaga od nas założenia konta, weryfikacji tożsamości i złożenia wniosku o raport. Jednak w wersji płatnej otrzymujemy pełny raport zawierający naszą historię kredytową i ocenę punktową. Czas oczekiwania jest również skrócony. Ta wersja raportu jest dobrym wyborem, gdy faktycznie chcemy się ubiegać o kredyt lub pożyczkę na większą kwotę. Dzięki niej wiemy dokładnie, jak kształtuje się nasza sytuacja i co ewentualnie możemy poprawić.
Jak sprawdzić zdolność kredytową? Podsumowanie
Jeśli chcemy ubiegać się o pożyczkę lub kredyt, musimy się przygotować na badanie zdolności kredytowej. To szczególnie istotne w przypadku zobowiązań na większe sumy. Samodzielne sprawdzenie swoich możliwości finansowych daje nam szansę na poprawę. Za przykład może nam posłużyć zbyt wiele zobowiązań i np. zamknięcie karty kredytowej, której nie używaliśmy. Ponadto jeśli spłata obciążenia nie przebiegła zgodnie z planem, po upływie 5 lat możemy wnioskować do BIK o wymazanie historii tego obciążenia. Dzięki temu zwiększymy swoje szanse na otrzymanie dodatkowej szybkiej gotówki. W przypadku niewielkich pożyczek, na ogół banki i firmy bazują na historii transakcji na naszym rachunku bankowym i raportowi BIK. Warto mieć to na uwadze.