O tym, że żyje się coraz trudniej, nie trzeba nikogo przekonywać. Każdy Polak odczuwa skutki wysokiej inflacji. Płace niewiele lub wcale nie wzrastają, a wydatki z dnia na dzień są coraz większe. Jak sobie poradzić z ciągłymi podwyżkami cen żywności i mediów? Czy jest na to sposób? Co możemy zrobić, by kontrolować wydatki? Jak poprawić swoją sytuację finansową i zaoszczędzić na codziennych wydatkach? Jedną z metod nadzorowania kosztów jest budżet domowy. Jak go prowadzić? Co w nim uwzględnić? Na powyższe pytania odpowiadamy w artykule.
Jak wydajemy pieniądze?
Wydarzenia ostatnich kilku lat mocno wpłynęły na nasze decyzje zakupowe. Jeszcze przed pandemią, bez obaw wydawaliśmy pieniądze i zaciągaliśmy kolejne kredyty gotówkowe, czy korzystaliśmy ochoczo z przyznanych limitów w rachunkach bankowych. Teraz gdy szaleje inflacja, a wraz z nią ceny praktycznie wszystkich towarów i usług, to jesteśmy ostrożniejsi. Z różnych badań i sondaży wynika, że większość Polaków zaczęła zaciskać pasa. A większe zakupy odkładać na lepszy czas. Niestety spore grono osób nie może sobie pozwolić na oszczędzanie. Pieniędzy po prostu nie wystarcza. Mało tego, wiele osób z miesiąca na miesiąc uszczupla swoją poduszkę finansową, aby łatać dziury w budżecie. Czy możemy poprawić swoją sytuację? Czy kontrola wydatków i wprowadzenie budżetowania wpłynie na stan naszych finansów?
>> Zobacz również: 7 sposobów na oszczędzanie pieniędzy
Budżet domowy – jak zacząć?
Tak jak z większość zmian, które chcemy wprowadzić, tak i przy budżecie w pierwszej kolejności powinniśmy się skupić na zapoznaniu się z tematem. Aby budżet domowy spełnił swoją funkcję, jako pierwszą rzecz, którą możemy zrobić, jest zbieranie paragonów. Dla niektórych takie działanie nie mają sensu – mogą przecież sprawdzić, na co wydają pieniądze, sprawdzając wyciąg z rachunku bankowego. Jednak w dobrze zarządzanym budżecie domowym, powinniśmy wiedzieć, na co dokładnie wydajemy każdą złotówkę. To właśnie z pozoru drobnych wydatków możemy poprawić swoją sytuację.
Strategię, którą przyjmiemy, zależy od naszego stylu życia i naszych upodobań. Niektórzy preferują spisywanie wszystkich najdrobniejszych wydatków pod koniec każdego dnia. Inni wolą robić to raz w tygodniu. Warto w tym celu przygotować zeszyt lub plik na komputerze. Dostępne są również specjalne aplikacje, które pomagają w prowadzeniu budżetu. Forma spisywania wydatków jest dowolna, najważniejsza jest jednak systematyczność.
Przyjmijmy, że naukę budżetowania rozpoczniemy z pierwszym dniem nowego miesiąca. Od tego dnia musimy pamiętać, aby za każdy zakup wziąć paragon lub wydatek od razu wpisać do zeszytu. W pierwszym miesiącu spiszmy wszystkie wydatki, dzięki temu łatwiej będzie nam pogrupować. W kolejnym miesiącu, gdy już wiem, jakie mamy grupy wydatków, możemy z góry ustalić, na co przeznaczymy swoje pieniądze.
Jak pogrupować swoje wydatki?
Każdy z nas może stworzyć tyle kategorii, ile faktycznie ma różnych wydatków. Niektóre z nich można połączyć. To od nas zależy, jak skrupulatnie chcemy prowadzić swoje zapiski. Najczęściej koszty dzieli się na poniższe kategorie:
- Mieszkanie/dom – w tej kategorii wpisujemy koszty związane z utrzymaniem domu lub mieszkania. Tutaj możemy wpisać także ratę kredytu hipotecznego, chyba że zobowiązań mamy więcej i stworzymy odrębną kategorię. Ponadto do sekcji dom/mieszkanie wpisujemy czynsz i wszystkie media (wodę, prąd, gaz, Internet).
