Prowadząc firmę, niezależnie czy małą, czy dużą poszukujemy różnych rozwiązań na rozwój, wzrost zysku i zawarcie intratnej współpracy. Jedną z takich szczególnych form kooperacji jest barter. Barter nie różni się praktycznie niczym od znanego od zarania dziejów handlu wymiennego. Oczywiście obecnie ten rodzaj porozumienia stron niesie za sobą obowiązek podatkowy. Warto również zawierać pisemne i dość szczegółowe umowy ze swoimi biznesowymi partnerami. Na czym dokładnie polega barter? Czy wymaga spisania umowy? Jak powinno się rozliczać tę formę wymiany? Szczegóły w artykule.
Co to barter?
Barter znany jest, odkąd ludzie zaczęli wymieniać się towarami i usługami. Obecnie również nieustannie czymś się wymieniamy, czy to z rodziną, czy znajomymi. Forma wymiany pomiędzy podmiotami gospodarczymi nazwana jest właśnie barterem. Cechą szczególną barteru jest zawieranie transakcji bezgotówkowych, czyli popularny handel wymienny. Przeważnie forma i przedmiot wymiany jest ściśle określony i przeprowadzony na przejrzystych i wspólnie ustalonych zasadach. To ciekawa forma wsparcia pomiędzy przedsiębiorcami. Inną formą współpracy pomiędzy przedsiębiorcami jest kredyt kupiecki.
Przedmiotem barteru może być wymiana towaru za towar, usługi za towar lub usługi za usługę. Można zatem dowolnie manewrować swoimi zasobami. To dla wielu branż, a także nowych przedsiębiorców, czy nawet osób prowadzących nierejestrowaną działalność gospodarczą możliwość nawiązania bardzo owocnych współprac. Dzięki barterowi możemy uniknąć większych kosztów związanych z zakupem towaru lub zleceniem usługi.
Przykładem barteru może być współpraca dwóch marek we wzajemnym promowaniu się w social mediach. Inną formą transakcji barterowej jest wykonanie usługi za usługę, czyli np. fotograf wykonuje sesję zdjęciową, dla firmy, która w zamian stworzy dla niego stronę internetową. Kolejnym przykładem może być firma budowlana, która potrzebuje nowego sprzętu budowlanego (koparki, dźwigu czy betoniarki). Zamiast płacić gotówką, zawiera umowę barterową z firmą wynajmującą maszyny budowlane. W zamian za otrzymanie potrzebnego sprzętu firma budowlana wykonuje dla firmy wypożyczającej maszyny remont biura. Dzięki temu firma budowlana nie musi kupować nowego sprzętu, którego zakup bardzo często pokrywa się z kredyty na samochód.
Barter – od strony prawnej
Barter kojarzony jest często ze słowną umową pomiędzy partnerami, których celem jest osiągnięcie wzajemnej korzyści. Często – szczególnie na początku biznesowej drogi nie przywiązujemy uwagi do formalności. Stąd bardzo często nie spisujemy warunków umowy barterowej na piśmie, co nie zawsze kończy się sukcesem. Dopiero z czasem i rozwojem, uczymy się, że korzystniej dla nas jest swoje ustalenia zapisać. Dzięki temu łatwiej jest nam udowodnić, że np. czas współpracy dobiegł końca.
W świetle przepisów polskiego prawa umowa barterowa należy do umów nienazwanych, które nie opisuje Kodeks cywilny, ale je reguluje. Umowy nienazwane mają nieco swobodniejszą, nienarzuconą formę. To strony umowy określają, co będzie w niej zawarte. Co powinna zatem zawierać umowa barterowa?
