Czy wiedziałeś o tym, że składki ZUS można dziedziczyć? Taka sytuacja jest możliwa w przypadku, gdy umrze osoba ubezpieczona. Które składki podlegają dziedziczeniu? Kto może odziedziczyć składkę po zmarłym? Czy jedynie najbliższa rodzica? Pamiętaj o tym, że dziedziczenie składek ZUS, wymaga dopełnienia niezbędnych formalności. Co należy zrobić? Odpowiadamy.
Które składki polegają dziedziczeniu?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi indywidualne konto dla każdego ubezpieczonego. W ramach konta otwierane jest również subkonto dla każdej osoby, która choć raz zgłosiła się, bądź była zgłoszona do ubezpieczenia przez pracodawcę. Subkonto zakładane jest w momencie podjęcia pierwszego zatrudnienia. Przed 2013 rokiem subkonto posiadały osoby, które przystąpiły do OFE. Od dnia 1 lutego 2014 roku każda osoba, która podjęła pierwsze zatrudnienie, może zdecydować, czy chce przystąpić do Otwartego Funduszu Emerytalnego. Co więcej, jeżeli zatrudniony w ciągu czterech miesięcy od podjęcia zatrudnienia nie zdecyduje się na przystąpienie do OFE, zgromadzone środki w całości zostaną zaksięgowane na omawianym subkoncie. Co oznacza, że nie trzeba należeć do OFE, aby posiadać subkonto w ZUS.
Podsumowując, subkonto w ZUS posiadają wszystkie osoby ubezpieczone, które urodziły się po 1968 roku. Niezależnie od tego, czy przystąpiły do OFE, czy nie. Natomiast osoby, które urodziły się przed 1968 roku, aby mieć subkonto w ZUS, muszą należeć do OFE. Jaki związek z dziedziczeniem składek ZUS ma wspomniane subkonto?
Jak wiadomo, na składki ZUS składa się kilka różnych opłat. Jednak nie każda składka podlega dziedziczeniu. Dziedziczeniu podlegają jedynie składki przekazywane na rzecz II filaru, czyli na konto emerytalne w ramach Otwartego Funduszu Emerytalnego.
Dziedziczenie składek ZUS – zasady
Jednym z najczęściej zadawanych pytań na temat dziedziczenia składek ZUS, jest to, kto może dziedziczyć. Przeważnie dziedziczenie dotyczy najbliższej rodziny. Jednak w przypadku składek ZUS mogą być dziedziczone zarówno przez małżonka, jak i osoby, które wskazał zmarły. Mogą to być również osoby niespokrewnione. W przypadku małżeństwa połowa zgromadzonych na subkoncie i rachunku OFE środków przechodzi na męża bądź żonę. W tym przypadku ważne jest, aby małżeństwo miało wspólność majątkową. Druga część środków dzielona jest na pozostałe osoby, które wskazał przed śmiercią zmarły. Zdarza się jednak, że ubezpieczony nie wskazał, kto ma odziedziczyć składki. Wówczas środki ze składki z subkonta wchodzą do masy spadkowej. Co więcej, jeśli ubezpieczony nie zawarł związku małżeńskiego, to zgromadzone przez niego środki zarówno z OFE, jak i z subkonta przechodzą na rzecz ustawowych spadkobierców lub na rzecz osób wskazanych przez ubezpieczonego za życia.
Jak złożyć dyspozycję na wypadek śmierci
Zanim wyjaśnimy, jak otrzymać odziedziczone składki ZUS, napiszemy, jak złożyć dyspozycję dotyczącą dziedziczenia składek. Tak jak wspomnieliśmy, składki może odziedziczyć nie tylko współmałżonek, ale także osoba niespokrewniona z ubezpieczonym. Może to być np. życiowy partner lub partnerka, z którą ubezpieczony nie wziął ślubu. Może to być również przyjaciel, czy dalszy krewny. Niezależnie od tego, kogo chcesz obdarować zgromadzonymi środkami, musisz wydać specjalną dyspozycję. W tym celu należy w ZUS-ie złożyć pisemne oświadczenie dotyczące rodzaju stosunku ze współmałżonkiem (wspólność majątkowa lub intercyza). Co więcej, we wniosku można wskazać również jedną, bądź więcej osób, które będą uprawnione do otrzymania środków po śmierci ubezpieczonego. Wniosek ten to UWU – „Wskazanie/ zmiana osób uprawnionych do otrzymania środków zgromadzonych na subkoncie ubezpieczonego”. Wpisy te można aktualizować. Zmianą podlegają zarówno osoby uprawnione, jak i ich udział w dziedziczeniu składek ZUS.