- Wyżywienie – to najbardziej wymagająca sekcja, ponieważ można ją podzielić na kilka mniejszych podkategorii. Jak je podzielić? Wszystko zależy od naszych zwyczajów. Czy jadamy na mieście? Czy nasze dziecko lub my korzystamy z obiadów na stołówce? Zakupy spożywcze również możemy rozbić na mniejsze części, w których wpisujemy kwoty za zakup niezbędnych produktów, a także za przyjemności. Do przyjemności możemy wliczyć słodycze, przekąski, rarytasy (rzeczy, których nie kupujemy na co dzień), alkohol. Dzięki takiemu rozbiciu kosztów, wiemy, gdzie uciekają nasze pieniądze.
- Kosmetyki i chemia domowa – wszystkie proszki, płyny, mydła, szampony, tabletki do zmywarki. A także pianki do golenia, kosmetyki do makijażu itd. Jeśli regularnie uczęszczamy do kosmetyczki, to również w tej kategorii możemy wpisać ten wydatek.
- Transport – nie da się ukryć, że wysokie ceny paliw odbijają się również na życiu przeciętnego konsumenta. W tej kategorii należy wpisać koszty paliwa, jeśli jeździmy swoim samochodem, koszty biletów komunikacji miejskiej, taksówki, czy wypożyczane hulajnogi miejskie. W tej sekcji możemy dopisać także kredyt na samochód lub leasing, a także stosowne ubezpieczanie.
- Edukacja – jeśli nasze dzieci chodzą do prywatnych szkół, z pewnością koszty te będą wyższe. Nie zapominajmy jednak, że państwowa szkoła również generuje spore koszty. Komitety rodzicielskie, wycieczki, podręczniki, przybory szkolne. Ponadto korepetycje i np. zajęcia językowe. Oprócz tego, jeśli to my się doszkalamy, należy to odnotować w tej kategorii. Wszystkie kusy, szkolenia, webinary, możemy wrzucić do kategorii „edukacja”.
- Rozrywka – to kolejna dość obszerna grupa. Możemy do niej przypisać wszystkie zajęcia dodatkowe dzieci i swoje. W tym karnety na siłownie, lekcje tańca, wyjścia na basen, czy na wystawę. W tej kategorii możemy wpisać również wydatki na sprzęt sportowy. Imprezy, a w tym także prezenty dla znajomych i rodziny.
- Zdrowie – nie da się ukryć, że większość z nas korzysta z usług prywatnych gabinetów lekarskich. To dość spore koszty, które wymagają specjalnej kategorii. Tutaj wpisujemy także wydatki na leki i suplementy diety.
- Ubrania – kolejny dość istotny wydatek.
- Poduszka finansowa – w tej kategorii, powinniśmy zaznaczyć, ile pieniędzy chcemy zaoszczędzić w danym miesiącu.
>> Zobacz również: W jakim celu należy tworzyć poduszkę finansową?
Jak prawidłowo planować budżet domowy?
Jeśli w pierwszym miesiącu regularnie obliczaliśmy swój budżet domowy, to zyskaliśmy ogrom wiedzy na temat swoich zwyczajów. Dzięki temu możemy dokonać analizy, w której kategorii możemy je ograniczyć. Przeważnie bardzo dużo pieniędzy „znika” nam na drobne rozrywki, pojedyncze zakupy, których praktycznie się nie zauważa. Dopiero ich rozpisanie, daje nam ogląd, gdzie się rozchodzą. Dzięki temu możemy w następnym miesiącu wprowadzić korektę. Bardzo dobrą metodą jest zaplanowanie z góry, ile pieniędzy przeznaczymy na daną sekcję. Mając ograniczenia, łatwiej będzie nam planować wydatki. Wiemy bowiem, że musimy zmieścić się w danej kwocie. Wiele osób stosuje metodę kopertową. Metoda ta polega na dzieleniu gotówki na koperty. Każda koperta przeznaczona jest na osobne wydatki. Oczywiście sprawdza się, gdy większość zakupów i wydatków robimy za gotówkę. W przypadku płacenia kartą można korzystać z kilku subkont. Każdy może również opracować swój własny system płatności. Najważniejsze jednak jest zachowanie dyscypliny w wydatkach.