Poniżej przedstawiamy punkty, które powinna zawierać umowa barterowa pomiędzy przedsiębiorcami. Oczywiście partnerzy mogą wybrać jedynie te punkty, którymi są zainteresowani:
- Dane stron umowy
- Pełne nazwy firm lub imiona i nazwiska przedsiębiorców
- Adresy firm lub miejsc prowadzenia działalności
- Numery identyfikacyjne (NIP, REGON)
- Przedmiot umowy
- Szczegółowy opis towarów lub usług, które będą wymieniane
- Określenie ilości, jakości i terminów realizacji świadczeń
- Wartość przedmiotu umowy
- Ustalenie równoważnej wartości wymienianych towarów lub usług
- Sposób wyceny (np. ceny rynkowe, koszty wytworzenia)
- Terminy i sposób realizacji
- Daty lub okresy, w których nastąpi wymiana świadczeń
- Miejsce i sposób dostarczenia towarów lub wykonania usług
- Gwarancje i rękojmie
- Określenie okresów gwarancji i rękojmi na wymieniane towary lub usługi
- Warunki i procedury reklamacyjne
- Kary umowne
- Kary za opóźnienia lub nienależyte wykonanie umowy
- Wysokość kar i warunki ich naliczania
- Siła wyższa
- Definicja zdarzeń siły wyższej (np. klęski żywiołowe, strajki)
- Regulacje dotyczące zwolnienia z odpowiedzialności w takich przypadkach
- Postanowienia końcowe
- Czas obowiązywania umowy
- Warunki rozwiązania lub zmiany umowy
- Rozstrzyganie sporów (np. mediacja, sąd)
- Liczba egzemplarzy umowy
Jak możemy zauważyć, powyższa lista jest dość szczegółowa, dlatego można wybrać z niej tylko najważniejsze dla nas kwestie. Szczególnie gdy współpracujemy z zaufaną osobą, a nasza kooperatywa nie niesie za sobą wysokich kosztów. Jednak w przypadku wspomnianej powyżej firmy budowlanej i wypożyczalni sprzętu budowlanego, bardzo dokładna umowa będzie wręcz koniecznością. Dzięki temu obie firmy przejrzyście określą warunki współpracy, co będzie stanowiło istotne zabezpieczanie interesów obu przedsiębiorstw.
>> Przeczytaj także: Jak napisać reklamację – 5 ważnych zasad
Barter a podatki
Umowa barterowa pomiędzy przedsiębiorcami wiąże się z koniecznością rozliczenia dwóch rodzajów podatków. Przede wszystkim, każda ze stron musi uwzględnić podatek dochodowy. Przychodem podatkowym w przypadku umowy barterowej jest wartość wykonanego świadczenia w naturze, wyrażona w cenie określonej w umowie. Oznacza to, że wartość towaru lub usługi, którą otrzymuje przedsiębiorca w ramach barteru, stanowi jego przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych lub prawnych.
Kolejnym istotnym podatkiem jest podatek VAT. W przypadku umowy barterowej każda ze stron jest jednocześnie sprzedawcą i nabywcą, co oznacza, że obie strony muszą wystawić faktury VAT. Stawka podatku VAT zależy od przedmiotu transakcji i powinna być zgodna z przepisami ustawy o VAT. Odpłatność w rozumieniu ustawy o VAT nie musi mieć formy pieniężnej, może to być również świadczenie rzeczowe. Wartość rynkowa przekazywanego towaru lub wykonanej usługi stanowi podstawę opodatkowania VAT.
Warto również pamiętać, że Urząd skarbowy może zakwestionować umowę barterową, jeśli uzna, że wartość wymienianych dóbr nie jest zgodna z rynkowymi standardami. Dlatego nie warto przedstawiać fikcyjnych kwot. Sam barter na ogół jest bardzo korzystnym rozwiązaniem.
>> Może Cię zainteresować: Koszty uzyskania przychodu – to musisz wiedzieć
W jakich branżach wymiana jest korzystny?
Teoretycznie przedstawiciele niemal każdej branży mogą skorzystać z barteru. Niemniej jednak w niektórych sektorach jest to utrudnione. Przykładowo firma udzielająca chwilówek bez BIK, będzie miała większe trudności ze stworzeniem korzystnej umowy wymiany, niż np. branża związana z reklamą, czy mediami. Barter bardzo popularny jest w sektorze usługowym, szczególnie w rozrywce, hotelarstwie, czy usługach kosmetycznych. Równie wdzięcznym tematem wymiany usług są szkolenia, czy edukacja. W tym przypadku za udzielenie lekcji np. języka angielskiego przedsiębiorca może skorzystać z usług partnera, np. wykonanych przez niego materiałów poligraficznych promujących szkołę językową. Nawet w IT firmy mogą wymieniać się oprogramowaniem, usługami programistycznymi lub hostingiem stron w zamian za inne produkty, lub usługi.
Barter z pewnością może być korzystny w wielu branżach, pozwalając na dość spore oszczędności finansowe, promocję firmy i nawiązywanie nowych kontaktów biznesowych. To świetne rozwiązanie dla młodych przedsiębiorców, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z biznesem. Należy jednak pamiętać o prawidłowym rozliczaniu transakcji barterowych pod względem podatkowym. W przeciwnym wypadku może powodować nieprzyjemności, a wręcz generować niepotrzebne koszty.