Co więcej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych po śmierci ubezpieczonego poinformuje spadkobierców o możliwości wypłaty środków. W tym celu osoby uprawnione muszą także złożyć odpowiedni wniosek.
Emerytura a składki na subkoncie
Zapewne zastanawiasz się, co dzieje się ze środkami, gdy ubezpieczony przechodzi na emeryturę. Jeżeli uprawniona osoba przechodzi na emeryturę (kobieta 60 lat, mężczyzna 65 lat), środki zgromadzone na subkoncie uwzględnione są przy wyliczeniu podstawy przyznanego świadczenia. Jak powszechnie wiadomo, wysokość emerytury ma wpływ nie tylko na standard życia emeryta, ale także na jego zdolność kredytową. Choć emeryci mają stałe źródło dochodu, to aby otrzymać pożyczkę bez BIK, należy wykazać się dochodami na odpowiednim poziomie.
W przypadku przejścia na świadczenie przedemerytalne środki, które ubezpieczony zgromadził na rachunku OFE lub są na subkoncie, przechodzą na rzecz budżetu państwa. Tylko w ten sposób osoba chcąca przejść na wcześniejszą emeryturę otrzyma świadczenie.
Dziedziczenie składek ZUS – jak załatwić formalności?
Po śmierci ubezpieczonego Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadomi osoby, które wskazał zmarły do dziedziczenia składek ZUS. Co więcej, po środki ze składek można się zgłosić w dowolnym czasie. Składki nie przepadają. Niemniej jednak osoba lub osoby uposażone muszą wypełnić wniosek (USS) – jeżeli zmarły posiada jedynie subkonto.
Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku śmierci osoby ubezpieczonej, która była w związku małżeńskim małżonek zmarłego otrzymuje połowę zgromadzonych na subkoncie środków. Oczywiście dotyczy to osób mających wspólnotę majątkową. Co więcej, ZUS nie wypłaca w tym przypadku środków gotówką.
Czym jest wypłata gwarantowana?
W sytuacji śmierci emeryta, który nabył prawo do emerytury – z racji wieku i posiadał subkonto w ZUS, osobom uposażonym ZUS wypłaci jednorazowe świadczenie. Świadczenie to nazywa się wypłatą gwarantowaną. Osoba, którą wskazał zmarły ubezpieczony, ma prawo do całości lub części wypłaty gwarantowanej. Dotyczy to sytuacji, w której emeryt pobierał świadczenie w okresie od trzech lat od miesiąca, w którym po raz pierwszy otrzymał emeryturę.
Wypłata gwarantowana przechodzi na współmałżonka, jeśli emeryt nie wskazał żadnej innej osoby upoważnionej i jeśli małżonkowie pozostawali we wspólności majątkowej. Jeżeli sytuacja kształtuje się inaczej, wypłata gwarantowana wchodzi do spadku.
Dziedziczenie składek ZUS – podsumowanie
Dziedziczenie składek ZUS możliwe jest zarówno w przypadku małżeństwa, jak i w przypadku osób bliskich. Warunkiem dziedziczenia składek ZUS jest wydanie przez ubezpieczonego odpowiedniej dyspozycji do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dlatego warto, aby każda osoba ubezpieczona wypisała stosowny wniosek w ZUS. Dla wielu osób, szczególnie tych, które nie miały ciągłości zawodowej i nie płaciły składek na ubezpieczanie regularnie, może mieć to kluczowe znaczenie. W przypadku śmierci męża kobieta, która nie pracowała zawodowo, otrzyma połowę zebranych przez męża składek. Nawet jeśli nie nastąpi wypłata gotówki, to żona będzie mogła liczyć na wyższą podstawę składki. Im wyższa emerytura, tym większe szanse na godne życie. Osoby starsze, żyjące w skrajnie trudnych warunkach mogą liczyć na alimenty od rodziny. Niemniej jednak wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy lub nie chce angażować najbliższych w swoje finansowe trudności. Niekiedy emeryci biorą sprawy we własne ręce i korzystają z pożyczek dla zadłużonych.